Microsoft Word ihyo qalb ziyouz com doc
Download 458.82 Kb. Pdf ko'rish
|
Ihyou ulumid-din. Qalb kitobi [@kitob nuri]
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
89 xursand bo‘lgani uchun zahmatni ham sezmaydi. Yana bir ayyor, fojir kishining kaltaklanishga va yaradorlikka yo‘liqqaniga, qamchilarga va dorga osilishga ketayotganiga sabr qilish bilan faxrlanayotganini ko‘ramiz. U mana shunday azoblar bilan ham o‘zidan va azoblarga sabr qilishdagi matonatidan faxrlanib xursand bo‘ladi. Hatto shuni o‘z nafsi uchun obro‘ deb biladi. Qo‘lga olganlar uni boshqalardan olgan narsasiga iqror qilish uchun a’zolarini mayda-mayda qilib kesib chiqishadi. U esa tan olmaslikni yetuklik, shijoat va mardlik deb e’tiqod qilgani uchun qilmishlarini inkor qilib turaveradi. Shunchalik azoblarga yo‘liqsa-da, uning holati ko‘zining quvonchi va faxr sababiga aylanadi. Xunasa kishining qoshini terib, yuzini bo‘yab, ayollar bilan birga yurib, o‘zini xotinlarga o‘xshatishdagi holatidan ko‘ra pastkashroq va xunukroq holat yo‘q. Bunday holatidan, xunasalikda mukammalligidan quvonib, hatto boshqa xunasalar ichida ana shu ishlari bilan faxrlanayotganini ko‘rasiz. Bunday faxrlanish, bir-biriga maqtanishlar podshoh va ulamolar o‘rtasida bo‘lganidek, sartarosh va farroshlar o‘rtasida ham bo‘ladi. Bularning barchasi odatlanish, shu ishlarda uzoq vaqt bir xil tarzda ishtirok etish natijasidir. Demak, agar nafs odatlanish bilan botil narsadan lazzatlanib, unga va boshqa yomonliklarga moyil bo‘lar ekan, u uzoq vaqt Haqqa qaytib, Uni qattiq lozim tutsa, qanday qilib Haqdan lazzatlanmasin. Nafsning qabih ishlarga moyil bo‘lishi inson tabiatidan tashqaridagi narsadir, u go‘yo insonning loy yeyishiga o‘xshaydi. Goho mana shu narsa ham ba’zi insonlarga odat bo‘lib qoladi. Ammo insonning hikmatga, Alloh taoloning muhabbatiga, ma’rifatiga va ibodatiga moyil bo‘lishi esa go‘yo uning taom va ichimlikka moyil bo‘lishiga o‘xshaydi. Darhaqiqat, ibodat va ma’rifatlar qalb tabiatining taqozo qilgan narsasidir. Chunki u robboniy buyruqdir. Uning shahvat taqozo qilgan narsalarga moyilligi qalb tabiatidan o‘zga bir narsa sifatida tabiatiga ziddir. Albatta qalbning ozuqasi hikmat, ma’rifat hamda Alloh azza va jallaning muhabbatidir. Lekin u o‘ziga tushgan bir kasallik tufayli tabiati taqozo qilgan narsalardan burilib ketadi, go‘yo bu ba’zida oshqozonga bir kasallik tushgani tufayli u yeyish-ichishni xohlamay qolganiga o‘xshaydi, vaholanki yeyish-ichish uning hayoti uchun sabab edi. Alloh taolodan boshqa biror narsaning muhabbatiga moyil har bir qalb ana shu moyilligi miqdoricha kasal bo‘lishdan xoli emas. Faqatgina o‘sha narsa unga Alloh va Uning dinini yaxshi ko‘rishga yordam beruvchi bo‘lgani uchun uni yaxshi ko‘rsa, bu qalbning kasalligiga dalolat qilmaydi. Shunday qilib, chiroyli xulqlarni riyozat bilan egallash mumkin ekanligini qat’iy bildingiz. Riyozat - bu husni xulqdan dastlabki sodir ishlar keyinchalik o‘z tabiatiga aylanib qolishi uchun uning mashaqqatini o‘z ustiga olmoqdir. Bu qalb bilan a’zolar, ya’ni nafs va badan o‘rtasidagi aloqaning g‘aroyibidir. Chunki qalbda zohir bo‘lgan har bir sifatning asari a’zolarda ko‘rinadi va a’zolar hech bir ilojsiz shu sifatlarga ko‘ra harakatlanadi. A’zolarda joriy bo‘ladigan har bir ishning ta’siri qalbga yetib boradi. Ish ikkalasi o‘rtasida aylanadi. Buni bir misol bilan bilsa bo‘ladi. Ya’ni, qaysi bir kishi yozishda mohir bo‘lishni xohlasa, tabiatan kotibga aylanguncha unda ruhiy holat bo‘ladi. Uning uchun mohir kotib shug‘ullangan narsa bilan mashg‘ul bo‘lish va uzoq vaqt chiroyli yozuvga o‘xshatish uchun harakat qilishdan boshqa yo‘l yo‘q, chunki kotibning ishi chiroyli yozishdir. Majburan o‘zini kotibga o‘xshatadi, so‘ng shu kotiblik sifati uning nafsida mustahkam bir sifatga aylanguncha harakatda davom etadi. Natijada chiroyli yozish avvalda majburan |
