Microsoft Word ilk sayfa zhassulan

http://www.usak.org.tr/makale.asp?id=1530
  
172
 Kazakistan Halklar Asamblesi, 
http://www.assembly.kz
  
173
 Kazakistan Cumhuriyeti’nin Meclisi, 
http://www.parlam.kz
  
174
 D. STAROSTİN, ‘Viktor Kazimirçuk: Bizi Manidar Boğmak İstediler’, (Дмитрий СТАРОСТИН, 
«ВИКТОР КАЗИМИРЧУК: «НАС ХОТЕЛИ ПОКАЗАТЕЛЬНО УДАВИТЬ»), Московские 
новости, N47, 08.12.2006, с. 12-13 

---

73  
                                                                                                                                                              
Kazakistan’ın Rus ayrılıkçılığın önlemek için Kazaklar az olan Kökşetau 
Bölgesin Torgay Bölgesi’yle, Doğu Kazakistan Bölgesi’ni (Kazakların ağırlığı 
sadece %27,2) Semey Bölgesi’yle (Kazaklar %51,9), Karagandı Bölgesi’ni 
(Kazaklar %17,2)  Jezkazgan Bölgesi’yle (Kazaklar %46,1) birleştirmiştir. 1999’daki 
resmi sayımda artık Rusların ağırlığı olan bölge kalmamıştır.
175
 Aynı siyasi 
teknolojiye Kırgızistan’da Oş olaylarından sonra Özbeklerin güneydeki ağırlığını 
azaltmak için kullanılmıştı. 1999’da Oş bölgesinden Batken ayırarak yeni bölgeyi 
oluşturmuşlar.
 176
   
Kazakistan hükümetinin milletlerarası politikasının diğer önemli projesi 
‘Kazakistanlı’ kimliğini yaratmasıdır.  2004 yılında N. Nazarbayev Halklar 
Asamblesi toplantısında yaptığı bir konuşmada “Bir bütün olarak Kazakistan 
Milleti”nin oluşturulması fikrini ifade etmesinden sonra kamuoyunda yoğun bir 
şekilde bu konu tartışılmaya başlanmıştır.
177
 Konunun ele alınması genel olarak 
eleştirel noktada gerçekleşmiştir. Tenkidin yoğunlaştığı nokta Amerikan halkı 
benzetmesinde kendini gösterdi. Amerika çeşitli halkların göçüyle ortaya çıkmış, 
yerli halklara soykırım yapmış, kendi aralarında kuzey-güney diye uzun yıllar 
savaşmış ve bu savaşlar neticesinde de coğrafi olarak birleşmiş bir haklar yığınıdır. 
Amerikanlılık milliyetsizliktir. Eleştirinin diğer bir yönü de bütün halkların 
birleştirilerek Kazakistanlı adında bir milletin oluşturulacağı yargısıdır. Bu proje 
yerel Kazak halkı tarafından destek bulamadı hatta etnik çatışmaların çıkmasına 
neden olabilirdi.   
2007 yılında Kazakistan’da birçok etnik çatışmalar yer almıştır. Bu çatışmalar 
Kazakistan yönetiminin prestijini düşürüyordu. Kazakistan’ın milletlerarası 
politikasının eksiklikleri bu çatışmalar sırasında görünmüştü.  Çatışmaların özelliği 
yerel Kazaklarla diğer milletler  (Çeçen, Kürt, Uygur ve Özbek) arasında olmuştur. 
Kazakistan hükümeti milletlerarası politikasını gerçekleştirirken Kazak dilini feda 
etmektedir. Kazak dili resmi dil olmasına rağmen toplumda ve devlet iş yerlerinde 
Rusça daha fazla kullanılmaktadır.  Aynı sorun Kırgızistan’da da mevcuttur.  
                                                            
175
 D. STAROSTİN, a.g.m., s. 12-13 
176
 Kırgızistan’ın İdari Taksimatı, Batken Bölgesi, 
http://www.kyrgyzstan.sk.uz
     
177
 Amangeldi AYTALI,  ‘Ultsızdık, Ultşıldık, hem ultjandılık’, (Milletsizlik, Milletçilik ve Milli 
Vatanseverlik) Kazak Edebiyatı, N: 14 (2540), 10 Sevir 1998, s. 156-169 

---

74  
                                                                                                                                                              
Orta Asya’nın çok uluslu olması bu bölgede çıkarları var ülkelere koz 
olmaktadır. Bu yüzden Orta Asya ülkeleri iç politikasını yürütmede etnik azınlıkları 
her zaman dikkate almak zorunda kalıyorlar.   
Orta Asya’nın en kanlı etnik çatışması 2010 yılında Kırgızistan’daki devrimin 
sonucu olarak tekrar Kırgızistan’ın güneyinde patlak verdi. Özbeklerin bağsız olma 
arzuları sonucunda Özbek ve Kırgız milleti Oş, Uzgen, Karasu ve Aravan kentlerinde 
birbirine girdiler. Geçici Hükümetin açıkladığına göre toplam ölü sayısı 2000 kişiyi 
bulmuştur.
178
   
Ülkede milletlerarası politikanın başarı olması için ilk önce siyasi istikrar ve 
sosyal durumun iyi olması gerekmektedir. Buna yönelik devlet tarafından 
uygulanacak politika da hem yerel halkın hem etnik azınlıkların da rızasını 
kazanmalıdır.  
 
 
2.3.4 Kazak-Kırgız İlişkisindeki Soyların Önemi 
 
‘Soy’, ‘akrabalık bağları’, ‘kabile’ ve ‘aşiret’ gibi kavramlar Doğu halklarına 
özgü ve özellikle göçebe halkların yaşamında büyük bir önem taşımaktadır. Millet 
kavramı ortaya çıkmadan önce her kabile kendi başına bir topluluk oluşturmuştur. 
Bugünde Orta Asya halklarının içinde farklı millete ama aynı soya mensup olan 
kişileri rastlamak mümkündür. Kazak ve Kırgız milletin oluşturan kabileler aşağı 
yukarı aynıdır. Örneğin, Kazak milletinin temelin oluşturan Dulat, Konırat, Kıpçak, 
Nayman, Bağıs
*
 gibi kabileler Kırgız milletinin içinde de bulunmaktadır.
179
 
Dolayısıyla iki taraflı ilişkilerde kabile faktörü de önem kazanmaktadır.  
                                                            
178
 'Kırgızistan'da etnik çatışma bilançosu: 2000 ölü’, 18 Haziran 2010, 
http://www.haber7.com/haber/20100618/Kirgizistanda-etnik-catisma-bilancosu-2000-olu.php
 
*
 Dulat, Konırat, Kıpçak, Nayman, Bağıs Kazak ve Kırgız halklarının temelin oluşturan kabileler. 
Kazaklarda Dulat, Konırat, Bağıs kabilelerinin yerleştiği yer Güney Kazakistan Bölgesidir (Şımkent 
ve Taraz). Kıpçak kabilesi Kuzey Kazakistan, Nayman ise Doğu Kazakistan’dadır. Kırgızlarda Dulat, 

---

75  
                                                                                                                                                              
Kırgız boyları arasına Kazak adıyla giren ve birçok boyun içinde yerini alan bazı 
kollar ve boylar bugün Kazaklar arasında görülmemektedir. Bu isimler zamanla 
kaybolmuş veya Kırgızlar arasında Kazak Hanlığı döneminde yerleşmiş olan 
Kazakların bir bölümü kendi topraklarına geri dönmemişlerdir. Bu boylara örnek 
olarak Sayak
**
 boyu içinde Kaba kolunda etnik adlandırılış şekliyle Kazak, Kaydulat 
kolunda Kazakbay uulu (oğlu), Çekir sayak içinde Çoro kolunda Kazak aygır, 
Sarıbagış boyu içinde Manap kolunda Kazaklar ve Bay Kazaklar, Tanımseyit boyu 
içinde Toktogul kolunda Bay Kazak gibi kolların veya etnik adlandırmaların var 
olduğu görülür.
180
 Yine aynı şekilde Kazaklar arasında bugün rastlanmayan boylar da 
vardır. Bay Kırgız ve Canı  Kırgız boylarının Kökşetau bölgesinde Maylı-Balta 
sahasında yaşadıkları Şohan Ualihanov’un çalışmalarında belirtilmiştir.
181
   
Kazaklarla Kırgızlar arasında etnik karışma ve boylar düzeyinde büyük ölçüde 
kaynaşma yaşanmıştır.  Şakarim Kudaiberdiulu’nun ifadesine göre ‘Sonraki 
dönemlerde Kazak adı kullanılmamış olsaydı Kazaklar da Kırgız neslinden kabul 
edilirdi.’
182
 
Önceden Kazak ve Kırgız kabileleri kendi aralarında akrabalık bağları 
güçlendirmişler. Çocukların bir birine evlendirerek kan bağlarını güçlendirmeye 
çalışmışlar. Örneğin, 1916 yılında Kırgızistan’da yer alan açlıkta Kırgızlar kendine 
akraba olan Kazak soylarına gitmiştir. 1930’larda Kazakistan’da olan açlıkta bu sefer 
Kazaklar Kırgız içindeki kendilerine akraba olan soylara sığınmışlar. Zira o 
zamanlarda milli duygulara göre kan bağı ilişkileri daha büyük önem taşımıştır.  
                                                                                                                                                                         
Bağıs kabileleri Kırgızistan’ın kuzeyinde (Talas ve Çu Bölgesi),  Kıpçak, Nayman, Konırat 
Kırgızistan’ın güneyindedir (Oş Bölgesi). 
179
 Daha derin bilgi almak için Mustafa Kalkan’ın Kırgızlar ve Kazaklar (Selenge Yayınları, 
İstanbul, 2006, s. 276-282) kitabına bakınız.   
**
 Sayak Kırgız halkının çekirdeğini oluşturan kabiledir. Sayak boylarının içinde ismi Kazak olan 
birkaç soylar bulumaktadır. Önemli kısmı Kırgızistan’ın Narın Bölgesinde yoğunlaşmıştır. Ayrıca 
bilgi için bknz, Kenaş Jusupov, Kırgızlar, (Кеңеш Жусупов, Кыргыздар), Кыргызстан басмасы, 
1991, s.20 
180
 Mustafa KALKAN, Kırgızlar ve Kazaklar, Selenge Yayınları, İstanbul, 2006, s. 279 
181
 Çokon UALİHANOV, Manas ve Kırgızlar Hakkında, Çeviren: T. NASİRDİNOV, Bişkek, 2003, 
s.52  
182
 Şakarim Kudaiberdiulu, Türk, Kırgız, Kazak ve Hanlar Şeceresi, (Шəкəрім Құдайбердіұлы,