Microsoft Word Iqtisodiy tahlil pv дарслик охирги doc

---

1 
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
 
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI 
 
 
 

 
 
IQTISODIY TAHLIL 
 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 
 Muvofiqlashtiruvchi kengashi tomonidan kasb-hunar kollejlari
uchun darslik sifatida tavsiya etilgan 
 
 
 
 
 
 
TOSHKENT 
«IQTISOD-MOLIYA» 
2018 

---

2 
UO‘K: 330.4.001(075.8) 
KBK: 65.053 
Taqrizchilar: 
A.Rizayev i.f.n., prof.; 
 
 
 
A.K.Nazarov.
Mualliflar:
Z.Sagdillayeva, I.Choriyev,
A.Mahmudov, O‘.Yuldasheva 
S 15 Iqtisodiy tahlil: Kasb-hunar kollejlari uchun darslik / Z.Sagdillayeva, 
I.Choriyev, A.Mahmudov, O‘.Yuldasheva; – T.: «Iqtisod-moliya», 2018. – 
404 b. 
“Iqtisodiy tahlil” kursi bo‘yicha mazkur darslik O‘zbekiston Res-
publikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan 
davlat ta’lim standartlari hamda uning asosida ishlab chiqilgan o‘quv 
dasturi talablariga muvofiq tuzilgan va kasb-hunur kollejlarida tahsil 
olayotgan o‘quvchilar uchun mo‘ljallangan. Ushbu darslikda iqtisodiy 
tahlil asoslari; korxonalar darajasida boshqaruv tahlili uslubiyati: 
barcha turdagi resurslardan samarali foydalanish, xarajatlar va ishlab 
chiqarish faoliyati natijalari; moliyaviy tahlil uslubiyati: moliyaviy 
holatni baholash, likvidlik, to‘lov qobiliyati va moliyaviy barqarorlik 
ko‘rsatkichlarini hisoblash; omilli tahlil uslubiyati, ichki xo‘jalik 
zaxiralarini izlash va aniqlash usullari, korxonalarda analitik ishlarni 
tashkil qilish masalalari ko‘rib chiqilgan. 
Har bir bobda o‘zlashtirilgan bilimlarni tekshirish va mustah-
kamlash maqsadida nazorat savollari keltirilgan. 
 
OT–A2–31 sonli “Korporativ boshqaruv tizimi samaradorligini 
oshirish hamda barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda moliyaviy 
taxlilning zamonaviy usullarini qo‘llash” mavzudagi ilmiy-amaliy 
loyhasi doirasida chop etilmoqda 
UO‘K: 330.4.001(075.8) 
KBK: 65.053ya7 
ISBN 978-9913-13-672-4 © Z.Sagdillayeva va boshq., 2018 
© “IQTISOD-MOLIYA”, 2018 

---

3 
KIRISH 
Hozirgi sharoitda iqtisodiy tahlil korxona faoliyatining butun 
jabhalarini o‘zida qamrab oladi, mehnat, moddiy va moliyaviy resurs-
larni samarali boshqarishga, xo‘jalik faoliyatida foydalanilmayotgan 
ichki rezervlarni aniqlashga imkon beradi. 
Raqobatdosh iqtisodiyot sharoitida har bir korxona o‘zining 
iqtisodiy xatti-harakatlarini tahlil qilishi va tashqi bozor subyektlari, 
xaridorlar, mol yetkazib beruvchilar, soliq organlari va boshqalarning 
xatti-harakat modelidan kelib chiqqan holda o‘z iqtisodiy strategiyasi 
va taktikasini shakllantirishi lozim. 
Har bir korxona iqtisodiy tahlil asosida nafaqat raqobat sharoitida 
yashab qolish, balki foydali biznesni tashkil qilishga imkon beruvchi 
xo‘jalik faoliyati boshqaruvini tashkil qiladi yoki ertami-kechmi uning 
raqobatchilari bozorni egallab oladi va korxona o‘z faoliyatini 
to‘xtatishga majbur bo‘ladi. 
Bozor tamoyillari asosida ishlab chiqilgan iqtisodiy tahlil tizimi 
bankrotlik haqida ogohlantirish va uni bartaraf etishning kuchli vositasi 
hisoblanadi. 
Iqtisodiy munosabatlarning globallashuvi sharoitida korxonalar 
boshqaruvida iqtisodiy tahlilning o‘rni hamda ahamiyati tobora ortib 
bormoqda. 
Iqtisodiy tahlil asoslarini o‘rganish to‘g‘ri boshqaruv qarorlarini 
qabul qilishda bilim va ko‘nikmalarni egallashga imkon beradi. 
Mazkur darslikning maqsadi – mamlakat milliy iqtisodiyotiga xos 
xususiyatlarni hisobga olgan holda raqobatdosh iqtisodiyot sharoitida 
korxonalarda iqtisodiy tahlilning zamonaviy turlari va usullaridan 
foydalanishning nazariy hamda amaliy asoslarini yoritishdan iborat. 

---

4