Microsoft Word kemal- içindekiler

 
1. İdeolojik Faktörler 
Çevredeki bozulmanın temelinde; insanların tutkularının doğal bir sonucu olan 
tüketimin arttırılması bulunmaktadır. Ancak üretimde ve tüketimdeki artışın, 
tüketimi körükleyen, kapsamı ve sınırları net olarak belli olmayan modelimizdir. 
Kapitalizmin motor gücü ve sonucu olarak belli olmayan modernizm, bugünkü 
anlamda doğadaki bozulmanın ve aşınmanın baş sorumlusu olarak 
görülmektedir. Çevredeki bozulma ve aşınmanın daha iyi anlaşılabilmesi için, 
kapitalizmin oluşum sürecine bakılması yararlı olacaktır. 
 
Rönesans öncesi kara Avrupası’na, Ortaçağın ve onun ayrılmaz parçası olan 
feodalitenin tüm unsurları ile sürdüğü bir dönemdir. Toplumda, ayrıcalıkları 

---

64
bulunan bir kilise, gücünü kiliseye dayandıran feodal beyler, küçük bir burjuva 
sınıfı ve çoğunluğu oluşturan feodal beylere bağlı olan serfler oluşturulmuş. 
Kilisenin öngördüğü dünya görüşünün dışında başka bir düşüncenin suç olduğu 
bir toplum düzeni oluşturulmuş durumda, eski Yunan’ın metafizik dünya görüşü, 
Hiristiyan dünya görüşü ile yoğrularak benimsenmiş durumda, doğanın insan 
karşısındaki üstünlüğünün kabul edildiği Tanrı merkezli bu dünyada, Tanrı’nın 
yeryüzündeki temsilcileri olan kilise ve kiliseye sınırsız destek vererek 
egemenliklerini sürdüren feodal beyler, bolluk ve refah içinde yaşamalarını 
sürdürmektedirler. 
Bu arada Doğu’da büyük bir İslam toplumu oluşmuş, hatta İspanya’ya kadar 
girerek, Avrupa’yı tehdit ediyor. İpek ve Baharat Yolu ile Akdeniz, Müslüman 
Türkler’in kontrolü altındadır. Bunun dışında dünyanın başka bir yeri de 
bilinmektedir. Halbuki gelişmeye başlayan burjuvaların istediği malları temin 
etmeleri ve rahatça satabilecekleri bir ortam gereklidir. Öncelikle mimari bilgi 
ortamında başlayan reformlar ve Rönesans hareketleri, Eski Yunan eserlerini 
Arapça’dan tercüme ederek öğrenmesiyle başlamıştır. Reformlar ve Rönesans’la 
birlikte bilginin gelişmesi ve evrenselleştirilmesi sonucu, kara Avrupa’da 
bilimsel gelişmeler hızlanmıştır. Rönesans’ın getirdiği “vahim” yenilik, insan 
aklı ve bilginin kullanılması konusunda yoğunluklaşmakta; öncelikle insanın 
dünya ile uzlaşma aracı olan ve üzerinde hiç kimsenin hak iddia etmediği bilgi, 

---

65
Rönesans’la birlikte miri malı olmaktan çıkıp, her insanın kendi aklı meleklerini 
kullanarak elde ettiği “şahsi” bir vasıta haline gelmiştir.
Ekoloji ve insan peyzajının durumu, kötü yönetimin çok ötesinde, egemen bir iş 
görme biçiminin sonucudur. Çevre sorunu olarak nitelenen olgular, temelde, 
birer sonuçtur. "Ancak dinamik süreçlerdir ve bu süreçlerde belirleyici olan, 
nedenlerin niteliğidir." Sorunların nedenlerinin belirleyicilerinin etkenlik 
düzeyleri zaman ve yere göre değişiklikler gösterebilir.
26
Sınai yapılaşma hızı 
veya kentlileşim yoğunluğu değil, sürecin kendine özgü biçimidir. Yoğunluk 
belli koşullarda çevreyi bozucu etken olduğu gibi, diğer koşullarda çevreyle 
destekleyici etkileşim içinde olabilir. Çevre koruma bilinci ve duyarlılığı, üretim 
biçimi ve ilişkilerinin fonksiyonel sonuçlarındandır:
Toplumların içinde bulunduğu; sosyo-ekonomik, siyasal, kültürel, teknolojik, ve 
bilimsel yapıları da, çevrenin yanlış kullanılmasında etkili olmaktadır, çevre 
sorunlarının asıl nedeni olarak belirtilen modernleşmenin yanı sıra; toplumların 
ve kişilerin sosyo-psikolojik özellikleri de çevreyi kirleten diğer nedenlere yol 
açmaktadır.