Microsoft Word kemal- içindekiler
Çevre Politikalarının Uluslararası Sistemde Belirlenmesi
Download 1.63 Mb. Pdf ko'rish
|
sarkis dezaj
|
5. Çevre Politikalarının Uluslararası Sistemde Belirlenmesi
20. yüzyılın ikinci yarısında çevre eylemlerinin yoğunlaşmasının başlıça üç temel nedeni vardır. Birincisi, bilimsel çalışmalar sayesinde hareketin çevre korumaya yönelik bileşenleri, özellikle çevrebilimcilerin etkisiyle genişletilmiş; ikinci olarak Avrupa ve Amerika’nin dışındaki pek çok ülkede de çevreye ilişkin değerlerde gelişmeler olmuş; son olarak da, çevre sorunlarına bakış açısı değişmiş, çevre çok daha geniş anlamda algılanmaya oluşturulabileceğidir. çevre sorunları yalın anlamda doğanın kirletilmesi, doğal kaynakların tüketilmesi değildir. Öyle olsaydı, çözüm bulmak, çevreye verilecek zararları önlemek de çok kolay olurdu. Nüfus, teknoloji, degerlerin değişimi, ekonomik ve toplumsal örgütlenme de işin içine girdigi için sorun, insan çevresinin sağlık ve estetik acılarından yaşanamaz duruma gelmesinden çıkıp, tüm insanlığın uzun süreli yaşayabilirliği sorunu haline gelmiştir. 75 • Uluslararası Çevre Politikalarının Oluşturulmasındaki Kurumlar Uluslararası İlişkiler Kuramı, çevre sorunları ister yerel, ister sınırötesi, ister küresel olsun, uluslararası sisteme bir boyut olarak girmiştir. Çünkü daha önce uluslararası politikanin doğa-ekosistem boyutu üzerinde durulmamıştır. Politika alanı olarak çevre, sınırötesi bağımlılığın ve içiçe geçmişliğin, risklerin paylaşılmasının ve pek çok ekolojik zararın ortaya çıktığı bir alandır. Bu nedenle çevre politikaları uluslararası ilişkiler kuramlarında askeri-stratejik sorunların ağırlıklı olma özeliklerinin aşılmasıyla birlikte yeni kurumsal bakış açıları aranmış ve uluslararası çevre politikaları böylece uluslararası ilişkiler kuramında girmiştir. Dünya, uluslararası ilişkiler kuramlarında toplumsal, siyasal ve ekolojik bir sistem olarak görülmektedir. Doğal ve yapay çevre, doğal ve toplumsal etmenlerle belirlenmekte, bu nedenle ülkelere göre farklılıklar göstermektedir. İnsanın doğa üzerindeki etkilerinin çok az olduğu, kaynakları işlenmemiş dağ ya da orman bölgeleri, yoksulluk nedeniyle doğal çevrenin tahrip edildigi ve doğal kaynakların yagmalandığı yoksul bölgelerde ekonomik ve toplumsal azgelişmişlik neden ile çevreye sürekli zarar veren yaşam ve üretim biçimleri egemendir. Öte yandan yine aynı nedenlere çevre koruma çabalarına da ilgi gösterilmez ve uluslararası alanda da bu bölgeler pek dikkat çekmezler, insan 76 eylemleri ve endüstriyel üretim-tüketim ve paylaşım biçimleri nedeniyle çevrenin doğrudan doğruya tahrip edildigi alanlar da vardır. Uluslararası ilişkilerin yapısına baktığımızda, her şeyden önce çıkarların farklı olması nedeniyle ekonomik, siyasal ve ekolojik politikaların uluslararası sistemdeki çatışmaları artırma ya da azaltma etkileri ön plana çıkmaktadır. Küresel çevre politikalarının uluslararası ilişkilere etkisi, birbirinin tam karşısında yer alan iki yönde olacağı savunulmaktadır. Bir yandan uluslararası ilişkilerde çevre politikalarına indirgenmiş güc denemeleri, çevre somurgeçiliğini (environmental colonialism) getirebilir, öte yandan küresel çevre politikaları uluslararası sistemde eşitleyici (the great equaliser) bir rol üstlenebilirler. Küresel çevre politikalarının uluslararası ilişkileri hangi yöne çekeceği aslında tamamen sistemi oluştüran büyüklü küçüklü, gelişmiş azgelişmiş ülkelerin anlayşlarına ve tutumlarına bağlıdır. Download 1.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|