Microsoft Word kemal- içindekiler

 
• Ticaret Kuramı 
 
Ulusal çevre politikalarının uluslararsı düzeydeki sonuçları, çevre politikalarının 
uluslararası duruma getirilmesinin önemli bir nedenidir. Uluslararsası çevre 
politikalarının ekonomik yönü, ticaret kuramı ile incelenmektedir, mal ve 
hizmetlerin üretilmesi sırasında ortaya çıkan olumsuz dişsallıkları gidermek ya 
da önlemek için devletlerin alacakları kararlar ve izleyecekleri politikalar 

---

77
beraberinde bu mal ve hizmetlerin fiyatlarında kaçınılmaz artışlar da getirecektir, 
çevre koruma yatırımları için seçilen farklı araçlar ve akçal yöntemler, bunların 
değişik ölçüler ve yollarla uygulanması hem amaçlanan çevre niteligi, hem de 
üretim yapısını uluslararası ve bölgesel düzeyde farklı duruma getirmektedir. 
Farklı çevre politikalarının ekonomik sonuçları nedeniyle çevre koruma 
konusunda uluslararası uyum sağlamak zor olmaktadır, ülkeler arasında çevre 
koruma politikasının araçları oylanırken ne yazık ki, çevre koruma hedefleri 
ekonomik hedefler karşısında gözardı edilebilmektedir. Çünkü, uluslararası 
çevre koruma için işbirliğinde ekonomik yararlar ve sakıncalar yeterince 
açıklanamamaktadır. Genel olarak, ekonomiye yapılacak olası olumsuz 
etkilerden kaçınmak, çevre politikalarının olumlu etkilerini gerçekleştirmekten 
daha önemli bir rol oynamaktadır. 
Uluslararası ticaretin çevre sorunları ve politikalarıyla ilişkişi dört noktada 
ortaya çıkmaktadır. Uluslararası ticaret, özellikle serbest ticaret ekonomik 
eylemlerin ölçeğini büyüttüğü için ekonomik büyüme hızını artıracağı açıktır, 
daha fazla büyüme ve ekonomik gelişme ise, çevre koruma için ek kaynaklar 
sağlayacaktır. Yavaş büyüyen ya da sorunlu ekonomilerde çevre bilincinin de 
zayıf olduğu söylenebilir. Öte yandan, ticarette liberalleşmenin ortaya çıkardığı 
çok miktardaki sınırötesi taşımacılık zaten kötü olan hava, su ve toprağın 
kirlenme düzeyini arttırabilir. Uluslararası ticaret serbestlestiğinde, çevreye zarar 
verecek ürünlerin el değiştirme yoğunluğu da artacaktır. 

---

78
Çevre koruma politikaları bir yandan çevre koruma amacına hizmet ederken bir 
taraftan da uluslararası ticareti engelleyici unsurlardan arındırılmaya 
çalışmaktadır. Örnegin Danimarka, çıkardığı bir yasayla meşrubat türü tüm 
içeceklerin depozitolu ve geri verilebilir şişelerde pazarlanmasını zorunlu 
kılmıştur. İthalatci firmalar için kar kaybına neden olan bu uygulama, diğer 
Avrupa ülkeleri tarafından Avrupa Mahkemesi’ne şikayet edilmiş, ancak 
Mahkeme, çevrenin korunmasının ticaretin serbestliğinden daha önemli olduğu 
yönünde karar vererk, şikayeti reddetmiştir. 
Dünya ticaretini denetlemeye hizmet eden bir mekanizma olarak GATT, çevre 
koruma politikalarının ticaret politikalarıyla uyumlu duruma getirilmesinde 
yetersiz görünmektedir. Getirilen çevre ölçümleri, ticarette rekabet eşitligi 
ilkesini zedelemekte ve ölçümlerin ülkelere göre farklılıklar göstermesi de 
sorunlar yaratmaktadır, hem uluslararası ilişkiler, hem de ticaret kuramları ile 
uluslararası çevre politikalarını açıklarken ortaya çıkan en önemli güclük, 
mümkün olduğu kadar kapsayıcı kurallar oluşturmaya yönelik uluslararası 
işbirliği ağinin son derece karmaşık olmasıdır.