Microsoft Word kontrakt-shartnoma 2

FIZIKA VA KIMYO FANLARINING O’ZARO BOG’LIQLIGI HAQIDA QIZIQARLI MA’LUMOTLAR.

Jizzax davlat pedagogika universiteti
Tabiiy fanlar fakulteti Kimyo yo’nalishi 212-21-guruh talabasi Ibrohimova Mohigul Bahodir qizi [e-mail]
Annotatsiya: Talaba va maktab o’quvchilariga kimyo hamda fizika fanlarining o’zaro bog’liqligi haqida aytilgan va mavzu keng shaklda yoritilgan.
Kalit so’zlar : Fizika ,kimyo, fizikaviy kimyo, termodinamika, harorat , radioaktivlik, atom va molekula .
Аннотация: Связь между химией и физикой широко разъясняется студентам и школьникам.
Ключевые слова: Физика, химия, физическая химия, термодинамика, радиоактивность,атом и молекула.
Annotation: Students and schoolchildren were told about the relationship between chemistry and physics and the topic was covered in a wide way.
Keywords: Physics, chemistry, physical chemistry, thermodynamics, temperature , radioactivity, atoms and molecules.
Fizika tabiiy borliq haqidagi fan bo’lib,tabiatning eng keng tarqalgan qonunlari, modda, uning tuzulishi , harakati va o‘zgarish qoidalarini organadi. Fizika bu tabiiy fandir lekin undagi qonuniyatlar va hisob kitoblar aniqlikka asoslangan.Fizika so’zi grekcha tildan olingan bo’lib , tabiat degan manoni anglatadi.Fizika VA kimyo fanlari bir biriga juda bog’liq hisoblanadi . Kimyo fanini fizika fanisiz tasavvur qilolmaymiz. Masalan
-Kvant mexanikasi
-Atom fizikasi
-Molekulyar fizika
-Radioaktivlik
-Materiallar fizikasi

-Termodinamika
-Gaz qonunlari
Va shunga o’xshash mavzularda fizika va kimyo fanining o'zaro bog’liqligini ko’rishimiz mumkin. Fizikaviy kimyo,, fani fanlarning nazariy asosini tashkil yetadi.Juda ham jadallik bilan rivojlanayotgan ushbu soha kimyo va fizika o‘rtasida chegaraviydir. Fizikaviy kimyo ikkala fanning nazariy va tajribaviy usullaridan hamda o’zining xususiy usullaridan foydalanib,kimyoviy reaksiyalar va ular bilan birgalikda boruvchi fizikaviy jarayonlar ustida ko’p qirrali tadqiqotlar o’tkazadi. Ilm- fanning rivojlanishi bilan fizikaviy kimyo kursining ahamiyati oshdi.Fizikaviy kimyo,, fanining ta’rifi birinchi bolib 1752- yilda M.V.Lomonosov tomonidan berilgan.”Fizikaviy kimyo,, fani kimyoviy hodisalarni fizika fani yordamida o‘rganuvchi va bu hodisalarning qonuniyatlarini nazariy jihatdan ochib beruvchi hamda tutashtiruvchi fandir.
Fizika VA kimyo fanlarining bog’liqligi haqidagi qiziqarli ma’lumotlar.
-Har xil agregat holatida suv yorug’likni har xil aks ettiradi: qor nurning 75%ini
,okean suvi -2%ni , okean muzi - 5 %ni aks ettiradi.
-Ernest Rezerford asosan fizik olim, lekin kimyo bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor bo’lgan.U bir marta “barcha fanlar fizika va shtamp yig’ishdan iborat,, deb aytgan.
-Agar zarralarni qoldirib, atomlarning bo’sh joyini olib tashlasak, natijada paydo bo’lgan moddaning bir choy qoshig’i 5 mlrd.
O‘qitishda fanlararo aloqadorlikka ehtiyoj inkor etib bo‘lmaydi. Ularning izchil va tizimli amalga oshirilishi o‘quv jarayoni samaradorligini sezilarli darajada oshiradi, o‘quvchilarning dialektik fikrlash tarzini shakllantiradi. Bundan tashqari, fanlararo aloqadorlik o`quvchilarda fanlar asoslarini, shu jumladan, tabiiy fanlarni bilishga bo`lgan qiziqishlarini rivojlantirishning ajralmas didaktik shartidir.
Fizika, kimyo va biologiya darslarining tahlili shuni ko'rsatdi: ko'p hollarda o'qituvchilar fanlararo aloqalarni (ILC) faqat qisman kiritish bilan cheklanadi. Boshqacha qilib aytganda, ular faqat tegishli mavzulardagi faktlar, hodisalar yoki naqshlarga o'xshaydi.
O'qituvchilar dastur materialini o'rganishda fanlararo bilim va ko'nikmalarni qo'llash bo'yicha mustaqil ishlarga, shuningdek, ilgari olingan bilimlarni yangi vaziyatga mustaqil ravishda o'tkazish jarayonida kamdan-kam hollarda talabalarni jalb qiladilar. Buning oqibati bolalarning tegishli fanlardan bilimlarni uzatish va sintez qilish qobiliyatini yo'qotishidir. Ta'limda uzluksizlik yo'q. Shunday qilib, biologiya o'qituvchilari doimiy ravishda "oldinga yugurib" o'quvchilarni tirik organizmlarda sodir bo'ladigan turli xil fizikaviy va kimyoviy jarayonlar bilan tanishtiradilar. kimyoviy tushunchalar bu biologik bilimlarni ongli ravishda o'zlashtirishga oz hissa qo'shadi.
Darsliklarning umumiy tahlili shuni ta'kidlash imkonini beradiki, ularda turli fanlar bo'yicha ko'plab faktlar va tushunchalar qayta-qayta keltiriladi va ularni takroriy taqdim etish talabalar bilimiga amalda kam qo'shiladi. Bundan tashqari, ko'pincha bir xil tushuncha turli mualliflar tomonidan turli yo'llar bilan talqin qilinadi, bu esa ularni o'zlashtirishni qiyinlashtiradi. Ko‘pincha darsliklarda o‘quvchilarga kam ma’lum bo‘lgan atamalardan foydalaniladi, fanlararo xarakterdagi vazifalar kam uchraydi. Ko'pgina mualliflar ba'zi hodisalar, tushunchalar tegishli fanlar kurslarida allaqachon o'rganilganligini deyarli eslatmaydilar, bu tushunchalar boshqa fanni o'rganishda batafsilroq ko'rib chiqilishini bildirmaydilar. Tabiat fanlari bo'yicha joriy dasturlarni tahlil qilish fanlararo aloqalarga etarlicha e'tibor berilmagan degan xulosaga kelishga imkon beradi. Faqat 10-11-sinflar uchun umumiy biologiya dasturlarida (V.B. Zaxarov); "Inson" (V.I. Sivoglazov) biologik tushunchalarni shakllantirish uchun asos bo'lgan fizikaviy va kimyoviy tushunchalar, qonunlar va nazariyalarni ko'rsatadigan "O'zaro aloqalar" maxsus bo'limlariga ega. Fizika va kimyo o'quv dasturlarida bunday bo'limlar mavjud emas va o'qituvchilarning o'zlari kerakli MPSni belgilashlari kerak. Va bu qiyin vazifa - tushunchalarni talqin qilishda birlikni ta'minlaydigan tarzda o'zaro bog'liq mavzular materiallarini muvofiqlashtirish.
Fizika, kimyo va biologiyaning fanlararo aloqalari tez-tez va samaraliroq o'rnatilishi mumkin edi. Molekulyar darajada sodir bo'ladigan jarayonlarni o'rganish molekulyar biofizika, biokimyo, biologik termodinamika, bir-birini to'ldiradigan kibernetika elementlari haqidagi bilimlar ishtirok etgan taqdirdagina mumkin bo'ladi.
Bu ma'lumotlar fizika va kimyo kurslari bo'ylab tarqalib ketgan, lekin faqat biologiya kursida fanlararo aloqalardan foydalangan holda talabalar uchun qiyin bo'lgan masalalarni ko'rib chiqish mumkin bo'ladi. Bundan tashqari, materiya, o'zaro ta'sir, energiya, diskretlik va boshqalar kabi tabiiy fanlar sikli uchun umumiy tushunchalarni ishlab chiqish mumkin bo'ladi.
Sitologiya asoslarini o'rganishda biofizika, biokimyo, biokibernetika bilimlari elementlari bilan fanlararo aloqalar o'rnatiladi. Shunday qilib, masalan, hujayra sifatida ifodalanishi mumkin mexanik tizim, va bu holda, uning mexanik ko'rsatkichlari ko'rib chiqiladi: zichlik, elastiklik, yopishqoqlik va boshqalar Hujayraning fizik-kimyoviy xususiyatlari uni ko'rib chiqishga imkon beradi. dispers tizimi, elektrolitlar to'plami, yarim o'tkazuvchan membranalar. "Bunday tasvirlarni" birlashtirmasdan, murakkab biologik tizim sifatida hujayra tushunchasini shakllantirish qiyin. "Genetika va naslchilik asoslari" bo'limida MPS organik kimyo (oqsillar, nuklein kislotalar) va fizika (molekulyar kinetik nazariya asoslari, diskretlik) o'rtasida o'rnatiladi. elektr zaryadi va boshq.).
O'qituvchi biologiyaning fizikaning tegishli bo'limlari bilan oldingi va kelajakdagi aloqalarini amalga oshirish imkoniyatini oldindan rejalashtirishi kerak. Mexanikaga oid ma'lumotlar (to'qimalarning xususiyatlari, harakati, qon tomirlari va yurakning elastik xususiyatlari va boshqalar) fiziologik jarayonlarni ko'rib chiqish imkonini beradi; biosferaning elektromagnit maydoni haqida - organizmlarning fiziologik funktsiyalarini tushuntirish. Biokimyoning ko'plab savollari bir xil ahamiyatga ega. Murakkab biologik tizimlarni (biogeotsenozlar, biosfera) o'rganish shaxslar o'rtasida ma'lumot almashish usullari (kimyoviy, optik, tovush) to'g'risidagi bilimlarni egallash zarurati bilan bog'liq, ammo buning uchun yana fizika va bilimlardan foydalanish kerak. kimyo.
Fanlararo aloqalardan foydalanish kimyo o`qituvchisining eng murakkab uslubiy vazifalaridan biridir. Bu boshqa fanlar bo‘yicha dastur va darsliklar mazmunini bilishni talab qiladi. O'qitish amaliyotida fanlararo aloqalarni amalga oshirish kimyo o'qituvchisining boshqa fanlar o'qituvchilari bilan hamkorligini nazarda tutadi.
Kimyo o'qituvchisi kimyo kursida fanlararo aloqalarni amalga oshirish uchun individual reja tuzadi. O`qituvchining bu boradagi ijodiy ish uslubi quyidagi bosqichlardan o`tadi:

• 
  1. Kimyo fanidan dasturni, uning “Fanlararo aloqalar” bo‘limini, boshqa fanlar bo‘yicha dastur va darsliklarni, qo‘shimcha ilmiy, ilmiy-ommabop va uslubiy adabiyotlarni o‘rganish;
  
• 
  2. Kurs va tematik rejalardan foydalangan holda fanlararo aloqalarni darsni rejalashtirish;
  
• 
  3. Aniq darslarda fanlararo aloqalarni amalga oshirish vositalari va usullarini ishlab chiqish (fanlararo kognitiv vazifalarni shakllantirish, uy vazifalari, talabalar uchun qo'shimcha adabiyotlar tanlash, boshqa fanlar bo'yicha zarur darsliklar va ko'rgazmali qurollar tayyorlash, ulardan foydalanishning uslubiy usullarini ishlab chiqish);
  
• 
  4. Tayyorlash va o‘tkazish metodikasini ishlab chiqish murakkab shakllar o'quv mashg'ulotlarini tashkil etish (fanlararo bog'langan darslarni umumlashtirish, kompleks seminarlar, ekskursiyalar, to'garak mashg'ulotlari, fanlararo mavzular bo'yicha fakultativlar va boshqalar);
  
• 
  5. Ta'limda fanlararo aloqalarni amalga oshirish natijalarini monitoring qilish va baholash usullarini ishlab chiqish (o'quvchilarning fanlararo aloqalarni o'rnatish ko'nikmalarini aniqlash uchun savol va topshiriqlar).
  

XULOSA

Zamonaviy kimyo materiyaning tabiati va uni o'zgartirish usullari haqidagi bilimlarni rivojlantirishda juda ko'p turli yo'nalishlar bilan ifodalanadi. Shu bilan birga, kimyo shunchaki moddalar haqidagi bilimlar yig‘indisi emas, balki boshqa tabiiy fanlar orasida o‘z o‘rniga ega bo‘lgan yuqori tartibli, doimiy rivojlanib boruvchi bilimlar tizimidir.
Kimyo material tashuvchilarning sifat jihatidan xilma-xilligini o'rganadi kimyoviy hodisalar, materiya harakatining kimyoviy shakli. Strukturaviy jihatdan u maʼlum sohalarda fizika, biologiya va boshqa tabiiy fanlar bilan kesishsa- da, oʻziga xosligini saqlab qoladi.
Kimyoni mustaqil tabiiy fan sifatida ajratib ko'rsatishning eng muhim ob'ektiv asoslaridan biri bu moddalarning o'zaro bog'liqligi kimyosining o'ziga xosligini tan olishdir, bu birinchi navbatda mavjudlikni belgilaydigan kuchlar va turli xil o'zaro ta'sirlar majmuasida namoyon bo'ladi. ikki va ko'p atomli birikmalar. Ushbu kompleks odatda materiyaning atom darajasidagi zarrachalarning o'zaro ta'sirida paydo bo'ladigan yoki uziladigan kimyoviy bog'lanish sifatida tavsiflanadi.