7
2- МАЪРУЗА. ЎЛЧАШ ХАТОЛИКЛАРИ ВА АНИҚЛИК СИНФИ
Ўлчаш натижасида, одатда, ўлчанаётган катталикнинг ҳақиқий қийматидан
фарқ қиладиган қиймати топилади. Қўпинча, физик катталикнинг ҳақиқий
қиймати номаълум бўлади ва шу катталикнинг қиймати ўрнида
унинг тажриба
ёрдамида топилган қийматларидан фойдаланилади. Бу қиймат
катталикнинг
ҳақиқий қийматига шунча якин бўладики кўзда тутилган мақсад
учун ундан
фойдаланиш мумкин. Катталикнинг ўлчаш усули билан топилган қиймати
ўлчаш
натижаси дейилади. Ўлчаш натижаси билан ўлчанаётган катталикнинг ҳақикий
қиймати орасидаги фарқ
ўлчаш хатолиги дейилади. Ўлчанаётган
катталик
бирликларида ифодаланган ўлчаш хатолиги ўлчашнинг
мутлақ хатолиги
дейилади:
∆Х=Х-Х
ҳ
(1.5)
бу ерда, ∆Х — мутлақ хатолик; X—ўлчаш натижаси; X
ҳ
— ўлчанаётгап катталикнинг хакиқий киймати
.
Ўлчаш мутлақ хатолигининг ўлчанаётган катталикнинг ҳакиқий қийматига
нисбати ўлчашнинг
нисбий хатолиги дейилади.
Ўлчаш хатоликлари уларнинг келиб чиқиши сабабларига кўра
мунтазам,
тасодифий ва қўпол хатоликларга бўлинади.
Do'stlaringiz bilan baham: