Mikrobiologiya va

identifikatsiya qilishda fo\ dalaniladi.
Oiat qo‘zg‘atuvchisining laboratoriya tashxisini tahlil qilish.


235

Titri Ingridiyent	1:50	1:100	1:200	1:400	К
Fiz. eritma	49 t	20 t	20 t	20 t	20 t
Kasal qon zardobi	It	20 t	20 t	20 t
Diagnostikum (Antigen)	2 t	2 t	2 t	2 t	2 t

236


20t dez. eritmaga

2. 
   amaliy ish.
   

O^lIat qo'zg‘atuvchisining morfologiyasini o‘rganish uchun agarli kulturadan surtma tayyorlash va Gram usulida bo‘yash, mikroskopda ko'rish.

2. 
   amaliy ish.
   

Kuydirgi qo'zg'atuvchisining morfologiyasini o‘rganish uchun antrokoid agarli kulturasidan suitma tayyorlash va Gram usulida bo'yash, mikroskopda ko'rish.
Vaziyatli masalalar

1. 
   Shifoxonada brutsellyoz bilan kasallanganbemoryotibdi (kasallikning 2 haftasi). Bemordan tekshirish uchun qanday ashyo olib jo‘natildi? Laboratoriyada tashxis qo'yish uchun qaysi usullardan foydalaniladi?
   
2. 
   Brutsellyoz bilan kasallangan bemordan laboratoriyaga najas olib kelindi va oziq muhitlarga ekildi. Oziq muhitlarda o‘sib chiqqan koloniyaiardan surtma tayyorlandi. Surtmani bo'yab tekshirishda qaysi bo‘yash usulidan foydalaniladi va ko‘rish maydonida qanday mikroorganizmlar kuzatiladi?
   
3. 
   Xorijdan viloyatimizga qishki kiyimlar tikish uchun teri olib kelindi. Shu terida kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi antigenlari bor-yo‘qligini tekshirish uchun vrach-bakteriolog qaysi usuldan foydalanadi?
   

Nazorat uchun savollar
l.O'ta hayfli kasalliklarga qaysi infeksiyalar kiradi va nima uchun?

2. 
   Zoonoz infeksiyalarning о ‘ziga xosligini ayting.
   

3.0‘lat qo'zg'atuvchisining xarakteristikasi va laboratoriya tashxisini ayting.

4. 
   Kuydirgi qo 'zg ‘atuvchisining biologik xususiyatlarini ayting.
   
5. 
   Brutsellez kasalligida serologik reaksiyalarning о ziga xosligi ni­madan iborat?
   
6. 
   Kuydirgi qo'zg'atuvchisida Askol termo halqa pretsipitatsiya reaksiyasi ahamiyati nima?
   

237




14-MASHG‘ULOT Mavzu. Teri-tanosil kasallikJari va transmissiv infeksivalar. Zaxm, so‘zak, xlamidioz, mikoplazmoz qo‘zg‘atuvchiIariga tarif va ularning laboratoriya tashxisi.
Mashg‘uIot rejasi

1. 
   Teri-tanosil yuqumli kasallik qo'zg'atuvchilari va ular keltirib chiqaruvchi kasalliklar.
   
2. 
   So'zak uretritlarida bakterioskopik. bakteriologik. serologik. tekshirishlar.
   
3. 
   Zaxm kasalligi va uning mikrobiologik diagnostikasi.
   
4. 
   Mikoplazma. xlamidiyalar keltirib chiqaruvchi uregenital kasalliklar va ularning mikrobiologik diagnostikasi.
   

Namoyish qilish

1. 
   So'zak uretriti kasalligi bilan og'rigan bemor yiringidan tayyorlangan surtmalar Gram usulida. metilen ko'kida bo'yalgan surtmalar.
   

2. 
   So'zak qo'zg^tuvchisining sof kulturasini ajratib olishda qo'llaniladigan oziq muhitlar va biokimyoviy qatorlar.
   

j. Yumshoq shankr yarasidagi suyuqlikdan tayyorlangan surtmalnr. Burri, Romonovskiy-Gimzada bo'yalgan.

4. 
   Oziqli agarda mikoplazmalarni olishi yoki ularni rangli rasmlari.
   

6. 
   Romanovskiy — Gimza usulida bp‘yalgan xlamidiyalar, trixomonadalar surtmalari.
   
7. 
   Teri-tanosil yuqumli kasallik qo'zg‘atuvchilari serodiagnostikasi, profilaktikasi va davolashda qo‘llaniluvchi preparatlar.
   

Zaxm qo zg atuvchisining laboratoriya tashxisini tahlil qilish.
Zaxm kasalligi qo‘zg‘atuvchisining taksonomiyasi: Spirochaetaceae oilasi, Treponema avlodi, Treponema pallidum.

1. 
   Bakterioskopik usuhOlinadigan biologik ashyo- , qon, siydik shankrdan ajralma tekshiriladi. Ashyodan surtma tayyorlanadi, ko'rish maydonida Treponema pallidum ingichka. 12ta buramasi boigan,
   

2. 
   tomoni uchli. yoki biroz bukilgan Gram manfiy spiroxetalar bo‘lib. harakatchan Romanovskiy Gimza usulida och pushti rangga kiradi. Morfologik. tinktorial xususiyatlari o*rganiladi(71-rasm).
   

238

2. 
   Bakteriologik usul: Olingan biologik ashyo - yiring, qon, siydik, shankrdan ajralma, Treponema pallidum oziq muhitlarga talabchan, tovuq embrionining xorionallantois to‘qimasida, miya to‘qimasining boiakchalari qo'shilgan quyon zardobi vazelin moyi ostida ko‘paytiriladi. Kultural xususiyatlari o'rganiladi. fermentativ va boshqa xususiyatlariga qarab turigacha identifikatsiya qilinadi, tashxis qo'yiladi. Eng qulay usul bu mikroskopning qorong'ilashtirilgan sathida oqish treponemaiami tirik holda koi*ish. Treponemalar bo‘yab tekshirilganda (Romanovskiy-Gimza, Burri va Morozov usullari) tadqiqotchi treponemalami tirik ko‘ra olmaydi. Preparatlarda treponemalami topish koi*satkichi 7-10 % dan oshmaydi. Bu yuqoridagi usullarning kamchiligidan dalolat beradi. Treponemalami tirik holda koi ilganda esa ularni odam organizmida uchraydigan boshqa saprofit treponemalardan farq qilish mumkin.
   

3.SeroIogik usul: Vasserman, Kan vaZaks-Vitebskiy, BilGAR, KBR reaksiyalari qoilaniladi.





71-rasm.


Treponemalami tirik holda “ezilgan*’ va “osilgan” tomchi usullarida ко ‘ rib boimaydi, chunki ularning ko‘ndalang kesim sathi о‘ta kichik bo lib, nur sindirish xususiyatini laboratoriya mikroskoplarida ко rinmaydi. vaholanki yoritqichdan kelayotgan nur yoiida shu numi sindirishi mumkin boigan oichamli mikrob yotsa, nur qisman yutilib, natijada, miki'oorganizmlar ko‘zga ko'rinadi. Zaxm qo^atuvsining ko‘ndalang kesimi оЧа kichik boiganligi sababli nur yutilmaydi va treponemalar yuqorida keltirilgan usullarda ko‘rinmaydi. Qorongilashtirilgan maydonda ko‘rilganda, voritkich nurlari yonboshdan tushiriladi va ulami bir qismi