Mikrobiologiya va

hosil bo‘Igan bir jinsli hujayralar suspenziyasini yuvib. tripsindan tozalash;

tayyorlangan hujayra kulturalarini sanash va hujayraning ma’lum miqdordagi suspenziyasini tayyorlash;

hujayra kulturalarini viruslami undirishda qo'Ilaniladigan maxsus shisha probirka, flakon(matraslar) larda, hujayralarning o‘sishini ta’minlab beradigan oziqli muhitlar qo‘shib saqlash.Hujayra kulturalarini olish va saqlashdayuqorida keltirilgan oziqli muhitlardan foydaianiladi.

Hujayra kulturalarini bakteriyalar bilan ifloslanib qolmasligi uchun, hujayra kulturalari bilan ishlashda qa’tiy aseptik qoidalarga rioya qilgan holda maxsus steril bokslarda ish olib boriladi va tekshirilayotgan materiallardagi qo‘shimcha mikroflorani ko‘payib ketishining oldini olish maqsadida oziqli muhitlarga antibiotiklar qo‘shiladi.
Hujayra kulturalarini tayyorlash usullari bo‘yicha fiksatsiyalangan to'qima bo‘lakchalari kulturasi, bir qavatli, suspenziyalangan va organ kulturasi tafovut qilinadi.

1. 
   Bir qavatli hujayra kulturasi - kimyoviy neytral shisha, plastika laboratoriya idishlari yuzasiga bir qavat bo4ib (monosloy) birikib oluvchi va ko‘payuvchi hujayra kulturalaridir. Virusologiya amaliyotida eng ko‘p qoMlaniladi.
   
2. 
   Suspenziyali hujayra kulturasi—oziqli muhitning hamma hajmida ko‘payuvchi hujayralar yig‘indisi bo‘lib, ular har doim ay lantiruvchi magnit yordamida aralashtirib turiladi. Bunday hujayra kulturalari — virusologik amaliyotda vaksina preparatlari olishda qoMlaniladi.
   
3. 
   Fiksatsiyalangan to‘qima boMakchalari kulturasi—maydalangan to‘qima bo‘lakchalari tovuq plazmasiga solinadi. Plazmada hosil bo‘lgan cho‘kmaga to'qima bo‘lakchalari fiksatsiyalanadi. Uning ustiga antibiotiklar va Xenks eritmasi, embrion ekstraktidan tayyorlangan suyuq
   

54

I

suspenziya qo‘shiladi.1-2 kundan keyin tcrqima bo‘Iakcha!ari atrofida plazma fibrinlaridan hosil bo'lgan to'rda yangi hujayralar o‘sa boshlaydi.
Fiksatsiyalangan to‘qima bo‘lakchalari kulturasini olish va saqlash ancha murakkab jarayon bo‘lganligi sababli bu usulda olingan hujayra kulturalarini bir qavatli hujayra kulturasi amaliyotda siqib chiqarmoqda.

4. 
   A^!zo kulturasi - birlamchi strukturasi o‘zgarmagan ma’lum a’zo boMakchalari va shu bilan birga to‘qima chegaralangan holda qoMlaniladi.
   

Hujayra kulturasi va ularni undirib olish jarayonida bir qancha o‘nlab generatsiyalar (bir ko^ayish sikli) kuzatiladi. Hujayra kulturalarining hayot faoliyati saqlanib qoluvchi generatsiya sonlariga qarab boiinadi: birlamchi hujayra kulturalari, undiriladigan va yarim undiriladigan.