Mikroiqtisodiyot: amaliy mashg`ulot ishlanmasi I

1.Agar TC(10)=5 2, AC(9)=5.3 va MC(9)=5 bo’lsa:
a) MC(10) ni toping;
b) Ushbu ma’lumotlar asosida TC(8) ni topish mumkinmi?
Echimi:
a)AC=TC/S  demak TC(9)=AC(9)×9=5.3×9=47.7
MC(10)=TC(10)-TC(9)=52-47.7=4.3
b) TC(8)=TC(9)-MC(9)=47.7-5=42.7
javob: a) MC(10)= 4.3; b) mumkin TC(8)=42.7
2. Jadval ma’lumotlaridan foydalanib bo’sh kataklarni to’ldiring

S	TC	AFC	VC	AC	MC
1				150
2		60			26
3			78
4	216

Echimi:
O’zgarmas xarajatlar:FC=AFC×S=60×2=120.CHekli xarajat MC_i=TC_i+1-TC_i ga teng. Umumiy xarajat TC=FC+VC. Umumiy o’rtacha xarajat AC=TC/S endi jadvalni to’ldiramiz:

S	TC	AFC	VC	AC	MC
1	750	120	30	150	30
2	176	60	56	88	26
3	198	40	78	66	22
4	216	30	96	54	18

3.MP_L(6)=10 , AP_L(5)=4 . AP_L(6)=?
Echimi:
TP_L(5)=AP_L(5)×5=4×5=20
TP_L(6)=TP_L(5)+MP_L(6)=20+10=30,
AP_L(6)=TP_L(6)/6=30/6=5
Javob: AP_L(6)=5.
Mustaqil ishlash uchun masala va topshiriqlar
1. Resurs xarajatlari o’zgarmas N=2. Boshqa xarajatlar L=2, K=16, P_L=10, P_K=5, P_N=1 birlikka teng. Ishlab chiqarish funktsiyasi S(L,K,N)=20×L+26×K+K×L×N +N² ko’rinishida. Tadbirkor umumiy mehnat va kapital xarajatlarini 100 birlik qilishi uchun oldingi xarajatlarini qanday o’zgartirishi kerak?
2. Bo’sh kataklarni to’ldiring.

S	AFC	VC	AC	MC	TC
0	-	-	-	-	100
10			20
20	5
30				11	390
40		420
50	2		14

3.Mavjud ma’lumotlar asosida bo’sh kataklarni to’ldiring.

S	TC	AFC	VC	AC	MC
1				1 500
2		6 000			2 600
3			7 800
4	21 600

4. Jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib bo’sh kataklarni to’ldirish mumkinmi?

S	AVC	VC	AC	MC	TC
1				2 500
2	2 000
3		5 000
4		5 500
5			1 100

5. Uzoq muddatli ishlab chiqarish oralig’ida quyidagi bo’sh kataklar to’ldirilsin.

S	VC	AC	MC	TC
0
1				5 000
2		4 500
3			3 000
4	14 000
5				15 000

6. Firmaning chekli xarajati S ga bog’liq bo’lib quyidagicha berilgan:
MC=(S-15)²+150
Agar bizga o’zgarmas xarajatlar ma’lum, ya’ni FC=2 200 dollar ga teng bo’lsa,
o’rtacha xarajatlar topilsin.
7. Jadvalda ishlab chiqarish hajmiga bog’liq umumiy xarajatlari berilgan jadvaldagi qolgan xarajatlar topilsin.

S	TC	FC	VC	AFC	AVC	AC	MC
0	60
1	100
2	130
3	155
4	190
5	210

8. Firma rahbari X.Xamraev xarajatlar hisobotini yo’qotib qo’ydi, quyidagi jadvalda firmaning ba’zi bir xarajatlari berilgan. Bo’sh kataklar to’ldirilsin.

S	TC	VC	AC	MC	AVC	AFC
1		5				9
2			9
3					4
4	22
5				8
6		27

9. Ishlab chiqarish hajmiga bog’liq chekli xarajat funktsiyasi quyidagicha berilgan: MC=(S-10)² +50.Agar o’zgarmas xarajat FC=1200 bo’lsa, o’rtacha xarajatlar topilsin.
10. O’rtacha xarajatlar minimumi MC=2×S-100 da ta’minlanadi.
FC =1000 va maksimal daromad P =200 da erishilsa, ishlab chiqarish hajmi topilsin.
11. CHekli xarajatlar funktsiyasi MC=(S-10)²+50. Agar bizga o’zgarmas xarajatlar ma’lum bo’lib FC =1200 bo’lsa, o’rtacha xarajat miqdori topilsin.
12. Agar o’zgarmas xarajatlar miqdori 50 mln so’mga teng bo’lsa, jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib mahsulot birliklari uchun umumiy xarajat, o’rtacha xarajat va chekli xarajatlar aniqlansin.

Soni	1	2	3	4	5	6	7
O’zgaruvchan xarajat, mln so’mda	9	16	28	42	70	106	160

13. Jadvalni quiyidagi ma’lumotlardan foydalanib to’ldiring:
 5 dal oziq-ovqat spirtini ishlab chiqarish uchun o’rtacha o’zgarmas xarajatlar (AFC) 2000 so’mga;
 4 dal spirt ishlab chiqarish uchun o’ztacha o’zgaruvchan xarajatlar (AVC) 850 so’m qiymatga;
 6 dal spirt ishlab chiqarish uchun umumiy xarajatlar (TS) 1240 so’mga ko’payadi;
 5 dal spirt ishlab chiqarish uchun o’rtacha umumiy xarajatlar (ATS) 2880 so’mga teng;
 1 dal oziq-ovqat spirti ishlab chiqarish uchun o’zgaruvchan xarajatlar 1000 so’mni tashkil etadi;
 8 dal spirt ishlab chiqarish uchun umumiy xarajatlar (TS) 19040 so’mga;
 7 dal spirt ishlab chiqarilganda o’zgaruvchan xarajatlar (VC) 1535 so’mga oshadi;
 3 dal ishlab chiqarilganda o’rtacha o’zgarmas xarajatlar hamda o’rtacha o’zgaruvchan xarajatlar yig’indisi (AFC+AVC) 4185 so’mni tashkil etgan;
 Spirt ishlab chiqarish 1 daldan 2 dalga oshganda (ATS) 5100 so’mga pasayadi.

S	FC	VC	TC	AFC	AVC	ATC	MC
0
1
2
3
4
5
6
7
8

14. Bitta mahsulot ishlab chiqarish uchun A resursdan 3 ta, B resursdan esa 2 ta talab qilinadi. A resursning bir-birligi 20 ming, B resursning bir-birligi 30 ming so’m turadi. O’rtacha o’zgaruvchan va chekli xarajat topilsin.
15. Firma bir birlik mahsulot ishlab chiqarishi uchun 15 ming so’m xarajat qiladi va uni 20 ming so’mga sotadi. Firma bir kunda 150 ta mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatiga ega. Yangi texnologiya kirib kelishi bilan mahsulot ishlab chiqarish 20% ga ortib, xarajat 10% ga, sotuv narxi ham 5% kamaydi. Umumiy tushum qanday o’zgardi?
16. Firma 100 birlik mahsulot ishlab chiqaradi va uning har birligini 50 ming so’mdan sotadi. Firma 10 birlik qo’shimcha mahsulot ishlab chiqarib uni oldingi narxda sota oladi, ammo bunda uning o’rtacha bir-birlik mahsuloti uchun qiladigan xarajati 40 mingdan 45 mingga ko’tariladi.
a) firma bu imkoniyatdan foydalanadimi?
b) firma 10 birlik mahsulot hajmini oshirishi uchun eng kamida mahsulot narxi necha so’mni tashkil etsa zarar ko’rmaydi?