Mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot fanidan

2-javob. “Narx-iste’mol” chizig‘I
Daromadni o’zgarmas deb hisobga olgan holda, X tovarlardan birini o'zgaruvchan deb olamiz. Masalan, X mahsulotining narxi (P) ketma-ket pasayadi, ya'ni. P1>P2>P3>P4 va hokazo. Grafikda bunday narx o'zgarishi byudjet chizig'ini YX1 holatidan YX2, YX3 va YX4 holatlariga o'tkazadi. Byudjet chiziqlarini birlashtiruvchi chiziqlar "narx-iste'mol" chizig'i deb ataladi va tovarlardan birining narxi o'zgarishining iste'mol tarkibiga ta'sirini ko'rsatadi.
Grafikda quyidagicha bo’ladi:

Narx-iste'mol chizig'i foydali funksiyaning turi va parametrlarini bilmagan holda ham individual talab egri chizig'ini qurish uchun ishlatilishi mumkin. Individual talab egri chizig'ini narx-iste'mol chizig'idan ma'lum bir tovarning ma'lum optimal miqdorlari va bir xil tovarning tegishli narxlari o'rtasidagi grafik muvofiqlikni o'rnatish orqali olish mumkin.

Iste'molchi tanlash modelida individual iste'molchi talabiga quyidagi omillar ta'sir qiladi:
• iste'molchining xohishi;
• iste'molchining ushbu xaridlar uchun ajratilgan daromadlari;
• ushbu tovarning narxi;
• iste'molda berilganlarni o'rnini bosuvchi va to'ldiradigan tovarlar bahosi.
Ushbu omillarning har birining o'zgarishi ma'lum bir iste'molchi talabining tegishli o'zgarishiga olib keladi.
Iste'molchining muvozanat shartlari va ularni tahlil qilish natijasida tuzilgan foydalilikni maksimallashtirish qoidasi shaxsga talab egri chizig'ining pastga yo'naltirilgan shaklini tushuntirishga imkon beradi.


3-javob. Taklifga taʼsir etuvchi omillar.
Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga narxdan tashqari bir qator omillar ham ta’sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar:
l)resurslar narxi;
2)ishlab chiqarish texnologiyasi;
3)soliq va subsidiyalar;
4)boshqa tovarlar narxi;
5)narx o‘zgarishining kutilishi;
6)bozordagi sotuvchilar soni.
Mazkur omillardan bir yoki bir nechtasining o‘zgarishi taklif hajmining o‘zgarishini taqozo qiladi.
Taklifga ta’sir qiluvchi omillami alohida-alohida qarab chiqamiz: