1-Мавзу. Макроиқтисодиётга кириш
Режа
1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шаклланиши тарихи, предмети ва объекти.
2. Макроиқтисодиёт фанининг тадқиқот усуллари.
3. “Ресурслар- товарлар ва хизматлар” ҳамда “даромадлар –харажатлар”нинг
доиравий оқими модели.
1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шаклланиши тарихи, предмети ва объекти.
Макроиқтисодиёт атамаси кундалик фойдаланишга нисбатан яқиндагина
киритилган бўлсада макроиқтисодий таҳлил элиментлари иқтисодиёт фани билан деярли
бирга пайдо бўлди. Мамлакат иқтисодиёти ривожланишини яхлит бир жараён сифатида
тадқиқ қилиш, унга турли элиментларининг ўзаро боғлиқлиги ва ўзаро таъсири хос бўлган
тизим сифатида ёндошиш дастлаб Ф. Кенэ асарларида учрайди. Франция қироли Людовик
XV саройи врачи Ф.Кенэ 1758 йилда, миллий маҳсулот ишлаб чиқариш жараёни пул
оқимларининг доиравий айланиши сифатида тасвирланган “Кенэ жадвали” ни тузишда илк
бор макроиқтисодий таҳлил элиментларини қўллади.
Макроиқтисодий таҳлилнинг тамал тошлари, шунингдек, Ж.Б.Сэй, Л.Вальрас, В.Парето ва
бошқа олимлар томонидан ХIХ асрданоқ қўйилган эди деб таъкидлаш мумкин. Кейинчалик,
К.Маркс ўзининг жами ижтимоий маҳсулот(ЖИМ)ни такрор ишлаб чиқариш схемаси, В.Леоньтев
эса ўзининг тармоқлараро баланси билан макроиқтисодиётни иқтисодий назариянинг алоҳида
бўлими сифатида ажралиб чиқиши учун мустаҳкам асос яратишди. Ж.М. Кейнс эса ўзининг “Иш
билан бандлилик, фоиз ва пулнинг умумий назарияси”(1936 йил) асари билан бу жараённи
мантиқий якунига етказди. Шу сабабли ҳам Ж.М. Кейнс макроиқтисодиёт фанининг асосчиси
сифатида тан олинади.
Шундай қилиб, макроиқтисодиёт ўз предмети ва тадқиқот усулларига кўра мустақил фан
сифатида ХХ асрнинг ўрталарига келиб шаклланиб бўлди.
Макроиқтисодиёт умумий иқтисодий назариянинг бўлими ҳисобланиб, унда миллий
Do'stlaringiz bilan baham: |
