Mikroorganizmlar ekologiyasi

Oltingugurt bakteriyalarining xilma-xilligi. Oltingugurt tuproqda anorganik va organik birikmalar shaklida uchraydi. Anorganik birikmalaridan СаS0₄' 2Н₂0; Nа₂S0₄; ҒеS₂; Nа₂S; ZпS va boshqalar keng tarqalgan. Organik birikmalar (sulfagidril S, disulfid 8—8 gruppalari), aminokislotalar (sistein, sistin, metionin), oksillar va ba’zi bir vitaminlarda (tiamin, biotin) uchraydi, Yuksak o‘simliklar oltingugurtni faqat sulfat kislotaning anioni (804) shaklida qabul qiladi. Chirituvchi bakteriyalar o‘simlik va •' hayvonlar qoldig‘ini parchalab, oltingugurtni Н₂S shaklida ajratadi. Tuproqda, suvda uchraydigan disulfur bakteriyalar tuzlarni qaytaradi.

Bakteriyalar organik moddalarni parchalaganda atomar holdagi «N» hosil bo‘ladi, bu «N» sul’fatlarni qaytaradi:

С₆Н₁₂0₆ - 6Н⁺ +3S0₄"" -> 6С0₂ + 6Н₂0 + ЗН₂S + 175 кЖ

Chirituvchi va sulfat redutsirlovchi organizmlarning faoliyati natijasida vodorod sulfid to‘planadi. Shunday usul bilan suv havzalarida, ko‘llarda, dengizlarda Н₂S to‘planadi. Masalan, Qora dengizda 200m chuqurlikda shuncha kup mikdorda Н₂S hosil bo‘ladiki, bu еrda faqat anaerob bakteriyalargina yashay oladi, qolganlari yashay olmaydi.

Tuproqda, suv havzalarida to‘plangan Н₂S oltingugurt oakteriyalari tomonidan oksidlanadi. Bu bakteriyalarni 1887 yilda Vinogradskiy aniklagan. Bakteriyalar avvaliga Н₂S ni 8 gacha, keyin И₂S0₄ gacha oksidlaydi:

2Н₂S + 0₂ = 2Н₂0 + S₂ S₂ + 2Н₂0 4 30₂ = 2Н₂S0₄ + 479

Ajralgan energiya S0₂ va Н₂0 dan organik modda sintezlanishi uchun sarflanadi.