Mikroorganizmlar ekologiyasi

Yashil va qirmizi rang bakteriyalarda fotosintez. Barcha yashil o‘simiklarning eng muhim xususiyatlaridan biri quyosh nurlari yordamida С0₂ va Н₂0 dan organik modda hosil qilish, ya’ni fotosintez jarayonidir. Uni quyidagi tenglama bilan ifodalash. Mumkin:

6СС₂ + 6Н₂0 + yorug‘lik energiyasi-» С_бН_]20_б + 60₂

«Fotosintez jarayonida yorug‘lik energiyasi yutiladi va organik modda to‘planadi, atrofga esa kislorod ajralib chiqadi.

Tuban organizmlardan ko‘k-yashil va bir hujayrali yashil organizmlarida ham fotosintez jarayoni boradi, bunda xlorella muhim ammiyatga ega. Yuksak o‘simliklardan farq qilib, yashil bakteriyalar, ko‘k-yashil suvo‘tlar xlorofillni qorong‘ida hosil qiladi. Rus olimi Artari (1899, 1913) aniklashicha, ko‘pchilik suvo‘tlari va lishayniklar tanasidan ajratib olingan suvo‘tlar agar-agarda yaxshi o‘sadi (ya’ni ozuqa muhitda glyukoza, pepton, mineral tuzlar bo‘lganda). Bu esa V.N.Lyubimenko va A.I.Oparinning fikriii tasdikdaydi, ya’ni ular geterotrof oziqlanish avtotrofdan oldin kelib chiqkan deganlar.

Yashil bakteriyalar va yuksak o‘simliklardagi xlorofill turli murii yutadi. Yuksak o‘simliklardagi xlorofill kizil va ko‘k-binafsha nurni yutsa, bakteriyalardagi xlorofill olti xil rangli nurni yutadi.

Qirmizi rang bakteriyalardagi xlorofill o‘simliklardagi „a" xlorofilldan farq kiladi, o‘simlik xlorofilidagi birinchi pirol halkada vinil gruppa, ya’ni СН_2- СН bo‘lsa, bakterioxlorofillda

СН₂, ya’ni metil gruppa bor.

С = 0

Bundan tashkari, bakterioxlorofill molekulasida ikki atom vodorod ortiqcha, nurlarning yutilish myksimumi yashil va kirmiz rang bakteriyalarda 800-890 nm oralig‘ida. Kirmizi bakteriyalarning karotinoidlari 400-600 nm orasidagi nurni yutib, uni bakteri xlorofillga o‘tkazadii. Ulardagi xlorofill granulalari joylashadi va faqat elektron mikroskoida ko‘rinadi.