Миллий иктисодиёт 7-Мавзу. Узбекистоннинг инвестицион-инновацион салохияти

• Миллий иктисодиёт

• 7-Мавзу. Узбекистоннинг инвестицион-инновацион салохияти

• Режаси:
• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.
• Узбекистон Республикасининг инвестиция сиёсати ва уни такомиллаштириш
• Инкирози шароитида иктисодиётга хорижий инвестицияларни жалб килиш йуллари
• Хорижий инвестицияларни рагбатлантириш. Тугридан-тугри хорижий инвсстицияларни жалб этиш. Ракобат кучайиши шароитида инвестициявий - инновацион стратегия.
• Инвестицияларнинг самарадорлигини аниклаш усуллари. Дисконтлаш ставкаси. Инвестицион лойихаларни бахолаш.
• Узбекистоннинг асосий макроиктисодий курсаткичлари ва инвестицион - инновацион иклим.
• Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Бозор иқтисодиётининг асосий иқтисодий тушунчаларидан бири инвестициялар тушунчаси бугунги ҳаётимизга кенг ва тез кириб келишининг ўзи унинг моҳияти ва аҳамиятини, зарурлигини кўрсатади.
• Хорижий инвестициялар иштирокидаги янги корхоналарнинг сонини тобора ортиб бориши ва барпо этилаётганлиги ҳукуматимизнинг бу соҳага бўлган катта эътибори ва уларга яратиб бераётган қулайликлари натижасидир. Шу боисдан ҳам мамлакатимизга хорижий сармояларни жалб этаётган корхоналарни иқтисодий рағбатлантириш ва зарурий шароитларни яратиб бериш ўта муҳим масалалардан бири ҳисобланади.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Ривожланган мамлакатлар амалиётини таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, инвестиция жалб қилмай туриб, иқтисодиётни етарли даражада ривожлантириб бўлмайди. Ана шуни эътиборга олиб, мамлакатда инвестицион муҳитни шакллантиришга шароит яратиш ва уни тезлаштириш, рағбатлантириш мақсадида давлатимизда бир қатор қонунлар ишлаб чиқилиб, улар ҳаётга тадбиқ қилинмоқда.
• Бу борада “Инвестицион фаолият тўғрисида”, “Чет эл инвестициялари тўғрисида”, “Чел эллик инвесторлар ҳуқуқларининг кафолатлари ва уларни ҳимоя қилиш чоралари тўғрисида” Ўзбекистон Республикасининг Қонунлари қабул қилинди ва бу қонунлар ҳаёт тақозоси билан такомиллаштириб борилмоқда.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Бугунги кунда республикамизда хорижий инвестицияларни жалб қилиш учун қулай шароитлар яратилган, булар энг аввало, тадбиркорликни ҳуқуқий белгилаб берадиган, хусусий мулкчилик ва рақобатчиликни ҳимоя қиладиган қонунлар базаси яратилганлиги, инвестиция жараёнларини қўллаб-қувватловчи инфратузилманинг мавжудлиги, сиёсий барқарорлик, қулай жуғрофий жойлашув, бой минерал хом-ашё ресурслари, шунингдек, агросаноат секторини ривожлантириш учун кенг имкониятлар борлиги, энг муҳими, малакали меҳнат ресурслари ҳамда катта ҳажмдаги сотиш бозори каби омилларга эга эканликда яққол кўзга ташланади.
• Яратилган шароит ва афзалликлар чет эллик инвесторларни давлатимизга бўлган қизиқиши йилдан йилга ошиб боришига, улар томонидан иқтисодиётимизга киритилаётган тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг ҳажмини кўпайишига омил бўлмоқда.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Хусусан, Ўзбекистон Республикаси биринчи Президенти томонидан 2012 йил 10 апрель куни қабул қилинган “Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар жалб этилишини рағбатлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ПФ–4434-сон Фармонига асосан қуйидагилар белгиланди.
• Жумладан, хорижий инвесторнинг пул шаклидаги улуши 5 миллион АҚШ долларидан кам бўлмаган янгидан ташкил этилаётган хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар давлат рўйхатидан ўтган санадан бошлаб 10 йил мобайнида солиқ қонунчилигида ўзгаришлар юз берган ҳолларда, юридик шахслардан олинадиган фойда солиғи, қўшилган қиймат солиғи (товарлар, ишлар, хизматларни реализация қилиш айланмаси), мол-мулк солиғи, ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи, ягона ижтимоий тўлов, ягона солиқ тўлови, шунингдек,

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Республика йўл жамғармасига ҳамда Таълим ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармасига мажбурий ажратмалар тўлашнинг мазкур корхоналар давлат рўйхатидан ўтиш санасида амал қилган меъёрлари ва қоидаларини қўллашга ҳақлидир.
• Қиймати 50 миллион АҚШ долларидан ошадиган ва хорижий инвесторнинг улуши камида 50 фоиз бўлган инвестиция лойиҳалари доирасида, ишлаб чиқариш майдонидан ташқаридаги зарур ташқи муҳандислик-коммуникация тармоқларини қуриш бюджет маблағлари ҳамда бошқа ички молиялаштириш манбалари ҳисобидан амалга оширилади.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Шунингдек, мазкур Фармонга асосан вазирликлар, идоралар, маҳаллий давлат органлари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи ва назорат идоралари, тижорат банклари томонидан хорижий инвесторлар ҳамда хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналарнинг фаолияти билан боғлиқ қўшимча талаблар ва чекловлар ўрнатилиши қатъиян тақиқланиб, бу ҳол қонунга хилоф деб ҳисобланиши белгиланди.
• Бундан ташгқари, давлат мулкини хорижий инвесторларга сотишда тендер (танлов) савдоларини ўтказиш бўйича Давлат комиссиясига хорижий инвесторларнинг буюртманомалари бўйича хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналарни барпо этиш учун маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг балансида бўлган паст ликвидли объектларни аниқ инвестиция мажбурияти остида инвестор билан тўғридан-тўғри шартномалар тузиш йўли билан танлов ўтказмасдан “ноль” харид қиймати бўйича сотиш ҳуқуқи берилди

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• ҳамда вазирликлар, идоралар ва хўжалик бирлашмаларининг буюртманомалари бўйича инвестиция лойиҳаларини амалга оширишда қатнашаётган хорижий компанияларнинг мансабдор шахслари ва мутахассисларига 12 ой муддат билан кириш визалари ҳамда кўп марталик визалар расмийлаштирилишига имкон берилди.
• Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Тўғридан-тўғри хусусий хорижий инвестицияларни жалб этишни рағбатлантириш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” 2005 йил 11 апрелдаги ПФ–3594-сон Фармони билан рўйхатда кўрсатилган иқтисодиёт тармоқларига солиқ имтиёзлари қўлланилиши белгиланган бўлиб, мазкур Фармон билан ушбу рўйхатга ўзгартириш киритилиб, қўшимча равишда 12 та тармоқ киритилди.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Шунингдек, мазкур Фармон билан солиқ имтиёзлари қўлланилишидаги шартлар ўзгартирилиб, 2012 йилнинг II чорагидан бошлаб Тошкент шаҳри ва Тошкент вилояти истисно этилган ҳолда, республиканинг барча минтақаларида жойлаштириладиган хорижий сармоялар иштирокидаги корхоналарга ҳам имтиёзлар қўлланилиши белгилаб қўйилди.
• Эслатиб ўтиш жоизки, аввал корхоналарни ортиқча ишчи кучи бўлган минтақалар Қорақалпоғистон Республикаси, Жиззах, Қашқадарё, Сирдарё, Сурхондарё, Хоразм вилоятларида, шунингдек Навоий, Андижон, Наманган ва Фарғона вилоятларининг қишлоқ аҳоли пунктларида жойлаштириш лозим эди.

• Бозор иктисодиётига утиш шароитида инвестицион сиёсатнинг такомиллаштириш йуллари ва вазифалари. Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари.

• Шунингдек, корхонанинг устав капиталида хорижий иштирокчиларнинг улуши 50 фоиздан 33 фоизга камайтирилди, корхоналарга давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейин тўғридан-тўғри хусусий хорижий инвестицияларни киритиш талаби бекор қилиниб, мазкур имтиёзларни қўлланиш муддати давомида корхонани янада ривожлантириш мақсадида қайта инвестициялашга имтиёзлардан олинган даромадни йўналтиришнинг фоизи аниқлаштирилиб, у камида 50 фоизни ташкил этилиши белгилаб қўйилди.
• https://namangan.adliya.uz/namangan/uz/publikatsii/detail.php?ID=175

Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

• Капитал харакатининг мохияти.
• Капитал миграция деганда юкорирок фойда олиш максадида капитални бир мамлакатдан бошкасига кучириш тушунилади. Дунё алокаларида давлатлараро капитални таксимлаш иктисодий усишнинг фаол омили булиб хизмат килади. Иктисодий байналминаллашган сари капитал фаолияти миллий доирадан чикиб халкаро мазмун касб этади. Мамлакатлараро капитал экспорт ва импорти юз беради. Бир мамлакат капитал чикарса, бошкаси уни кабул килади. Капитални одатда ривожланган мамлакатлар чикаради. Мохиятига кура, асосан молиявий мажбуриятларни, молиявий окимларнинг бир мамлакатдан бошка мамлакатга кучиб утишини билдиради.
• Капитал миграцияда портфел инвестицияларнинг ахамияти ортиб боргани холда бевосита инвестиция, банк кредит ва расмий кредит (давлат берган карз) нинг хиссаси кискариб боради. Бундай узгариш хужалик фаолиятини хусусийлаштиради, бу эса эркин бозор иктисодиёти талабига мос келади.

Капитал харакатининг асосий шакллари

• Капитал
• харакатларининг
• шакллари

• Иктисодий
• мазмунига
• кура

• Ким
• томонидан
• амалга
• оширилишига
• кура

• Куриниши
• буйича

• Пул

• Товар

• Муддати
• кура

• Хусусий,
• давлат

• Халкаро
• ташкилотлар
• капитали

• Ссуда

• Тадбир-
• корлик

• Киска

• Узок

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Капитал харакати

Ссуда капитал	Карзлар ва кредитлар
	Банк депозитлари ва бошка молиявий институтлар хисобидаги маблаглар
Тадбиркорлик капитали	Бевосита (тугридан-тугри) инвестициялар
	Портфель инвестициялар

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Бевосита (тугридан-тугри) инвестициялар чет эл инвесторга корхона устидан назоратни таъминлаш хукукини берса, корхоналар эса, асосий компаниянинг чет эллардаги ишлаб чикариши булиб колади. Хорижий инвестор томонидан назорат килиш хукукини аникловчи курсаткич сифатида улар эса булган акционерлик капиталининг хиссаси ишлатилади. АКШ да бу 10 фоиз, Франция ва Англияда 20 фоизга якин, Германияда 25 фоиздан 50 фоизгача, Узбекистонда у 49 фоиз даражасида белгиланган.

• Бевосита (тугридан-тугри) инвестициялар чет эл инвесторга корхона устидан назоратни таъминлаш хукукини берса, корхоналар эса, асосий компаниянинг чет эллардаги ишлаб чикариши булиб колади. Хорижий инвестор томонидан назорат килиш хукукини аникловчи курсаткич сифатида улар эса булган акционерлик капиталининг хиссаси ишлатилади. АКШ да бу 10 фоиз, Франция ва Англияда 20 фоизга якин, Германияда 25 фоиздан 50 фоизгача, Узбекистонда у 49 фоиз даражасида белгиланган.
• Портфел инвестиция хорижий инвесторнинг компания активидаги хиссасининг ушбу мамлакатда мазкур компания учун урнатилган хиссадан паст булган инвестиция тушунилади. Бунда чет ел инвестори корхонани бевосита бошкаришда катнашолмайди ва факат акциялардан дивидендлар олиб туради.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Халкаро кредитнинг асосий турлари

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Халкаро ссуда капитали бозори

• Халкаро ссуда капитали бозори – бут турган пул капиталларини тупланиш ва мамлакатлар уртасида кайта таксимлаш буйича муносабатлар мажмуаси.
• Халкаро ссуда капитали бозорининг асоси евро-бозор хисобланади. Унда операциялар устун равишда долларда, шунингдек, немис марказида, иенада ва бошка конвертирланадиган валюталарда, улар келиб чиккан мамлакатлар ташкарисида амалга оширилади.
• Халкаро ссуда капитали бозорининг асосий иштирокчилари йирик фирмалар ва банклар, молия, сугурта, инвестиция, холдинг компаниялари, нафака фондлари, хукумат ташкилотлари ва халкаро валюта-кредит муассасалари хисобланади.
• Халкаро ссуда капитали бозори уз ичига пул ва капиталлар бозорларини олади.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Инвестиция – бу иқтисодий самара (фойда, даромад) олиш ёки ижобий ижтимоий натижага эришиш учун сарфланадиган пул маблағлари, банкларга қўйилган омонатлар, пайлар, қимматли қоғозлар (акция, облигациялар), технологиялар, машиналар асбоб-ускуналар, лицензиялар ва самара берадиган бошқа ҳар қандай бойликлардир.

• Инвестиция – бу иқтисодий самара (фойда, даромад) олиш ёки ижобий ижтимоий натижага эришиш учун сарфланадиган пул маблағлари, банкларга қўйилган омонатлар, пайлар, қимматли қоғозлар (акция, облигациялар), технологиялар, машиналар асбоб-ускуналар, лицензиялар ва самара берадиган бошқа ҳар қандай бойликлардир.
• Инвестиция фаолияти иштирокчилари - буюртмачилар, пудратчилар, етказиб берувчилар, банклар, суғурта компаниялари, лойиҳаловчилар, воситачилар, илмий-маслаҳат фирмалари, ўз мамлакатидаги қонунчиликка кўра инвестициявий мулк эгалари (тасарруфчилари) ёки буюртмалардан фойдаланувчи сифатида қатнаша олувчи хорижий ташкилотларни киритиш мумкин.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Инвесторлар - хусусий ва қарзга олинган мулкий ва интеллектуал қийматларни сарфлаш ҳақида қарор қабул қилувчи инвестиция фаолияти субъектлари. Инвесторлар объектлар ва инвестиция натижаларига эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасарруф қилиш ҳуқуқига эга бўлади. Инвесторлар кредиторлар ва харидорлар ролини бажаришлари, шунингдек, инвестиция фаолиятининг бошқа иштирокчилари функцияларини бажаришлари мумкин. Одатда инвесторлар капитал қўйилмалар сарфланадиган соҳаларни аниқлайдилар, контракт ва шартномаларнинг шартларини ишлаб чиқадилар ва инвестиция актининг бошқа томонлари билан - контрактор, ҳукумат органлари, пировард маҳсулот ишлаб чиқарувчилар ва шу маҳсулотнинг истеъмолчилари билан ҳисоб-китобларни амалга оширадилар.

• Инвесторлар - хусусий ва қарзга олинган мулкий ва интеллектуал қийматларни сарфлаш ҳақида қарор қабул қилувчи инвестиция фаолияти субъектлари. Инвесторлар объектлар ва инвестиция натижаларига эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасарруф қилиш ҳуқуқига эга бўлади. Инвесторлар кредиторлар ва харидорлар ролини бажаришлари, шунингдек, инвестиция фаолиятининг бошқа иштирокчилари функцияларини бажаришлари мумкин. Одатда инвесторлар капитал қўйилмалар сарфланадиган соҳаларни аниқлайдилар, контракт ва шартномаларнинг шартларини ишлаб чиқадилар ва инвестиция актининг бошқа томонлари билан - контрактор, ҳукумат органлари, пировард маҳсулот ишлаб чиқарувчилар ва шу маҳсулотнинг истеъмолчилари билан ҳисоб-китобларни амалга оширадилар.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Чет эл инвестициялари тушунчалари

• Хорижий инвестиция – чет эллик инвесторлар фойда (даромад) олиш мақсадида тадбиркорлик фаолияти ва бошқа турдаги фаолият объектларига қўшаётган мулкий бойликларнинг ва уларга нисбатан ҳуқуқларнинг, шунингдек, интеллектуал мулкка нисбатан ҳуқуқларнинг барча турлари чет эл инвестициялари ҳисобланади.
• Номинал инвестиция – пул шаклидаги инвестициялар Номинал инвестициянинг узгаришлари олдинги ва сунгги куйилган пул уртасидаги мугдорий фарк билан аникланади
• Реал инвестиция – асосий воситаларни вужудга келтириш, товар моддий бойликлари захирасини оширишга қўйиладиган капитал, яъни корхоналарини бунёд этиш ҳамда уларни бир маромда ишлашини таъминлаш учун етарли миқдорда хомашё захираларини барпо этишга йўналтирилиши.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Бевосита инвестиция – капитал қўйилмаларни инвестор томонидан тўғридан-тўғри инвестицион объектларга йўналтирилиши назарда тутилади.

• Бевосита инвестиция – капитал қўйилмаларни инвестор томонидан тўғридан-тўғри инвестицион объектларга йўналтирилиши назарда тутилади.
• Билвосита инвестиция – воситачи молиявий ташкилотлар орқали инвесторлар томонидан капитал қўйилмаларнинг қўйилиши тарзида ифодаланади.
• Ички инвестиция – мамлакат ичида турли шаклдаги капиталлар қўйилишини ифодалайди.
• Реинвестициялар – инвесторнинг фаолияти натижасида олинган фойдани (даромадни) муаомалага киритиш.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Инвестицион муҳит – корхона, тармоқ, ҳудудда инвестицион жозибадорликни таъминловчи иқтисодий, ижтимоий, сиёсий, ҳуқуқий ва бошқа шарт-шароитларнинг объектив жамламаси.

• Инвестицион муҳит – корхона, тармоқ, ҳудудда инвестицион жозибадорликни таъминловчи иқтисодий, ижтимоий, сиёсий, ҳуқуқий ва бошқа шарт-шароитларнинг объектив жамламаси.
• Инвестиция муҳити – инвестициялар жозибадорлиги ҳамда хавф-хатар даражасини белгилаб берувчи ижтимоий-иқтисодий, молиявий ва сиёсий омиллар мажмуи.
• Инвестицион сиёсат – савдо менежменти умумий стратегиясининг бир қисми бўлиб, корхонани ривожлантириш учун активларни кенгайтиришнинг энг самарали йўлларини тиклашни назарда тутади.
• Инвестиция фаолияти - инвестиция мақсадларини амалга ошириш билан боғлиқ фаолият. Инвестиция комплекси ташкилотлари орқали амалга оширилади.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Инвестицион ҳамкорлик - халқаро иқтисодий муносабатларнинг бир кўриниши бўлиб, ресурсларни рационал тақсимлаш, халқаро меҳнат тақсимотида иштирок этиш натижасидаги устунликларидан фойдаланиш орқали давлат томонидан иқтисодиётда нисбатан юқори натижаларга эришиш, технологик ишлаб чиқариш тузилмасини янгилаш кабиларни мақсад қилган.

• Инвестицион ҳамкорлик - халқаро иқтисодий муносабатларнинг бир кўриниши бўлиб, ресурсларни рационал тақсимлаш, халқаро меҳнат тақсимотида иштирок этиш натижасидаги устунликларидан фойдаланиш орқали давлат томонидан иқтисодиётда нисбатан юқори натижаларга эришиш, технологик ишлаб чиқариш тузилмасини янгилаш кабиларни мақсад қилган.
• Инвестицион кредитлар – ишлаб чиқаришни кенгайтириш, техник ва технологик жиҳатдан янгилаш, модернизациялаш ва реконструкция қилиш, янги бино ва иншоотларни қуриш учун зарур бўлган воситалар ҳамда қимматли қоғозларни сотиб олиш мақсадида олинган узоқ муддатли кредитлар.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Узбекистон Республикасининг Тараққиёт стратегияси 7 та йўналиш ва 100 та мақсаддан ташкил топган булиб, бу стратегик ҳужжат Ўзбекистон учун барча соҳаларда амалга ошириладиган ислоҳотлар учун асос бўлиб хизмат қилади. Тараққиёт стратегияси устувор вазифаларида, миллий иқтисодиёт барқарорлигини таъминлаш, иқтисодиёт тармоқларининг барқарор ўсишига эришиш, рақамли иқтисодиётни драйвер соҳага айлантириш, инвестиция муҳитини яхшилаш, молиявий ресурсларни кўпайтириш, тадбиркорликни ривожлантириш, ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан юксалтириш, экспорт салоҳиятини ошириш чоралари кўзда тутилган.

• Узбекистон Республикасининг Тараққиёт стратегияси 7 та йўналиш ва 100 та мақсаддан ташкил топган булиб, бу стратегик ҳужжат Ўзбекистон учун барча соҳаларда амалга ошириладиган ислоҳотлар учун асос бўлиб хизмат қилади. Тараққиёт стратегияси устувор вазифаларида, миллий иқтисодиёт барқарорлигини таъминлаш, иқтисодиёт тармоқларининг барқарор ўсишига эришиш, рақамли иқтисодиётни драйвер соҳага айлантириш, инвестиция муҳитини яхшилаш, молиявий ресурсларни кўпайтириш, тадбиркорликни ривожлантириш, ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан юксалтириш, экспорт салоҳиятини ошириш чоралари кўзда тутилган.
• Давлат раҳбарининг «2030 йилга бориб, Ўзбекистон жон бошига ҳисоблаганда, аҳоли даромадлари ўртача кўрсаткичдан юқори бўлган давлатлар қаторидан ўрин эгаллайди. Бунга, аввало, хусусий секторни рағбатлантириш ва унинг улушини ошириш ҳамда тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб этиш ҳисобидан эришиш кўзда тутилмоқда», деган сўзлари бунга яққол далил бўла олади.

• Узбекистон Республикасининг инвестиция сиёсати ва уни такомиллаштириш

Ислоҳотларни инвестицияларсиз амалга ошириб бўлмайди, бу ўз-ўзидан зарур инвестиция муҳити ва қонун устуворлигини талаб қилади. Шу нуқтаи назардан, келгуси беш йилда 120 миллиард АҚШ доллари миқдорида, жумладан, 70 миллиард доллар миқдоридаги хорижий инвестицияларни жалб этиш режалаштирилган. Бундан ташқари, иқтисодиётда молиявий ресурсларни кўпайтириш мақсадида, келгуси 5 йилда фонд бозори айланмасини 200 миллион АҚШ долларидан 7 миллиард АҚШ долларига етказиш, тижорат банкларида трансформация жараёнларини якунлаб, 2026 йил якунига қадар банк активларида хусусий сектор улушини 60 фоизгача етказиш кўзда тутилган.

• Ислоҳотларни инвестицияларсиз амалга ошириб бўлмайди, бу ўз-ўзидан зарур инвестиция муҳити ва қонун устуворлигини талаб қилади. Шу нуқтаи назардан, келгуси беш йилда 120 миллиард АҚШ доллари миқдорида, жумладан, 70 миллиард доллар миқдоридаги хорижий инвестицияларни жалб этиш режалаштирилган. Бундан ташқари, иқтисодиётда молиявий ресурсларни кўпайтириш мақсадида, келгуси 5 йилда фонд бозори айланмасини 200 миллион АҚШ долларидан 7 миллиард АҚШ долларига етказиш, тижорат банкларида трансформация жараёнларини якунлаб, 2026 йил якунига қадар банк активларида хусусий сектор улушини 60 фоизгача етказиш кўзда тутилган.

• Узбекистон Республикасининг инвестиция сиёсати ва уни такомиллаштириш

• Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули

29 сентябрь куни 2022 йил учун Халқаро Глобал инновацион индекс рейтинги натижалари эълон қилинди. Ўзбекистон Глобал инновацион индекс рейтингида ўтган йилгидан 4 поғона юқорилаб, 132 давлат орасида 82-ўринни эгаллади.

• 29 сентябрь куни 2022 йил учун Халқаро Глобал инновацион индекс рейтинги натижалари эълон қилинди. Ўзбекистон Глобал инновацион индекс рейтингида ўтган йилгидан 4 поғона юқорилаб, 132 давлат орасида 82-ўринни эгаллади.
• Бу йилги ҳисобот “Инновацион ривожланишнинг келажаги”га бағишланган бўлиб, у инновацияларнинг келгуси ўн йилликда меҳнат унумдорлиги ва жамиятнинг фаровонлигига таъсирини баҳолайди.
• Ўзбекистон 2015 йилда 141 та давлат орасидан 122-ўринни, узоқ танаффусдан кейин, 2020 йилда 131 та давлат орасида 29 поғонага юқорилаб, 93-ўрин билан ушбу рейтингга қайтган эди.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Жорий йилда эса, бу рейтингда умумий 4 поғонага кўтарилиб, “инновацияларни жорий этиш учун мавжуд ресурслар ва шароитлар” (Innovation Input – Кириш индекси) бўйича 7 поғона кўтарилгани – 68-ўрин, “инновацияларни жорий этишда эришилган амалий натижалар” (Innovation output – Чиқиш индекси) бўйича 9 поғонага юқорилагани – 91-ўрин қайд этилмоқда.

• Жорий йилда эса, бу рейтингда умумий 4 поғонага кўтарилиб, “инновацияларни жорий этиш учун мавжуд ресурслар ва шароитлар” (Innovation Input – Кириш индекси) бўйича 7 поғона кўтарилгани – 68-ўрин, “инновацияларни жорий этишда эришилган амалий натижалар” (Innovation output – Чиқиш индекси) бўйича 9 поғонага юқорилагани – 91-ўрин қайд этилмоқда.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Йил	Ўрин	Innovation Input	Innovation Input
2015	122	112	127
2020	93	81	118
2021	86	75	100
2022	82	68	91

Индексда мамлакатлар 4 та даромад гуруҳига бўлинган (юқори даромад, юқори ўрта даромад, қуйи даромад ва паст даромад), Ўзбекистон ўз гуруҳида (қуйи ўрта даромад) 36 та давлат ичида 10-ўринни эгаллайди.

• Индексда мамлакатлар 4 та даромад гуруҳига бўлинган (юқори даромад, юқори ўрта даромад, қуйи даромад ва паст даромад), Ўзбекистон ўз гуруҳида (қуйи ўрта даромад) 36 та давлат ичида 10-ўринни эгаллайди.
• Шунингдек, мамлакатимиз Марказий ва Жанубий Осиё мамалакатлари орасида Хиндистон ва Эрондан кейин 3-ўринни эгаллади.
• Марказий ва Жанубий Осиё мамалакатлари орасида Ўзбекистон институтлар, инсон капитали ва тадқиқотлар, инфратузилма ва ички бозорнинг ривожланиш даражаси йўналишларида етакчи ўринларни эгаллаган.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Рейтинг маълумотларига кўра, Ўзбекистоннинг дунё миқёсида кучли кўрсаткичлари: “Илм-фан ва муҳандислик соҳасида битирувчилар сони” – 6-ўрин, “Капитални ялпи тарзда тўплаш” – 6-ўрин, “Меҳнат унумдорлигини ўсиши” – 7-ўрин, “Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш сиёсати” – 22-ўрин, “Кластерларнинг ривожланганлиги” – 27-ўрин.

• Рейтинг маълумотларига кўра, Ўзбекистоннинг дунё миқёсида кучли кўрсаткичлари: “Илм-фан ва муҳандислик соҳасида битирувчилар сони” – 6-ўрин, “Капитални ялпи тарзда тўплаш” – 6-ўрин, “Меҳнат унумдорлигини ўсиши” – 7-ўрин, “Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш сиёсати” – 22-ўрин, “Кластерларнинг ривожланганлиги” – 27-ўрин.
• Шунингдек, “Олий маълумотли аёлларнинг иш билан таъминланганлиги” кўрсаткичи бўйича мамлакатимиз илк бор 56-ўринни эгаллади.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Глобал инновацион индекс (The Global Innovation Index) – АҚШнинг Корнел университети, Франциянинг Insead бизнес мактаби ва Бутунжаҳон интеллектуал мулк ташкилоти билан ҳамкорликда ишлаб чиқилган давлатларнинг инновацион ривожланиши даражасини баҳоловчи тадқиқотдир.

• Глобал инновацион индекс (The Global Innovation Index) – АҚШнинг Корнел университети, Франциянинг Insead бизнес мактаби ва Бутунжаҳон интеллектуал мулк ташкилоти билан ҳамкорликда ишлаб чиқилган давлатларнинг инновацион ривожланиши даражасини баҳоловчи тадқиқотдир.
• Глобал инновацион индекс 81 та кўрсаткичдан иборат бўлиб, иқтисодий ривожланишнинг турли даражаларида бўлган мамлакатларнинг инновацион ривожланишини тавсифлайди. Мазкур индекс икки гуруҳ кўрсаткичларининг ўртача қийматидан келиб чиқиб ҳисобланади.
• Биринчи гуруҳга инновацияларни жорий этиш учун мавжуд ресурслар ва шароитлар (Innovation Input) – институтлар, инсон капитали ва тадқиқотлар, инфратузилма, ички бозор ва бизнеснинг ривожланиш даражаси киради.
• Иккинчи гуруҳ эса инновацияларни жорий этишда эришилган амалий натижалар (Innovation Output) – технологиялар ва билимлар иқтисодиётининг ривожланиши ҳамда ижодий фаолият натижаларини ўз ичига олади.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Республикада инновацион ривожланишни жадаллаштириш, иқтисодиётнинг барча тармоқларида инновациялар ва технологияларни кенг татбиқ қилиш, инсон капиталини, илм-фан ва инновация соҳаларини ривожлантириш мақсадида 2022–2026 йилларда Ўзбекистон Республикасининг инновацион ривожланиш стратегияси қабул қилинган. Бунда 2026 йилга келиб мамлакатимиз Глобал инновацион индекс рейтинги бўйича жаҳоннинг 56 та илғор мамлакати қаторига киришига эришишни бош мақсад қилиб берилган.

• Республикада инновацион ривожланишни жадаллаштириш, иқтисодиётнинг барча тармоқларида инновациялар ва технологияларни кенг татбиқ қилиш, инсон капиталини, илм-фан ва инновация соҳаларини ривожлантириш мақсадида 2022–2026 йилларда Ўзбекистон Республикасининг инновацион ривожланиш стратегияси қабул қилинган. Бунда 2026 йилга келиб мамлакатимиз Глобал инновацион индекс рейтинги бўйича жаҳоннинг 56 та илғор мамлакати қаторига киришига эришишни бош мақсад қилиб берилган.

• 7. Фан-техника ривожланиши ва унинг иқтисодиётдаги роли. Инновацион ривожланиш усули.

Инвестиция дастури – ишлаб чиқаришни ривожлантириш мақсадида мамлакат ёки чет элларда иқтисодиётнинг турли тармоқларига узоқ муддатли капитал киритиш учун ишлаб чиқилган дастур.

• Инвестиция дастури – ишлаб чиқаришни ривожлантириш мақсадида мамлакат ёки чет элларда иқтисодиётнинг турли тармоқларига узоқ муддатли капитал киритиш учун ишлаб чиқилган дастур.
• Инвестицион лойиҳа - маълум ҳаракатларни амалга оширувчи, яъни келгусида фойда олиш мақсадида капитал қўйилишига асосланган, ташкилий-ҳуқуқий ва молиявий ҳисоб-китоб ҳужжатлари тизими.
• Инвестицион лойиҳа дастури - Ўзбекистон Републикасида қабул қилинган қонунчилик андозаларига мувофиқ ишлаб чиқилган зарурий ҳужжатларни ҳисобга олган ҳолда капитал қўйилмалар ҳажми ва амалга ошириш муддатининг мақсадга мувофиқлигини асословчи ва инвестицияларни (бизнес-режа) амалга ошириш бўйича амалий фаолият дастури.
• Инвестиция комплекси - инвестиция фаолиятини таъминловчи ташкилотлар, корхоналар ва фирмалар мажмуаси.

• Инвестицияларнинг мохияти ва унинг турлари

Узбекистондаги хорижий сармоялар иштирокидаги корхоналар

Жами корхоналар сони шу жумладан:	4563 та
2010 йилда янгидан ташкил этилган корхоналар сони	536 та
Фаолият юритаётган корхоналар сони	4201 та
Ташқи иқтисодий фаолият билан шуғулланаётган корхоналар сони	1600 та
Фаолият кўрсатмаётган корхоналар сони	362 та
Корхоналарнинг ташқи савдо айланмаси (млрд.долл.) (21,3 млрд. долл. республика товар айланмаси)	7,8
Умумий ташқи савдо айланмасидаги улуши	36,9%