|
4. Milliy ekonomikada mámleket rawajlanıwın xarakteristikalaytuǵın tiykarǵı makroekonomikalıq kórsetkishler.
YaIM mámleket rezidentlari tárepinen málim múddet (bir sherek, bir jıl ) dawamında islep shıǵarılǵan juwmaqlawshı tavar hám xızmetler ulıwma kóleminiń bazar bahası jıyındısı arqalı anıqlanadı. Kóplegen ónimler bazarǵa barǵanǵa shekem bir neshe islep shıǵarıw basqıshın oteydi. Usınıń sebepinen YaMMda ayırım ónimlerdi eki hám odan kóp ret esapqa almaslik ushın tek sońı ónimdiń bazar ma`nisi esapqa alınadı, aralıq ónimler bolsa esapqa alınbaydı. Sońı ónim juwmaqlawshı tutınıw ushın satıp alınatuǵın túwel ónim (tavar hám xızmet) bolıp tabıladı. Aralıq ónim degende bolsa qayta islew yamasa satıw ushın satıp alınǵan tavar hám xızmetler túsiniledi.
YaIMni esaplawda eki bar esapqa almaslik ushın islep shıǵarılǵan ónimlerdi hár tárepleme úyrenip shıǵıw hám tek hár bir islep shıǵarıw basqıshında jaratılǵan qosılǵan bahanı esapqa alıw zárúr. Qosılǵan baha tavar hám xızmetlerdiń satıw bahosidan olardı islep shıǵarıw ushın satıp alınǵan sheki onim hám materiallar ma`nisi ayırıp taslanıp tabıladı. YaIMni qosılǵan bahalar kórinisinde anıqlaw usılına islep shıǵarıw usılı dep ataladı.
YaIMni esaplawda óz-ara yondashiladi. Birinshi jantasıwda YaIM qarıydarlardıń tazadan jaratılǵan juwmaqlawshı ónimlerin satıp alıwǵa ketken barlıq ǵárejetleri muǵdarı boyınsha anıqlanadı. Bul usıl YaIMni esaplawdıń ǵárejetler usılı dep ataladı. Ekinshi jantasıwda bolsa YaIM tavar hám xızmetlerdi islep shıǵarıw processinde jaratılǵan dáramatlardıń jıyındısı muǵdarı tiykarında anıqlanadı. Bul usıl YaIMni dáramatlar járdeminde anıqlaw usılı dep ataladı (3. 1-keste).
3. 1-keste
Jalpı ishki ónimdi anıqlawǵa eki qıylı jantasıw
Do'stlaringiz bilan baham: |
