Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Axborot tizimining namunaviy tarkibi.  
Avtomatlashtirilgan axborot tizimiga quyidagilar kiradi: xodim, 
texnik vositalar va dasturiy ta’minot. Ular birgalikda boshqaruv usullari 
uchun ma’lumotlarni qayta ishlaydi. 
 
Avtomatlashtirilgan axborot tizimining tuzilishi 
Axborot tizimi tushunchasi ko‘p qirrali, uning mazmuni va mohiyati 
axborot texnologiyasi qo‘llanilayotgan obyektning o‘ziga xos 
xususiyatlari, xossalari bilan belgilanadi. Axborot tizimini to‘liq va har 
tomonlama bilish uchun uning o‘ziga xos xususiyatlari tizimini aniqlash 
kerak bo‘ladi. Shu maqsadda quyida axborot tizimini har bir qator 
belgilariga ko‘ra tasniflash variantlari ko‘rib chiqiladi: 
• avtomatlashtirish darajasi; 
Avtomatlashtirilgan 
axborot tizimi
Xodim 
Predmet 
sohasi 
Texnik 
vositalar 
Funksional 
jarayonlar 
Dasturiy 
vositalar 
Ishlab 
chiqarish 
korxonalar, 
Boshqaruv 
usullari 
Boshqaruv 
modeli
 
Tizimli 
dasturiy 
ta’minot 
Amaliy 
dasturiy 
ta’minot 
Axborot 
ta’minoti 
5.2.3-rasm. Axborot tizimining na’munaviy tarkibi 

---

123 
• boshqarish jarayonining turlari bo‘yicha; 
• qo‘llanilish sohalari bo‘yicha; 
• boshqarish obyektining ishlash sohasi bo‘yicha; 
• qo‘llanilish yo‘nalishi bo‘yicha; 
• boshqaruv tizimidagi darajasi bo‘yicha va hokazo.
Axborot tizimining tasnif belgilari ichida ularning qo‘llanish 
sohalari asosiy hisoblanadi. 
Axborot tizimlarini axborot tavsifi bo‘yicha sinflanishi 
Axborotni qayta ishlash nuqtayi nazar axborot tizimini quyidagicha 
tasniflash mumkin: 
• Axborotli-ma’lumotli, axborot-qidiruv tizimlari, bunday tizimlarda 
axborotlar qidiriladi va ma’qul ko‘rinishda chiqariladi; 
• Axborotlarni qayta ishlash tizimlari, bu yerda axborotlar murakkab 
algoritmlar asosida qayta ishlaniladi, masalan, avtomatlashtirilgan 
boshqaruv tizimlari.