Milliy mafkuraning shakllanishi o 'zbek xalqining, ayniqsa
§ 2. MARKAZIY AMERIKA XALQLARI
Download 1.14 Mb.
|
Etnologiya-darslik
§ 2. MARKAZIY AMERIKA XALQLARI
Amerika qifasining AQSH bilan Meksika chegarasidan janubiy qismini odatda Lotin Amerikasi, deb ataydilar. Ba'zan etnogeografik jihatdan Meksika, Markaziy Amerika va Vest-Indiya maxsus hudud qilib ajratilgan va unga Mezoamerika (orta yoki Markaziy Amerika) deb nom berilgan. Bu yerda 30 ta mustaqil davlat va hozirgacha mustamlaka holatdagi bir necha mamlakatlar mavjud. Agar 80-yilning boshlarida Shimoliy Amerikada 258,7 mln. aholi bolsa Lotin Amerikasi 20,1 million km2 maydonni egallagan va 1983-yillarga kelib aholi soni 387,7 million kishiga yetgan edi. Lotin Amerikasi davlatlarining 3V2 qismida ispan tili rasmiy til deb qabul qilingan. Braziliya (mintaqa aholisining qolgan 3\1 qismi)da portugal tili tarqalgan. Faqat 3 foizi aholi yashaydigan kichkina davlatlarda fransuz (Gaiti), ingliz (Gayana, Trenidad, Bar-bados, Yamayka, Bagam va boshqa orollarda) va golland (Surina) tillari hukmron. Mamlakatlar tillari va tarixiy taqdiri bilan umu-miylikka ega bolsa-da, ozining ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti, etnomadaniyati va xojalik xususiyatlari bilan farq qiladilar. Masalan, Argentina, Braziliya, Meksika va Venesuela ancha taraq-qiy qilgan zamonaviy mamlakatlar qatoriga kiradi. Aksincha, sust rivojlangan Gaiti iqtisodiy korsatkichlariga qaraganda, yuqorida qayd qilgan mamlakatlarga nisbatan onlab, balki yuz hissa orqada qolgan. Yoki eng katta hududga ega bolgan Braziliya Salvadorga nisbatan 400 hissa kop maydonni egallaydi, qoshni Gayana aholi-siga nisbatan 150 hissa koproq aholiga ega. Lotin Amerikasi aholisining etnik qiyofasi ham turlicha. Uzoq davr ichida mahalliy tub aholi bilan kelgindi yevropaliklar va millionlab qul qilib keltirilgan afrikaliklar avlodlarining aralashmasidan paydo bolgan hozirgi mamlakatlarning oziga xos milliy madaniyati, mehnat va xalq ijodi an'analari shakllangan. Mintaqaning rang-barang tabiati ham ularning xojalik-madaniy tiplari va madaniyati xususiyatlariga mislsiz ta'sir otkazgan. Nihoyatda kop tabiiy boyliklarga ega bolgan mazkur mintaqani «jahonning xazinasi» deb ham ataganlar. Ammo boy tabiatli Lotin Amerikasi ancha qashshoq va qoloq olkalardan. Rasmiy ma'lumotlarga qaraganda, bu yerda yashovchi aholining yarmiga yaqini och yoki yarim och, ya'ni toyib ovqat yemaydi. Ayniqsa, Download 1.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling