Ministrligi qaraqalpaqstan respublikasi

2.2. Stabilitronlar 
Stabilitron - 
Yarım o'tkezgishli diod bolıp, onıń islew Principi p-n o'tiwge 
teris kernew berilgende elektr tesiliw salasında júzimdiń keskin artpaqtası 
kernewdiń onsha úlken bolmaǵan o'zgeriwine alıp keliwine tiykarlanǵan. 
Stabilitronning shártli belgisi 2.1, b-suwretde keltirilgen. Stabilitron sxemalarda 
kernewdi turaqlılaw ushın isletiledi. 
Stabilitronning tiykarǵı parametri bolıp, júzimdiń I
ST
.
min den I
ST. max
ge 
shekem keń ózgeris aralıǵinda turaqlılaw kernewi U
ST
esaplanadı (2.1,a- súwret). 
Stabilitronning VAX sidagi jumısshı tarawdıń elektr tesiliw salasında 
jaylasadi. Turaqlılaw kernewi diod bazasındaǵı kiritpe konsentraciyası menen 
anıqlanatuǵın p-n ótiwge baylanıslı. Eger joqarı konsentraciyaǵa iye bolǵan yarım 
ótkezgish qollanilsa, p-n ótiw tar boladı hám tunnel tesiliwi gúzetiledi. UST 
jumısshı kernewi 3-4 v den aspaydı. 
Joqarı voltli stabilitronlar keń p-n ótiwge ıyelewi kerek, sol sebepli olar 
kúshsiz legirlangan kremniy tiykarında yasaladilar. Olarda qulama qarsimon 
tesiliw júz boladı, turaqlılaw kernewi bolsa 7 V den ortmaydi. U
ST
3 ten 7 V ge 
shekem bolǵan aralıqta tesiliwdiń eki mexanizmi isleydi. Sanaatda turaqlılaw 
kernewi 3 ten 400 v ge shekem bolǵan stabilitronlar islep shiǵarıladı. 
. 
2. 1-
súwret 
Stabilitronning elektr tesiliw salasındaǵı differensial qarsılıgı r
d
turaqlılaw 
dárejesin xarakterleydi. Bul qarsılıq ma`nisi dioddagi kishi kernew ózgeriwi 

---

ma`nisiniń diod tokı ózgeriwine qatnası menen anıqlanadı (2.1,a-su'wret). r
d
ma`nisi qansha k
ishi bolsa, turaqlılaw sonsha jaqsı boladı. 
Stabilitronning tiykarǵı parametri bolıp turaqlılaw kernewiniń temperatura 
koefficiyenti (KTK) esaplanadı. KTK - bul temperatura bir gradusqa ózgergende 
turaqlılaw kernewiniń salıstırmalı ózgeriwi. Qulama qarsimon tesiliw gúzetiletuǵın 
kishi voltli stabilitronlar ádetde oń KTK ga iye. KTK ma`nisi ádetde 0,2-0,4%/grad 
den aspaydı.