Ómir qáwipsizligi páni haqqinda tu`sinik. (2 saat)

Suw alıwlar hám suw tasqinlari evokuatsiya GTI jarılǵanda yaki suw háwizerindegi suw haddi kóterilgende, sondayaq suw obiekleri isden shiqqanda ótkerıledi. Evokuatsiya lokal yaki aymaqlıq harakterge iye bolip, aldinnan ókiziletuǵın evokuatsiyada jiyma evokuatsiya punktleri jayiladi. Waqıt az bolǵan waqıtta evokuatsiya aymaqlıq prinsip tiykarinda 1 yaki 2 basqishda aralıq evokuatsiya punktlerin jayiw joli menen ótkeriledi. .
Xalıq evokuatsiyasin rejelestırıw, shólkemlestırıw hám ótkızıw qalalar, aymaqlar, walayatlardińevokuatsiya organlari, mámleket organlari, ayrıqsha jaǵday basqarma hám bólimleri bekitiledi.
Evokuatsiya organlarina:
- evokuatsiya komissiyalari (EK);
- qabil qilıw evokuatsiya komissalari (QQEK);
- toplaw evokuatsiya punktleri (TEP);
- qabil qilıw evokuatsiya punktleri (QQEP);
- aralıq evokutsiya punktleri (OEP);
- piyada evokuatsiya jónelislerinde basqarıw bólimlerı;
- evokuatsiya qilinatuǵın xalıqti transforta (piyada) alip shiǵıw shaqqan bólim kiredi. Evokuatsiya komissalari AJMS nińhámme dárejelerinde, ishki – jumisshilar ham xalıq evokuatsiyasi rejelestirilgen payda etiledi.
Aymaqlıq evokuatsiya komissalari quramina tiyisli joqaridaǵi basshilardiń qarari menen sol aymaqtaǵi bólimlerge tiyisli adamlar tayinlanadi.
Evokuatsiya komissalariniń basshisi etip, ádette hákimshilik – aymaqlıq basshisinıń orinbasarı tayinlanadı. Evokutsiya komissasiniń aǵzaları etip, den sawlıqtı saqlaw, bilim, transfort bólimleri, ishki isler basqarmalarınıń baslıqları, hámde garniyzon xám qorǵaw isleri bólimlerınıń wakiller tayinlanadi.
Ayrıqsha jaǵday aymaǵında evokuatsiya qilinatuǵın xalıqtı qáwipsiz orinlarga qabil qilıw, jaylastırıw hám ómir tájriybesin táminlew rejesin islep shiǵıw, shólkemlestırıw ushin qabil etıw evokuatsiyasi komissalari dúzıledı.
Ózin ózi basqarıw aymaqlıq organlari aldinda dúzıletuǵın qabil etıw evokuatsiyasi komissalari quramina aymaqlıq hákimshilik wakiller sondayaq tashkiliy huqiqiy kórinisine qaramay tiykarǵı islep shiǵarıw yaki islep shiǵarmaw karxanaları, birlespelerdin wákilleri kiritiledi.
Evokuatsiya meresimlerin rejelestırıw evokuatsiya komissalari ayrıqsha jaǵdaylar basqarmaları hám bólimleri, hákimler sonda-yaq ekonomikalıq obiektleri qatnasıwında ámelge asirıladı.
Evokuatsiya rejeleri tinishlıq dawirinde ayrıqsha jaǵdaydın aldin alıw hám háreket qilıw rejeleriniń bólimleri kórinisinde rasmiylestiriledi.
Tiyisli evokuatsiya komissalari ayrıqsha jaǵdaylar basqarmalari (bólimleri), sondayaq aymaqlıq hákimiyat organlari hám ekonomikalıq obiektleri hákimshilik qatnasıwında evokuatsiya qılınǵan xalıqtı qabıl qılıw, jaylastırıw hám birinshi náwbette ómir jaǵdayın táminlew rejelerin islep shiǵıladi. Olarda tinishlıq dáwırınde ayrıqsha jaǵdaylardı aldin alıw hám háreket qılıw rejesiniń bólimleri kórinisinde rasmiylestırıledı.
Evokuatsiyani rejelestırıwden aldın evokuatsiya organlari, ayrıqsha jaǵdaylar basqarma hám bólimler tárepinen didektiv kórsetpelerı úyrenıledi hám zárúr bolǵan baslanǵısh maǵlıwmatlar jiynaladi hám tayarlanadi, evokuatsiya qilinatuǵın xalıq jaylasatuǵın aymaqlar tańlap alınadi hám ózgertıledi.
Seysmik, sel, qar kóshkisinen qáwipı bar bolǵan jaǵdayda suw basqan aymaqlarda, ximiyalıq hám radioaktiv qáwiplı obiekler jaylasqan jerler hákimshilik – aymaqlıq kórinisde islep shiǵılatuǵın evokuatsiya rejelerınıń tekst bóliminde tómendegiler kórsetıledi:
- xalıqqa evokutsiya baslanǵanlıǵı tuwrısında xabar berıw tártibi;
- evokuatsiya qilinǵan xalıq sani (bólimlerge bólingen halda);
- evokuatsiya qilınǵanlar jaylastırılǵan aymaqlar;
- evokuatsiya jiynalıslarınıń bolıw waqıtı;
-tabiyiy hám texnogen qásiyetli ayrıqsha jaǵday aymaǵında xalıqtı transforta alip shiǵıp ketıw tártibi;
- jámiyet tártibin táminlew hám evokuatsiya jónelislerınıń jol háreketin tártipke salıwdı payda etıw;
- evokuatsiya qilınǵanlardi jeke qorǵanıw zatlari menen táminlewdı payda etıw;
- jiynalis orinlarinda hám evokuatsiya baǵdarlarında xalıqtı qorǵawdı shólkemlestırıw;
- evokuatsiya qilinǵanlardı qáwipsiz aymaqlarǵa jaylastırıw hám birinshi náwbettegi ómirlik tájriybeni táminlew tártibi;
- sanitar – epidemiologic hám emlew – evokuatsiya rejelerı;
- xalıq evokuatsiyasin basqarıw tartibi;
- evokuatsiya waqıtında xalıqqa xabar hám jol joriq berıw tártibi;
Rejeniń tema bolimıne tómendegi karta, sxema, keste, esap kitaplar kórsetıledi:
- evokuatsiya qilinatuǵın xalıq esap kitabi;
- toplaw evokuatsiya punktlerı, transfortta shiǵıw punktlerı hám qawipsız aymaqlar boyinsha karxana, shólkem hám bólimlerdı bólistırıw;
- kerek bolǵan transfort (temir jol, avtomobil, suw, hawa) sani hám imkaniyatlari, oni evokuatsiya baǵdarları boyinsha bólistırıw;
- toplaw evokuatsiya punktlerın, piyada tártibinde evokuatsiya qilınatuǵınlar ushin baslanǵısh punktlerdı, xalıqtı transfortqa shiǵarıw hám túsirıw stansiyalar (punktlerı, pristanlar)di jayıw;
- evokuatsiya organları quramı hám olardı tayar halatqa keltırıw waqıtları;
- karxana, shólkem, bólim basshiları hám xalıqqa evokuatsiya baslanǵanlıǵı haqqında xabar berıw sxeması;
- baylanistı payda etıw;
- xabarsız aymaqlarda evokuatsiya qilinatuǵın orinlardıń kartası.
Bulardan kelip shiǵıp aytqanda hár qanday jaǵdayda hám xalıq evokuatsiyasıqiyın wazipa esaplanadi. Oni sapali ótkerıw ushin evokuatsiya organlarınıń tayarlıq halatı, aymaqlıq shar sharayatlardı esapqa alǵan halda anıq rejelestırıw, kúsh hám zatlardıń tayar ekenligi, hámme rejelerdıń jaqsılap islep shiǵılǵanına baylanisli boladı. Bul wazipalardın huqıqına xalıqtı hám aymaqlardıayrıqsha jaǵdaylardan qorǵaw máselelerın sheshiw kiretuǵın tiyisli mámleket basqariw hám aymaqlıq hákimiyat organlari, shólkemlerge, sondayaq ayrıqsha jaǵday basqarmalarina júktetiledı.
Evokuatsiya rejelerınıń qatnasıwshiları bolǵan hákimshilik – aymaqlıq dúzilmeler hám ekonomika obiektlerı, evokuatsiya hám transfort organları basshiları quramin tayarlaw óz aldına orin tutadı.