Mirzo ulug`bek nomidagi o`zbekiston milliy uiversiteti

Rashanova maxfuza Mavzu: Hayton ORGANIZMINING TURLI FIZIOLOGIK FAOLIYATINI O`RGANISH USULLARI

Reja:

• Kirish
• Hayvon fiziologik funksiyalari
• Asosiy qism
• Hayvonlar organizmi
• Turli fiziologik faoliyat
• Fiziologik holatlarga moslanishlar
• Xulosa
• Foydalanilgan adabiyotlar

kirish

Fiziologik funksiyalar organizmning biron bir natija olishga qaratilgan hayotiy o`zgarishi fiziologik funksiya hisoblanadi. Ular xilma xil bo`lib barcha organizmning moddalar almashinuvi va moslashishini ta`minlashga xizmat qiladi. Fiziologik funksiyalar sodda va murakkab, tug`ma va hayotda orttirilgan, makromolekulyar yoki yaxlit organizm darjasida yuzaga chiqadigan, vegetativ va somatik himoya kabilarga bo`linadi. Mavjud fiziologik funksiyalarning asosi bo`lib modda va energiya va ma`lumotlar almashinuvi hisoblanadi.

ASOSIY QISM

Hayvon Organizmlari murakkab va o‘zgaruvchan dunyoda yashab, ular o‘z hayotini asta — sekin shungaOrganizmlarning muhitga moslashuvi adaptatsiya deyiladi (lotincha "adaptatsio" — moslashuv). Moslashuv tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri bo‘lib, mavjudotlarning yashab qolishi va ko‘payishini ta'minlaydi. Sharoitga moslashuv hujayradan tortib har xil ekologik sistema faoliyatigacha bo‘lgan darajada vujudga keladi. moslashtirib boradi.

Fiziologik moslanishlarga hayvonlarda ozuqa tarkibiga ko‘ra, ovqat hazm qilish sistemasida fermentlarning ma'lum turlarining uchrashi yoki cho‘lda yashovchi hayvonlarning suvga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun yog‘larning biokimyoviy oksidlanishidan foydalanishi kabilar misol bo‘ladi. O‘simliklarda kechadigan fotosintez va boshqa biokimyoviy jarayonlar atmosferadagi gazlar tarkibiga bog‘liqdir. Hulqiy yoki etologik moslanishlar hayvonlar uchun xos bo‘lib, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Masalan, tashqi muhit bilan hayvon tanasi o‘rtasida normal issiqlik almashinuvi uchun in qurish (boshpana topish), qulay haroratli joyni izlab topishi, qushlar va sutemizuvchilarda sutkalik va mavsumiy ko‘chib yurishlar ma'lum. Hayvonlar faqat harorat omiliga hulqiy tomondan moslashib qolmay, namlik, yorug‘lik va boshqa ko‘pchilik ekologik omillarga ham moslashadi. Hulqiy moslanishlar yirtqichlarning o‘ljani izidan yurishi, kuzatish, hamda o‘ljani javob reaksiyalarida ko‘rinadi.

• Fiziologik moslanishlarga hayvonlarda ozuqa tarkibiga ko‘ra, ovqat hazm qilish sistemasida fermentlarning ma'lum turlarining uchrashi yoki cho‘lda yashovchi hayvonlarning suvga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun yog‘larning biokimyoviy oksidlanishidan foydalanishi kabilar misol bo‘ladi. O‘simliklarda kechadigan fotosintez va boshqa biokimyoviy jarayonlar atmosferadagi gazlar tarkibiga bog‘liqdir. Hulqiy yoki etologik moslanishlar hayvonlar uchun xos bo‘lib, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Masalan, tashqi muhit bilan hayvon tanasi o‘rtasida normal issiqlik almashinuvi uchun in qurish (boshpana topish), qulay haroratli joyni izlab topishi, qushlar va sutemizuvchilarda sutkalik va mavsumiy ko‘chib yurishlar ma'lum. Hayvonlar faqat harorat omiliga hulqiy tomondan moslashib qolmay, namlik, yorug‘lik va boshqa ko‘pchilik ekologik omillarga ham moslashadi. Hulqiy moslanishlar yirtqichlarning o‘ljani izidan yurishi, kuzatish, hamda o‘ljani javob reaksiyalarida ko‘rinadi.