Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy universiteti m illiy g'oya va ma'naviyat asoslari huquq ta’limi


Download 169.44 Kb.
bet6/7
Sana19.06.2023
Hajmi169.44 Kb.
#1612002
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Nutq

Nutq uslublari
Gapirish uslubi asosan atrofimizdagi odamlar bilan to'g'ridan-to'g'ri muloqot qilish uchun xizmat qiladi. U nutqning soddaligi va tayyorgarliksizligi bilan ajralib turadi. Ko'pincha so'zma-so'z so'zlar (yangi turmush qurganlarning o'rniga yosh, boshlash o'rniga boshlash, hozir hozir o'rniga hozir va hokazo), majoziy ma'noda so'zlar ishlatiladi (oyna - "sindirish" degan ma'noni anglatadi). So'zlashuv uslubidagi so'zlar nafaqat ob'ektlar, harakatlar, alomatlar nomini aytibgina qolmay, balki ularning bahosini ham o'z ichiga oladi: yaxshi bolalar, dodger, beparvo, yudumli, aqlli, quvnoq. So'zlashuv uslubi sintaksisi oddiy jumlalarni qo'llash bilan tavsiflanadi. Unda to'liq bo'lmagan to'liq jumlalar mavjud, chunki og'zaki nutq ko'pincha dialogdir.
Ilmiy uslub - Bu ilmiy ishlar, maqolalar, darsliklar, ma'ruzalar, sharhlar uslubi. Ularda atrofimizdagi dunyoning turli xil hodisalari haqida ma'lumotlar mavjud. Lug'at sohasida ilmiy uslub birinchi navbatda maxsus lug'at, atamalar (deklatsiya, konjugatsiya, teorema, bisektor, logaritm va boshqalar) mavjudligi bilan tavsiflanadi. So'zlar, qoida tariqasida, to'g'ridan-to'g'ri ma'nolarida qo'llaniladi, chunki ilmiy nutq noaniqlikka yo'l qo'ymaydi va juda aniq bo'lishi kerak.
Rasmiy ish uslubi Huquqiy, ma'muriy, diplomatik munosabatlarning keng sohasiga xizmat qiladi. Uning asosiy maqsadi - axborot, aloqa. Ushbu uslub turli xil hujjatlar, ko'rsatmalar, nizomlar va hokazolarni yozishda qo'llaniladi, undagi so'zlar ularni noto'g'ri talqin qilmaslik uchun to'g'ridan-to'g'ri ma'noda ishlatiladi. Ushbu uslubning lug'atida ushbu uslubga biriktirilgan ko'plab so'zlar va barqaror birikmalar mavjud: petitsiya, ariza, qaror, buyruq, protokol, apellyatsiya, sudga murojaat qilish, sud jarayoni; biz quyida imzo chekdik. Ushbu uslubning sintaksisida tez-tez zaruriyat, buyurtma ma'nosiga ega bo'lgan bema'ni jumlalar mavjud (shoshilinch ravishda tayyorlash kerak, choralar ko'rish kerak va hokazo).
Jurnalistik uslub - Bu gazetalar, tegishli ijtimoiy-siyosiy mavzulardagi chiqishlarning uslubi. Eng keng tarqalgan jurnalistik janrlarga tahririyat, yozishmalar, esse, mitingda, yig'ilishda va hokazolar kiradi. Publisistik ishlar odatda ikkita vazifani o'z ichiga oladi: birinchidan, aloqa, ma'lum ijtimoiy hodisalar yoki harakatlar to'g'risida ma'lumot, ikkinchidan, tinglovchiga yoki o'quvchiga faol ta'sir qilish, suhbatdoshni muallif egallab turgan va himoya qiladigan pozitsiyani qo'llab-quvvatlash uchun jalb qilish maqsadida berilgan savollarga ochiq baho berish.
Ushbu uslubning lug'atida ko'pgina so'zlar va ijtimoiy-siyosiy tabiatning frazeologik burilishlari mavjud: progressiv insoniyat, tinchlik uchun kurash va innovatsion g'oyalar.

Download 169.44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling