Mixail Bulgakovning "Ityurak"
Download 43.64 Kb.
|
Mixail Bulgakovning Ityurak asari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Foydalanilga adabiyotlar
|
Mixail Bulgakovning “Ityurak” asari haqida Reja: Mixail Bulgakovning “Ityurak” asari haqida “Ityurak” asarining sujeti Asardagi obraz va davr tizimi Xulosa Tayanch so’z va iboralar: “Ityurak”, sovet davri, ilmiy fantastika, demokratiya, qatag’on, manqurt, Preobrajenskiy, Sharikov, 1997-yilning bahori, Boyvachcha Sablinmi, yurak, 8 kubik xloroform, I.A.Bormental, qish kechasi Mixail Bulgakov “ Ityurak” – mashhur rus yozuvchisi Mixail Afanasyevich Bulgakovning bu qissasi menga juda yoqadi. Chunki unda sovet davri, uning birdan kambag’allar uchun amalga oshirgan islohotlarining oqibatlarini ko’rsatib berilgan. Bu asarning o’ziga xosligi, oddiylik, o’sha zamonning yangiligi bo’lganligidir. Bu asarda uchta janrning jamlanmasi desak bo’ladi. Bular: ilmiy fantastika, falsafiy va ularning orasiga yashiringan satirik asar kiradi.Bu asar juda ham ham havotir bilan qabul qilingan. Buni 1925 – yilda yozilgan bo’lsa-da, 1987 – yildagina nashr qilinganligi ham isbot hisoblanadi. Asar asosida 1988 yilda qayta qurish davrida demokratiya olib kirayapsiz shiori sababli kinosi ham suratga olindi. Asarning bosh qahramoni bu “ Sharik” laqabli kuchuk. Unda atrofdagi voqealarni baholash qudrati bor. U it holida hayvonlardek qorni bilan odamlarni baholar va faqat “ Sharik”laqabi unga mosmasligini aytardi. Yana olim Preobrajenskiy o’zining tadqiqiti uchun uni tanlaydi. Bu tadqiqiot insonning gipofoz bezini itga ko’chirib o’tqazish orqali insonga aylanishini tahlil qilinadi. Bu tajriba ilmiy fantastika jihatidan kutilmagan tadqiqotdek ko’rinsa, falsafa tomonidan esa u oddiy emas, balkim sovetcha mafkura natijasida yaratilgan mahluqsifat “dohiylar”ni ko’rsatmoqchi bo’lgandek. O’z huquqlari uchun kurashuvchi Sharikovning kimlarnidir fikri bilan isyon qilishi esa kommumizmning maqsadi bo’lgan bir xil jamiyatdagi bir xil fikrlovchi odamlarni yaratganiga satirik jihatdan kulganday. Buni ko’plab adabiyotshunoslarning Preobrajenskiyning Lenin deb qarashi va uning tarbiyasini olgan va hatto Leninni ham yo’q qilishni ham hohlagan “ Sharikov” – Stalin bo’lganligi aytiladi. Chunki Stalin inson qilishi mumkin bo’lmagan qatag’onlar, dushmanlariga qarshi qattiq terror va xalqini qo’rquvda turuib turgani ham isbot. Ammo yozuvchi asarda Stalinni o’zini qanchalik yaxshi ko’rsatmoqchi bo’lsa-da, baribir hayvonligiga boruvchibir mahluqdek tasvirlaydi. Masalan, oddiy kavush yechadigan joyning inqilobdagi holati bilan o’zining huquqini sharaflagan ammo kambag’allardan jirkangan Lekin obrazini ham ko’rsatgandek. Mushuklardan qo’rquvchi Sharikov obrazi esa Stalin qo’rqqan o’zgacha fikrlovchilarni mushuk orqali ko’rsatgandek.“ Ityurak “ asarida qalbida itdek tabiat saqlanadigan odamlarga oyna ham tutadi. Sharikovning tubanlashishida Filip Filipovich inson tanasi egasining alkash va quruq vadalarni targ’ibotchisi bo’lganligida ham ko’rsatgandek bo’ladi.Asarning deyarli 62 yil nashrini kutishi ham asarning qanchalik muhim ahamiyatli asarligini ko’rsatib beradi. Aksariyat yozuvchilar hayot haqiqatlarini aytishda ramziylikdan foydalanadilar. Bulgakovning mazkur asarini o’qirkanmiz, sho’ro jamiyatining kirdikorlari fantastika tarzida fosh etilganiga guvoh bo’lamiz. Olim Preobrojenskiy itga odam miyasini ko’chirib o’tqazadi va jonivor Sharikov deb nom qo’yilgan odamsifat maxluqqa – ongli, ammo ityurak bir mavjudotga aylanadi. O’sha davrda bu obrazni aslida bolsheviklar » dohiy»- sining timsoli, deb baholashgan. Hozirgi zamonda esa »ilm-fan yutuqlari»ning-sun’iy urchitish yo’li bilan turli jonivorlar va hattoki inson klonini yaratishga urunishlarning oqibatida yuzaga keladigan halokat – har xil zombi-yu manqurtlar, mutantlar paydo bo’lishi mumkinligi anglashiladi.Asarni dastlabki mutolaada tushunmaslik va Bulgakov maqsadiga yetb bormaslik tabiiy. Kitobni qayta qo’limizga olarkanmiz, undagi ba’zi obrazlarni atrofimzda ko’ramiz. Kim edig-u, kim bo’ldik yoki kim bo’lamiz- hech bo’lmaganda o’zimizga taftish qilish payti keldi.. Asardagi diqqatimni tortgan iqtiboslar: - Har qanday bemor uchun eng muhimi – bir burdagina bo’lsa-da, nimadir yeb olish; - Ammo ko’zlar … bu shunday narsaki, uzoqdan ham, yaqindan ham o’zgarmaydi, adashtira olmaysan. Xuddi barometrga o’xshaydi ular. Ko’zga qarab, odamning qalbida nimalar kechayotganini bilish mumkin, hammasini payqasa bo’ladi: kimning qalbi Sahroyi Kabir singari bo’m – bo’sh, kimdir hech nima yo’q, etigi bilan qovurg’angga nuqib qoladi, ba’zi birovlar esa o’zlaridan o’zlari “pirr’ etgan narsadan qo’rqib yurishadi. - Ko’rinib turibdi, hali o’lishimga ancha bor, ruhan taslim bo’lish esa – g’irt gunoh. - Odam hech qayoqqa shoshilmasa, hamma narsaga ulguradi. - Insonga va hayvonga faqat ishontirish yo’li bilan ta’sir o’tkazish mumkin. - Xo’sh, ozodlik deganlari nima o’zi? tutun, sarob, sharpa… Baxtiqaro demokratlarning alahsirashi bu!” - Xullas, gipofiz — bu u yoki bu insonning haqiqiy basharasini aks ettiruvchi yopiq kamera! - Hujjat — bu dunyoda eng muhim narsa. - Agar ovqat hazm qilish tarmoqlaringiz yaxshi ishlab turishini xohlasangiz, ovqat ustida bolshevizm va tibbiyot haqida gaplasha ko’rmang. Ovqat oldidan sovet gazetalarini o’qishdan esa sizni xudoning o’zi asrasin! Syujet
Sovuq qish kunlarining birida Sharik laqabli it och qolgan va sovqotgan ahvolda Moskva ko‘chalarida biron saxiy odam izlab daydib yurardi. Baxtiga Filip Filipovich ismli mehribon kishi uchradi va uni o‘z uyiga taklif etdi. Bu mehribon janobning uyida kiyimidan yoqimli hid kelib turadigan qiz (Zinaida Prokofevna) ni, oshpaz ayol Darya Petrovnani, professorning shogirdi Ivan Arnoldovich Bormentalni uchratadi. It boshda professorga nima uchun kerakligini tushunmaydi, go‘yoki o‘zini aslzoda itlar naslidan deb o‘ylaydi. Filip Filipovich Preobrajinskiy (qobiliyatli jarroh)ning asl maqsadi keyin namoyon bo‘ladi. U shogirdi Ivan Arnoldovich bilan bechora Sharik ustida operatsiya o‘tkazishadi, ya’ni inson gipofizini itga ko‘chirib insonni yoshartirish yo‘lidagi tadqiqotini sinab ko‘rishmoqchi edi. Afsuski, bu butunlay aks natija beradi. Qandaydir mo‘jiza sabablimi, yoki itning joni qattiqligidanmi, Sharik tirik qoladi va asta-sekin odamga aylana boshlaydi. Itning odamga aylanishi to‘g‘risidagi voqealar Bormentalning kundaligi orqali yoritila boshlaydi. Operatsiyadan omon qolgan it asta-sekin odamlik qobiliyatlarini namoyon qila boshlaydi: yunglari to‘kiladi, ikki oyoqda yuradi, ko‘p so‘zlarni talaffuz eta boshlaydi. Itning odamga aylangani ko‘pgina kishilarni qiziqtira boshlaydi. Lekin professor qilgan ishidan mamnun emas edi. Bu orada it kommunist Shvonder ta’siriga tushib qoladi va Shvonder uni Filip Filipovich va Ivan Arnoldovich misolida burjua zulmidan azob chekayotgan proletar ekaniga ishontiradi. Uy xo‘jaligi komissiyasi raisi bo‘lgan Shvonder Sharikga ish berib, Filip Filipovichdan unga ism berilishini talab qiladi va Poligraf Poligrafovich Sharikov degan nomni oldiradi. Sharikov bu orada professor va Bormentalni haqoratlashni, uydagi ayollarning tinchini buzishni, uydagi narsalarni o‘g‘irlashni boshlaydi. Oxir-oqibat Sharikov professor ustidan yozadi, shunda Filip Filipovich va Bormental unga uydan chiqishini talab qiladi, biroq “o‘z huquqlarini anglab olgan” Sharikov buni qat’iyan rad etib, ularga to‘pponcha bilan tahdid qiladi. Shundan so‘ng, toqati toq bo‘lgan professor endi uni qayta operatsiya qilib, yana o‘zining it holiga qaytaradi. Mixail Bulgakovning “Ityurak” (“Собачье сердце”) asari menda boshqacha taassurot qoldirdi. Birinchidan, bu asarda it obrazi orqali insonlarga xos bo‘lgan ayrim nopok xususiyatlar ochib berilganidir. Sharik – daydi va faqat qornini to‘ydirishni o‘ylaydigan beozor it, insonga aylangach batamom o‘zgaradi: haqoratlashni, zaiflarga ozor berishni, odamlar ustidan ig‘vo qilishni o‘rganadi. Vaholanki, u it bo‘lganida bular hatto xayoliga ham kelmas edi. Bulgakov bu orqali asl zarar hayvonlardan emas, balki razil insonlardan kelishini ko‘rsatib beradi. Ikkinchidan, asarda Rossiyadagi 1920-yillardagi tuzumni ochib berishga xizmat qilgan. Shvonder obrazi buning yaqqol namunasidir. U o‘zini faol kommunist deb biladi va boshqalarga ham xuddi shu g‘oyani singdirmoqchi bo‘ladi. Professorga hasad qilgani uchun ham Sharikovni professorga qarshi gij-gijlaydi. Vaholanki, o‘zi tarbiya qilgan Sharikov asar so‘nggida itga aylanib qoladi. Bu bilan yozuvchi go‘yoki Sharikovdek insonlarning qismati shunday tugaydi, demoqchi bo‘ladi. Asardagi Filip Filipovich obrazini ham oqlash kerak emas. U baribir beozor itda bunday operatsiyani sinab ko‘rishini to‘g‘ri deb bo‘lmaydi. Biroq, u bu operatsiya orqali odamlarga yordam bermoqchi edi. Nazarimda, bu obrazdan har bir ishning oqibatini yaxshilab bilgan holda qilish kerak, degan xulosa chiqadi. Sharikov odam bo‘lishga qanchalik urinsa-da, baribir itligicha qoldi. Uning miyasi insonniki bo‘lgani bilan yuragi itniki bo‘lgani uchun odam bo‘la olmadi. Yaxshi va yomonni farqlay olmadi. Uning sodda it yuragi nopok fikrli kimsalarga osongina aldandi. Asar itningnolasi bilan boshlanadi: Uv-uv-u-u-u-uv! Men sho’rlikka bir razm solinglar,o’lyapman axir. Tashqarida o’kirayotgan bo’ron bamisoli janozamni o’qiyapti, men ham bo’ronga qo’shilib uv tortyapman. Itning ahvoli juda og’ir edi chunki u ochlikdan qiynalyotgandi. Peshinda Xalq Xo’jaligi Markaziy Kengashining oddiy ishchilar oshxonasida isqirt qalpoqli bir ablah oshpaz ustiga qaynoq suv to’kib chap biqinini pishirdi-qo’ydi. U axlatxonasini titkilagani uchun shunday ahvolga tushgan edi. “Qalpoq” meni peshinda qaynoq suv bilan mehmon qilgandi, hozir esa qorong’u tushgan, Prechistenka o’t o’chirish guruhi qarorgohidan piyoz hidi kelayotganiga qaraganda oradan yana to’rt soatlar chamasi o’tgan.Allaqachon taqdirga tan berganman .Agar hozir yig’laotgan bo’lsam, faqatgina jonim og’riganidan, sovuqdan yig’layapman,lekin ruhim hali tetik. Itlarning ruhiyati barqaror bo’ladi. Uni qaynoq suvga pishirishganidan keyin junlari ham tukilib tushadi va savuqda o’pkasini shamollatib quyishdan qo’rqadi. It yarador biqinidan azob chekkan holda muzday devorga suyangancha, yolg’iz o’zi qoldi. U also shu yerdan qo’zg’almaslikka o’limini shu yerda kutishga qat’iy qaror qildi. Tushkunlik uni shu ko’yka solgandi. U ochlikdan holsizlikdan charchagandi. Uning yoniga bir xonim kelib unga yegilik berdi va o’z uyiga olib ketdi. U itni uyini yonida joylashgan bir kulbaga kirgizib uni hushidan ketkazish uchun dori bermoqchi bo’ldi, shunda bu ayolning nima qilmoqchi ekanligini sezib xonaning qo’rong’u va yoqimsiz ekanligini bilib deraza tomondan qochib ketishga urindi va derazani oynasini sindirib qochib ketdi. Endi itning ahvili bundanda yomonlashdi chunki uning tanasini siniq oynalar tirnalagan edi. Professor Filipp Filippovich papiros qoldig’ini chelakka tashlayotganda itning ahvolini ko’rib qoladi va uni uyiga olib ketadi. Itga sharik deb laqab quyadi, shundan so’ng itni ovqatlantiriladi va itning ahvoli ancha yaxshilanadi. — Fit-fit! Hechqisi yo’q, hechqisi yo’q. Qani ketdik. It zo’rg’a oyoqqa qalqidi, bir oz gandiraklab, titrab turgach, o’zini q’o’lga olib, Filipp Fillippovichning polda sudralayotgan etaklari ortidan ergashdi. U yana o’sha tor yo’lakdan o’tdi, lekin bu safar yo’lak yopyorug’ ekanligini payqadi. Laklangan eshik ochilib, Filipp Fillippovich bilan ichkariga kirgan itning xonadagi o’ta ozodalik va orastalikdan ko’zlari qamashdi. Bu yerda hammayoq charog’onlik og’ushida: shipning osti ham, yon devorlari ham, stol usti va shkaf oynalari ham nurga cho’mgan, charaqlar edi. Bu charog’onlik xonadagi hamma narsani aniq ko’rish imkonini berardi. Lekin ularning ichida eng maroqlisi devordagi yasama shoxda o’tirgan boyqush edi. — Yota tur, — buyurdi Filipp Filippovich. Qarshidagi o’ymakor eshik ochilib, ostonada oyog’i tishlangan kishi ko’rindi. Yorug’da Sharik uning yosh, cho’qqi soqolli, kelishgan odam ekanligini payqadi. U bir varaq qog’oz uzatib, ming’irladi: — Yana o’shanisi... Shu zahoti yana ko’zdan g’oyib bo’ldi. Filipp Filippovich esa, xalatining etaklarini ko’tarib, katta yozuv stoli ortiga o’tirdi va o’ta jiddiy hamda salobatli kishiga aylandi. «Yo’q, bu kasalxona emas, men boshqa tushib qolganga o’xshayman, — xayolidan o’tkazdi it og’ir charm divan yonidagi guldor gilam ustiga cho’zilar ekan. — Anavi boyqush masalasida esa hali aniqlik kiritamiz...» Eshik ochilib, itni hayratga solgan g’alati bir kimsa kirdiki, u beixtiyor akillab yubordi, lekin ovozi juda so’nik eshitildi. — Jim bo’l! Ob-bo, sizni tanib bo’lmaydi-ku, azizim. — Kirgan odam qimtinib, ehtirom bilan Filipp Filippovichga ta’zim qildi. It mudrab yotar, biqinida og’riq to’xtagani va xonaning issiqligi tufayli maza qilib uxlab, hatto qisqagina shirin tush ko’rishga ham ulgurdi, go’yo anavi boyqushning dumidan bir siqim patini yulib olgan emish... keyin boshi ustida hayajonli ovoz bamisoli akillaganday bo’ldi. — Men Moskvada haddan ziyod taniqli odamman, professor! Endi nima qilishim kerak-a? — Janoblar! — qichqirdi Filipp Filippovich achchig’lanib. — Bu qanaqasi, axir?! Odam o’zini tuta bilishi kerak. Yoshi nechada? — O’n to’rtda, professor! Agar bu gap tarqalib ketsa, mening tamom bo’lganim! Tushunyapsizmi... Yaqinda men chet el komandirovkasiga jo’nashim kerak edi... — Azizim, axir men yurist emasman... Yana ikki yil sabr qiling, keyin uylanasiz-qo’yasiz. — Men uylanganman, professor. — Eh, janoblar, janoblar! Eshik uzluksiz ochilib-yopilar, har xil yuzli odamlar kelib-ketar, shkafdagi asbob-uskunalar sharaqlar, Filipp Filippovich esa qo’li-qo’liga tegmay ishlardi. «Juda rasvo uy ekan, — o’ylardi it, — lekin menga juda maza. Unga nimaga kerak bo’ldim ekan-a? Nahotki shu yerda yashagani qoldiradi? Xo’p g’aroyib odam ekan! Salgina imo qilsa — bas, shunaqangi zo’r itlarga ega bo’lishi mumkin. Balki, men ham chiroylidirman. Omad deganlari shu bo’lsa kerak-da. Lekin anavi boyqush judayam isqirtga o’xshaydi... betamiz». Kech kirib, eshik qo’ng’irog’i jiringlashdan to’xtagan chog’da it butunlay uyg’ondi va xuddi shu mahal eshikda maxsus qabulga kelganlar paydo bo’lishdi. Ular to’rt kishi edilar. Hammasi yosh va kamtarona kiyingan. — Bularga nima kerak ekan? — hayron bo’lib o’yladi it. Filipp Filippovich esa ularni yanayam noxushroq kayfiyatda qabul qildi. U yozuv stoli yonida o’z dushmanlari bilan yuzma-yuz turgan qo’mondonga o’xshar edi. Qirg’iynikisimon burun kataklari tobora kengayib borayotganday edi. Mehmonlar gilam ustini toptab, kuymalanishardi Filipp Filippovich shahd bilan telefon trubkasini ko’tarib, unga shunday dedi: — Iltimos... ha... minnatdorman... Marhamat qilib, Petr Aleksandrovichni chaqirsangiz. Professor Preobrajenskiy. Petr Aleksandrovich? Joyingizda ekanligingizdan juda xursandman, rahmat, sog’lig’im ham joyida. Petr Aleksandrovich, sizni operasiya qilish qoldiriladi. Nima? Yo’q, butunlay qoldiriladi. Boshqa operasiyalar ham. Nimaga deysizmi? Men Moskvada, nafaqat Moskvada, butunlay Rossiyada ish faoliyatimga yakun yasayapman. Hozir huzurimga to’rt kishi tashrif buyurishdi, ulardan biri erkakcha kiyinib olgan ayol, ikkitasi esa to’pponcha bilan qurollangan, kvartiraning bir qismini tortib olish maqsadida zo’ravonlik qilishyapti. — Ma’zur tutasiz, professor, — gap boshladi Shvonder rangi quv o’chib. — Kechirasiz, ularning gaplarini takrorlashga imkoniyatim yo’q. Men bema’nilik ishqibozi emasman. Bemorlarni ko’rish xonasidan voz kechishimni taklif qilganlarini aytib o’tishimning o’zi kifoya, sizni operasiya xonasida emas, ilgari quyon so’yiladigan joyda operasiya qilishimga to’g’ri keladi. Bunday sharoitda men nafaqat ishlay olmayman, bunga haqqim ham yo’q, deb hisoblayman. Shuning uchun o’z faoliyatimni to’xtatib, Sochiga jo’nayapman, uyimni qulflab, uning kalitini Shvonderga qoldirishim mumkin. O’zi operasiya qilaversin. To’rttovlon qotib qolishdi. Etiklariga yopishgan qor eriy boshlagandi. — Nimayam qilardik... bu mening o’zim uchun ham ko’ngilsiz, albatta. Qanaqasiga? E, yo’q, Pyotr Aleksandrovich! Yo’q. Ortiq bunday ishlashga rozi emasman. Sabr-toqatim tugadi. Bu voqea avgust oyidan buyon ikkinchi bor takrorlanishi. Qanday? Hm... Qaydam. O’zingiz bilasiz. Lekin bir shartim bor: kim tomonidan, qachon, qayerda berilishidan qat’i nazar, u shunday qog’oz bo’lsinki, na Shvonder, na boshqasi hatto mening eshigimga ham yaqinlasha olmasin. Po’lat qalqon kabi shunday zo’r va haqiqiy qog’oz bo’lsinki, ular hatto mening nomimni ham tillariga olmasinlar. Men ular uchun o’lganman. Ha-ha. Marhamat. Kimga? E-ha... Mana bu boshqa gap. Yaxshi. Hozir dastakni beramanl Marhamat qilsinlar, — Filipp Filippovich zaharxanda bilan Shvonderga murojaat qildi, — hozir siz bilan gaplashishadi. Hikoyaning markazida ikkita asosiy qahramon: professor PreFajenskiy va poligrafiya to'plami, ular fitna rolini tashkil etadigan rolga ega. bu juda kam aks, bir tasalli uchun zarur bo'lgan - ish yengdi, ish o'z hayot hayot PSA to'p, ob-havo, uning "kuchukcha" xulosam ko'zlari bilan ko'rsatilgan bo'lsa odamlar haqida, qiziqarli va mavjudlik. Torvidning avj nuqtasi poligrafning qayta tug'ilishi, uning eng yuqori namoyishi, uning eng yuqori namoyishi bo'lgan, uning eng yuqori namoyishi bo'lgan. Tarmoq - Bordell va Filipp Filippovich xato bilan tuzatilgan xatti-harakati bilan eksperimentalni qaytaradi. Bu lahza juda ramziy jihatdan ramziy ma'noda, bu voqea nimani o'rgatadi: agar siz xatoingizni taniy olsangiz, ba'zi narsalar tuzatilishi mumkin. Shunday qilib, tinchlikli boshqaruv belgisi sifatida
Muallifning oddiy Sovet xalqiga hamdardlik tasvirlangan, ammo kirik masxara qilingan boshqa belgilar mavjud. Bu "Oddiy ovqatlanish" xonasining qalin pishirig'i: u yuqori sifatli mahsulotlarni o'g'irlaydi va mehmonlar bu tashrif buyuruvchilar esa qorin zarar ko'radi. Bu yangi elita - professor Preobrajenskiy, to'liq va qoniqarli, ammo turli jinsiy muammolar haqida qayg'uradi. O'rta asrlardagi frantsuz ritsariga o'xshash professorning o'zi masxara, va uning sodiq talabasi-sincap doktor doktor Bormental, tabiat qonunlarini tuzatmoqchi bo'lgan.Hikoyaning ijtimoiy mazmuni Moskvaning kundalik hayotining tavsifi orqali ifodalanadi: avvalgidek, jinoyatchilar (klim chugunki), oziq-ovqat mahsulotlari, kvartiralar dramasi, achchiq mastlik muammosi mavjud. Boshqacha aytganda, Bulakov rasmiy sovet targ'ibotining nomuvofiqligini va haqiqiy hayotning mos emasligini ko'rsatmoqda. Hikoyaning ijtimoiy g'oyasi Sovet mamlakatidagi oddiy odamning og'ir, hal qilinmagan hayotini, qadimgi kunlarda, tumanlarning pirojnomasi va turli xil matnlarning pirojnomasi to'g'ri - boshidan Professor Preobrajenskiyning yuqori martabali bemorlarga oshxonadan. Ushbu qahramonlar mazmuni aniqlangan va hikoyaning mantig'i o'quvchini inqilob va fuqarolar urushi paytida to'liq va qulay hayot kechirishiga olib keladi. Birinchisi, olimning kashfiyoti uchun javobgarligi haqida. Professor Preobrojenskiy noyob operatsiyani amalga oshirishga qaror qildi - tajriba itining miyasida jinoiy ishni qondirish uchun. Filipp FiPipopovich iste'dodli jarroh, u Bandula Klima Corma pollari to'pining miyasiga miyasiga tasavvur qildi. Ushbu operatsiya ushbu operatsiyani inson tanasini sun'iy yoshartirish uchun sinab ko'rish uchun amalga oshirdi. Gormon gormonidan gemoniyadan chiqarilishini olgandan so'ng, professor gipofizada turli xil gormonlar mavjudligini ham bilolmadi. Natijada kutilmagan voqea bo'ldi: eksperimkerning noxush yonish, alkogolli ichimlik, demagical, demagicrafovning poligrafovich poligrafovichning paydo bo'lishiga olib keldi. Preobrazahskiy evolyutsiyani, tabiatdagi narsalarning tabiiy ahvolini shubha ostiga qo'ydi. Ammo, Bulakovning so'zlariga ko'ra, tabiat qonunlarini buzadi: hayvoniyatning o'zi, bir vaqtning o'zida eksperimentatorning o'zi va butun insoniyat bilan birga yo'q bo'lib ketadi. Badiiy adabiyotda bu g'oya Frankenshteynning o'rtalarida (Rim M. Shelti », va 20-asrda" Giperboloid muhandis garina ", piez b .Bu "Jalila", "Dushanba kuni shanba kuni boshlanadi". Predobazahskiy kvartiradan omon qolishga urinib ko'rganida, Fedrovarrazhens. Filipp FiPipovich bilan suhbatda deyarli foydasiz bo'lib, ilmiy nuqtai nazardan: "Iltimos, menga biron bir ayol daho tug'ishi mumkin bo'lsa, nega menga aldash kerak. (...) Insoniyat har yili har yili har yili har yili har yili og'irlashib, dunyodagi o'nlab ajoyib daholarni yaratadi "(VIII). Hikoyaning ikkinchi falsafiy muammosi ijtimoiy rivojlanish qonunlariga rioya qilish. Inqilobiy usulda, muallifning ijtimoiy kasalliklarini davolay olmaydi: uning orqa tomonida inqilobiy jarayonni boshdan kechirmoqda va "Sevimli va kuchli evolyutsiya" ga qarshi chuqur shubha tug'dirmoqda 1930). "Itning yuragi" hikoyasida "Oq soqchilar" romanida keltirilgan oldingi e'tiqodlarga nisbatan Bulgakovning jamoat bezlarining keskin o'zgarishini aks ettirdi (1921-1924). Endi yozuvchi bu uning oldindan aytib bo'lmaydigan portlashlari va zigzalar bilan inqilob emasligini tushunadi va buyuk, tegishli evolyutsiya tabiat, tabiiy va insoniyatga ko'ra bo'ysunadi. Faqatgina inqilob natijasida Shveytsder va to'plar kabi odamlar hokimiyatga, o'qilmagan, kam madaniy, ammo o'z-o'zini qondirish va hal qiluvchi ham. Schwerder va sharik adolatli jamiyatni osonlashtiradi: siz hamma narsani olish va bo'linishingiz kerak. Shu sababli, svodera, professor Predrajenskiy yarim nominal kvartirada va hatto xizmatkoriga (Xukov Daria Petrovna va to'qqiz) borligini g'azablantirdi. "Umumjahon adolatli" uchun kurashchi va shu bilan birga uy uyi raisi normal ishlash va muvaffaqiyatli tajribalar uchun olimning iqtisodiy xavotirlardan foydalanish va ozod qilish zarurligini tushunmaydi. Olim uning ilmiy kashfiyotlariga ushbu katta foyda keltiradi, bu kompaniyaning o'zi uchun yaxshi mahalliy sharoit yaratadi. Axir, Pred Revjenskiyning ertakida keltirilgan taniqli olim - bu noyoblik va millat uchun katta ahamiyatga ega. Ammo yuqorida aytilganidek, Shvokerni tushunish, u buni tushunganidek, u o'zini tushunganidek, rasmiy ijtimoiy tenglikni izlaydi, chunki Sharicipovni Filipp Filippovichga qarshi doimiy ravishda o'rnatadi. Vaziyatni tahlil qilib, professorga aminmanki, to'plar "Yaratguvchi" bilan tugashi bilan "" mafkuraviy rahbar "(VIII)" ga ishonch hosil qiling. Keyin Schwerder uzoq davom etmaydi, chunki to'plar qorong'u, yomonlik va hech narsa yaratadigan kuchga hasad qiladi, lekin u hamma narsani ajratib ko'rsatishni xohlaydi va o'zini ko'proq tutishni xohlaydi. Shariy-sharifning dunyoga qarashlari oldindan almashinilmaydigan (va Bulgakovning o'zi) probiyotga o'xshaydi, ammo rivojlanmagan miyalarda poligrafovich poligrafiy poligrafiya poligrafi tug'ilmas ekan. Yozuvchi, yozuvchi "umumbashariy kechikish" g'oyasiga ishonish, "tenglik bo'sh fikr va ijtimoiy adolat har bir kishining qadr-qimmatiga asoslanishi kerak", deb yozgan rus faylasufining fikrini aks ettiradi. va teng emas ". "Itning yuragi" hikoyasi Yozuvchining asosiy badiiy tamoyillari sifatida Bulgakovning erta ijodining eng qiziqarli ishi deb hisoblanishi mumkin. Kichkina ishda Bulgakovni dumli ravishda boshqargan: Sovetning zamonaviy hayotini dog ', ularning insoniyat jamiyatini tushunish va hatto umumlashtirish uchun eng muhim axloqiy muammolarni keltirib chiqardi Rivojlanish yo'llari. Yangi ijtimoiy sharoitlar "yangi" odamlarni olib keladi va hikoya g'oya qulashi haqida bahslashadi, go'yo "yangi" kishi esa tezda, masalan, ajoyib pedagogik yoki jarrohlik usullari bilan yaratilishi mumkin. Tabiatning o'zida yaxshilanishga qaror qilgan Xevjazenskiy professorining jasorati shafqatsiz edi. Yaratilish tarixi - Ish tezda tuzilgan - uch oy ichida u Skizdatga bo'lingan, ammo Vatanda 1986 yilda qayta qurish davrida nashr etilgan. Mavzu - Tarixda zo'ravon aralashuvni jamiyatdagi siyosiy o'zgarishlarni, insoniyat tabiati, uning tabiati, mohirona aralashuvini rad etish. Kompozitsiya - Bosh qahramon tasviri asosida halqa kompozitsiyasi. Janr - Ijtimoiy-falsafiy satirik hikoya. Yo'nalish - satira, xayolot (badiiy matnni topshirish usuli sifatida). Yaratilish tarixi Bulgakovning ishi 1925 yilda yozilgan. Uch oy ichida afsonaviy kelajagi va mamlakat miqyosida shon-sharafni topgan ajoyib ish tug'ildi. Bu "Nedra" jurnalida nashrga tayyorgarlik ko'rilmoqda. Oliy muharrir matnni o'qib chiqqandan so'ng, mavjud siyosiy tizimga, ochiq siyosiy tizimga, ochiqchasiga dushmanlikni chop etishdan bosh tortdi. 1926 yilda kvartirada muallifning kvartirasi va "it yurak" qo'lyozmasi olib qo'yildi. Dastlabki versiyasida kitob "it baxt" deb nomlangan. Bu dahshatli voqea ", keyinchalik u A. V. Laifer tomonidan olib boriladigan satrlar bilan bog'liq zamonaviy ismni oldi. "Ijodkor" ijodkorlari bo'yicha tadqiqotchilar Mixail Bulakovning so'zlariga ko'ra, "Mixail Bulgakov" ijodkor "yozuvchisi Mixail Bultakov g'oyasi. Bulgakovskiy fitnasi hukumat doiralarining paradi bilan va ularning siyosatini parodib bilan qoplash qiyinlashadi. Yozuvchi ikki marta uning hikoyasini o'qib, birinchi marta "Nikita shanba kunlari" adabiy anjumanida amalga oshirildi. Keyingi nutqdan keyin zal bir nechta kommunistik yozuvchilar bundan mustasno, xursand bo'ldi. Muallifning hayoti davomida uning ishi asosan optikalizatsiya tufayli nashr etilmagan, ammo yana bir sabab bor edi. "Itning yuragi" birinchi marta chet elda nashr qilingan, Vatanda quvg'inlarga avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda "hukm qilindi" ni avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda "hukm qilindi" matnini avtomatik ravishda nashr etilgan. Shuning uchun, 60 yil o'tgach, 1986 yilda u "yulduz" jurnalining sahifalarida paydo bo'ldi. Bir qismdan norozi bo'lishiga qaramay, Bulgakov o'z hayoti davomida matnni nashr etishga umid qilganiga umid qilib, do'stlarning jasorati va o'ziga xosligini qoyil qoldirdi. Foydalanilga adabiyotlar: Mixail Bulgakov. “Ityurak” Yosh kitobxon. Toshkent-2020 uz.m.wikipedia.org https://yoshlikjurnali.uz Download 43.64 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|