Mizrobjon Xalim o’g’li Zaripov


Academic Research in Educational Sciences


Download 0.52 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/10
Sana14.12.2022
Hajmi0.52 Mb.
#1007464
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
723-731

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-723-731 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 729 www.ares.uz 
Birikish reaksiyasi. Radikallar to‟yinmagan uglevodorodlar molekulalariga 
karrali bog‟lar bo‟yicha birikishi mumkin, masalan: 
Parchalanish reaksiyasi. Erkin valentlikka ega bo‟lgan uglerod atomiga 
nisbatidan 
-holatdagi bog‟lar bo‟yicha radikallarni parchalanish yo‟nalishi alohida 
kuzatiladi. Parchalanish natijasida to‟yinmagan uglevodorod molekulasi va 
oldingisida kichik molekulyar massali radikal, xususan H hosil bo‟ladi. Masalan: 
Izomerlanish reaksiyasi. Radikalning izomerlanishi erkin valentlikda aktiv 
uglerod atomidan vodorod atominini ichki molekulyar uzilishini namoyon etadi: 
Izomerlanish reaksiyasi oraliq holatdagi siklik aktivlangan komplekslar orqali 
kechadi. 
Olti a‟zoli aktivlangan komplekslar oson hosil bo‟ladi, besh-va yetti a‟zolilari 
qiyin kechadi. Boshqa uglerod atom sonini siklik tarkibli aktivlangan komplekslarni 
hosil bo‟lish qiyin kechadi. Shuning uchun tarmoqlanmagan uglerodli zanjir 
radikallari n-dan (n+4) ga, (n+5) va (n+6) uglerod atomi erkin valentlikka o‟tishi 
ehtimolga yaqindir. 
Rekombinatsiya reaksiyasi. Bu radikallarni birikish reaksidir, masalan: 
. Reaksiya aktivlanish energiyasi nolga yaqin bo‟ladi. 
Disproporsionlanish reaksiyasi. Disproporsionlanish (vodorodning qayta 
taqsimlanishi) olefinlarni ikki molekulalasi yoki ikki radikalning o‟zaro ta‟siri 
natijasida sodir bo‟ladi, masalan: 
Bunday reaksiyalarni ham aktivlanish energiyasi nolga yaqin. Ammo termik 
pirolizda radikallar konsitrasiyasi odatda uglerodli molekulaga nisbatan bir muncha 
kam bo‟lganligi sababli rekoibinasiyalash va disproporsionlanish reaksiyalari tezligi 
va ularning so‟ngi mahsulotlar hosil bo‟lishidan roli odatda katta emas. 
Birinchi bоsqichdа rаdikаl zаnjirli mеhаnizmgа egа bo‟lgаn, hоm аshyo 
kоmpоnеntlаrining pаrchаlаnish rеаksiyalаri bоrаdi. Bundа vоdоrоd, mеtаn, etilеn vа 



Download 0.52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling