Mobil tarmoqlari. 5G texnologiyasi
Download 1.07 Mb.
|
komp tarmoqlari
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5G texnologiyasining oziga xos talablari
- 10 dan 100 martagacha yaxshilanish
- 10 yillik batareyaning ishlash muddati
|
Ulanish zichligi: ulanish qalinligi bo'yicha, 5G 4G LTE ga qaraganda ko'proq ulangan qurilmalarga yordam berish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak. Standart 5G har bir kvadrat kilometr uchun 1 million ulangan qurilmaga yordam berish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak. Bu juda ko'p son bo'lib, u Internet-narsalarga intizom beradigan ko'plab ulangan qurilmalarni hisobga oladi (IoT).
5G texnologiyasining o'ziga xos talablari 5G kumush tarmoq standartlarining yangi avlodi bo'lib, u ba'zi bir aniq talablarga rioya qilishi kerak. Ishni boshlash uchun 5G-ning birinchi talabi - soniyasiga 10 Gigabitgacha ma'lumot uzatish tezligini ta'minlash. Va bu atrofni ta'minlaydi 10 dan 100 martagacha yaxshilanish uyali aloqa tarmog'ining oldingi avlodiga nisbatan tezlikda. Tarmoqning 5-avlodi uchun 1 millisekundalik kechikish bo'lishi kerak. Bor Birlik maydoniga 1000 marta o'tkazuvchanlik qobiliyati. 5G-ning mavjudligi 99.99% dan ortiq bo'lishi kerak. Ta'minlash kerak 100% qamrov foydalanuvchi uchun. Tarmoqni tenglashtirishda energiya sarfini avvalgi avlod tarmoqlariga nisbatan 90% gacha kamaytirish kerak. Gacha ta'minlash kerak 10 yillik batareyaning ishlash muddati har xil kam quvvatli IOT qurilmalari uchun. 5G ning 4G dan ustunliklari Aytish kerakki, 5G ekologiyasi turli nuqtai nazardan 4G dan ancha ustundir. Qobiliyatni oshirish 3G-dan 4G-ga o'tgandan so'ng, biz turli xil mobil keng polosali xizmatlarda katta o'zgaruvchan tezlikni ko'rdik. 4G-ning asosiy maqsadi tezlikka ikkita e'tibor berish edi. Ammo 5G-ga sarmoyalar bundan kattaroqdir. 5G ning yakuniy maqsadi: yanada yaxlit tizim va qobiliyatli platforma yaratish. Natijada biz avvalgi avloddan ancha ustun bo'lgan mobil keng polosali xizmatdan foydalanish imkoniyatiga ega bo'lamiz. Shuningdek, bu muhim aloqa va ulkan IOT dizaynlari mavjudligini ta'minlaydi. Ushbu texnologiya modellarning keng assortimentini va o'zaro aloqadan foydalanishning eng yangi usullarini taqdim etadi. 2
- rasm. Mobil qurilmasini istalgan joyga olib yurish mumkin Simsiz aloqa tushunchasi - bu jismoniy qurilma degan ma’noni anglatmaydi. Simsiz tarmoq degani maha lliy tarmoq (LAN), global tarmoq (WAN) yoki 4G / 3G uyali tarmoq kabi simsiz tarmoqqa kirish anglatiladi. Ushbu turdagi tarmoqlar aloqa qilish uchun elektr ta'minoti va tarmoq tugunlariga fizik ulanish uchun yaqin masofadagi ba'zi qurilmalarni talab qiladi. Simsiz tarmoq taqsimlangan tarmoqqa ulanish uchun stasionar yoki portativ oxirgi nuqtani ta'minlaydi. Boshqa tomondan, uyali tarmoq, taqsimlangan tarmoqlarga, yetarli qamrov mavjud bo'lganda, har qanday joyga ko’chib yurish (mobillilikni) imkoniyatini beradigan portativ qurilma orqali tarmoqqa ulanishni ta'minlaydi. 2 - rasm. Mobil tarmoqlarining avlodlari Shu kunga qadar mobil tarmoqlarining bir nechta avlodlari (generation) ishlab chiqildi - 1G, 2G, 3G, 4G, 5G va texnologiyaning rivojlanish evolutsiyasi davom etib kelmoqda. 1G, 2G, 3G, 4G va 5G mobil tarmoqlarning avlodlari bo’lib, ular hozirgi kunda faol ishlatilib kelinmoqda. 5G - besh avlodini anglatadi, bu erda G 4 "avlod" so'zini anglatadi , 1, 2, 3, 4 va 5 raqamlari avlod raqamini anglatadi. 80 - yillarning boshlaridan deyarli har 10 yilda mobil tarmoqlarning yangi avlodi paydo bo'ldi. 3 - rasm . Mobil tarmoqlarining avlodlari Aslida, avlodlar har doim muayyan vaqt oralig'ida joylashtirilishi mumkin bo'lgan standartlar guruhlariga asoslanadi. 5G bilan davom ettirish ehtimoli katta, shuning uchun 5G joylashtirilgan bitta nuqta bo'lmaydi, aksincha u ning imkoniyatlar i aniqlanib, rivojlantirilgan i dan so'ng bosqichma - bosqich joylashtiriladi. Birinchi avlod mobil aloqa tarmoqlari 1980 - 1990 yillarda keng foydalanilgan ushbu mobil avlod standarti uchun 150MHz - 900MHz chastota diapozonidan foydalanilgan. Polosa kengligi 30Khz ni tashkil etgan va batariya ta’minoti juda kuchsiz bo’lgan. 1G mobil tel efoni faqat ovozli ko’rinishda bo’lib, ovozning sifat darajasi ancha past bo’lgan. Mobil 5 qurilmasining o’lchami esa ancha katta va foydalanish qo’pol bo’lgan. Stansiya bilan mobil qurilmasi o’rtasida analog ko’rinishda signal formatidan foydalanib maksimum 2Kbit/s tezlikda ma’lumot almashinilgan. 4 - rasm. 1G mobil qurilmasi va stansiyasi Ushbu avlod mobil qurilmasida ko’plab kamchiliklar va xizmat ko’rsatish sifati past bo’lgan, axborot xavfsizligi masalari yechilmaganligi sababli, 2 avlod mobil tarmoqlarida ko’plab yangi imkoniyatlar ishlab chiqildi, xizmatlar joriy etildi global tarmoqda foydalanish imkoniyatli hal etildi. Ikkinchi avlod aloqa mobil tarmoqlari GSM (Global System for Mobiles) standartiga asoslangan 2 avlod mobil standarti 1991 yil birinchi marta Finlandiyada joriy etildi. Bu avlod aloqa jarayonlari uchun 1 avloddan farqli ravishda raqamli signallardan foydalanildi . 900MHz chastota polosa kengligida ishlovchi ushbu standartning ma’lumot uzatish tezligi 64 Kbit/s gacha oshirish imkoniyati ishlab chiqildi. 2G tarmoqlari foydalanuvchilarga ovozli, matnli, rasmli va MMS ( multimedia message) xizmatlari ni yuqori sifatda taqdim eta oldi. 2G tarmog’ida mobil telefonini ishlash uchun kuchli raqamli signal talab etiladi, aks holda tarmoqda uzilishlar yuzaka keladi va raqamli signal yoqoladi. 2G tarmoqlarida xech qanday 6 video xiz matlari joriy etilmadi, ammo 3G tarmoqlariga moslab video xizmatlarni qo’shish va yana qo’shimcha xizmatlari taqdim etish masalalari ko’rib chiqilgan. 5 - rasm. 2 G mobil tarmoqlari arxitekturasi 2 (G) avlod mobil tarmoqlari GSM / CDMA standartiga asoslangan bo’lib, tarmoq bir nechta elementlardan tashkil topgan arxitekturaga asoslanadi. GSM tarmog'ining arxitekturasi Stansiya quyi tizimi (BSS), tarmoq va kommutatsiya (NSS), operatsiya va qo'llab - quvvatlash quyi tizimi (OMS), shuningdek MSC, AuC, HLR, VLR va boshqalar iborat. Uchunchi avlod mobil aloqa tarmoqlari 3 avlod mobil aloqa tarmoqlari 2000 - 2010 yillar oralig’ida dunyo miqyosida keng foydalanildi va ularda foydalanilgan terminallar smartfonlar deb nomlandi. 1 va 2 avlod taqdim etgan xizmatlarga qo’shimcha video qo’ng’iroqlar ham ushbu avlod tomonidan qo’llab quvvatlandi. Aloqa almashish tezligi juda tez, qo’shimcha xizmatlari ko’paygan va mobil TV xizmatlarini o’zida jamlagan 3G tarmoqlari 1.6 - 2.0 GHz chastot a diapozonida ishlaydi. Bunday mobil aloqa tarmoqlarining o’tkazish polosasi 100Hz va keng polosali qaramli tarmoq ham deb nomlanadi . 7 CDMA (Code Division Multiple Access), UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) va EDGE (Enhanced Data Rates for GSM Evolution) standart texnologiyalar ga asoslangan 3G avlod mobil aloqa tarmog’ining ma’lumot uzatish tezligi soniyasida 144kb/s – 2Mb/s tezlikni qo’llab quvvatlaydi. 6 - rasm. 3 G mobil tarmoqlari arxitekturasi UMTS – universal mobil telekommunikatsiya tizimi GSM standarti asosida ishlab chiqilgan uchinchi avlod mobil aloqa tizimi hisoblanadi. 3G tarmog'i tezroq elektron ma'lumot uzatish tezligini 384 kbit / s dan yuqori tezlikni taklif qiladi, bu foydalanuvchilar tez - tez katta fayllarni yuklab ol ishiga imkon beradi . Unda 5 MHz kanal o'tkazish qobiliyati mavjud bo’lib, o'tkazish qobiliyatidan foydalangan holda bir vaqtning o'zida 100 dan ortiq ovozli qo'ng'iroqlarni qabul qilish imkoniyatini qo’llab quvvatlaydi yoki u asl formatida 2 Mbit/s gacha tezlikda ma'lumotlarni uzata olish qobiliyatiga ega. WCDMA – GSM standartiga asoslanmagan , kanallarni ajratish jarayoni CDMA texnologiyasiga asoslangan 3 avlod mobil aloqa tarmog’i texnologiyasi hisoblanadi. Ta’kidlanganidek keng polosali CDMA bu uchinchi avlod (3G) simsiz standart, ovoz va ma'lumot uchun bitta 5 MHz kanalidan foydalanadi va dastlab 8 384 kbit/s gacha tezlikni taqdim etadi. WCDMA AQShda AT&T va T - Mobile tomonidan ishlatiladigan 3G texnologiyasi hisoblanadi. To’rtinchi avlod mobil aloqa tarmoqlari 2000 yildan oldi to’rtinchi avlod mobil texnologiyalarini rivojlantirish va joriy etish masalalari boshlangan bo’lsa, birinch marta 2009 yilning oxirida Stokgolm va Oslo shaharlarida TeliaSonera operator i 4G tarmog’ini ishga tushirdi. Undan keyin dunyoda Finlandiya ikkinchilardan bo’lib, 4G tarmog’ini ishga tushirdi. 4G tarmog’ida ma’lumot uzatish tezligi 100Mb/s - 1Gb/s gacha etishi mumkin. Shuningdek, 1G - 3G mobil tarmoqlari qo’llab quvvatlagan barcha xizm atlariga qo’shimcha mobil multimedia, global mobillilik, integrasiyalangan simsiz yechimlar, shaxsiylashtirishlgan xizmatlar va boshqa xizmatlar to’plamini qo’llab quvvatladi. 4G tarmoqlari 2GHz - 8GHz chastota diapozonida ishlaydi va polosa kengligi 100MHz teng. Ma’lumot uzatish tezligi juda yuqori va IP texnologiyasini to’liq qo’llab quvvatlaydi. Batariya quvvati talab dajarasida ishlay oladigan 4G smartfonlar orasidagi axborot xavfsizligi darjasida yuqori va xizmat ko’rsatish sifafi (QoS) talab darajasida. 7 - rasm. 4 G mobil tarmoqlari arxitekturasi 10 Beshi n ch i avlod mobil aloqa tarmoqlari Beshinchi avlod mobil aloqa texnologiyasi – tzelekommunikatsiya sohasida, 5G uyali aloqa kompaniyalari tomonidan 2019 yilda global miqyosda tarqalishni boshlagan uyali aloqa tarmoqlari uchun beshinchi avlod texnologiyasi hisoblanadi. Bugungi kunda yuqori tezliklarda ma’lumot uzatish va boshqa ko’pla b imkoniyatlarni qo’llab quvvatlovchi zamonaviy 4G aloqa tarmoqlarining davomchi sifatida 5G tarmoqlari rivojlantirilmoqda. Bugungi kunda Janubiy Koreya, Xitoy va AQSh 5G texnologiyasini yaratish va joriy etish bo'yicha dunyoda etakchi mamlakatlar hisobla nadi va 5G tarmoqlarining ba’zi xizmatlarida foydalanish yo’lga qo’yilmoqda. Butun dunyo bo'ylab operatorlar, shu jumladan AT&T Inc., KT Corp va China Mobile, beshinchi avlod (5G) simsiz texnologiyasini to’liqligicha yaratish va joriy etishga intilmoqda. 8 - rasm. 2G, 3G va 4G avlod lar i ning arxitekturasi ning qiyosi 11 9 - rasm. Beshinchi avlod mobil tarmoqlari arxitekturasi Oldingi mobil aloqa avlodalaridan farqli 5G tarmoqlari 1G - 4G bo’lgan barcha turdagi xizmatlarni ajoyib sifat darajasida va uzatish tezligida qo’llab quvvatlaydi. Ko’plab xizmatlarni integrasiya qiladi hamda mavjud fizik ob’ektlarning ko’plari 5G tarmoqlari dasturish ko’risnishda ishlab chiqilgan. 5G tarmoqlari orqali barcha simsiz: sputnik aloqa, Wi - Fi, Wi - Max va simli aloqa xizmatlaridan foylanish mumkin. 5G tarmoqlari uchun chastota diapazoni ikki to'plamda orqali belgilanadi (1) chastota diapazoni LTE chastota diapazonini o'z ichiga olgan 450MHs – 6 GHz oralig’ida va (2) chastota diapazoni 24, 25 GHz - 52,6 GHz oralig’i . Bes hinchi avlod mobil aloqa tarmoqlarini dunyo miqyosida keng joriy yetish bilan birga, 5G tarmoq foydalanuvchilari soniyasiga gigabit ma’lumot uzatish imkoniyatiga ega bo’lishadi, 3D formatda online kino ko’rishlari, sensor texnologiyalari keng joriy etish i mkoniyati, smart home, smart city, avtomatlashtirilgan sanoat, o’z o’zini boshqaruvchi aqlli ob’ektlar, aqlli tibbiyot, aqlli transport, uchuvchisiz boshqariluvchi dronlar, aqlli elektr tarmoqlari, IoT xizmatlari, mashina - mashina aloqasi , gologramma, va boshqa telekommunikatsiya xizmatlariga ega bo’lishadi, 10 - rasm. 12 9 - rasm. Beshinchi avlod qo’llab quvvatlaydigan mobil xizmat turlari 2 - jadval. Mobil aloqa avlodlarining imkoniyatlari Download 1.07 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|