Modul Leksiya Súyek sınǵanda kórsetiletuǵın birlemshi medicinalıq járdem

Modul-4. Leksiya 2.Súyek sınǵanda kórsetiletuǵın birlemshi medicinalıq járdem. Uzaq basılıw sindromında jaraqatlanǵanlarǵa kórsetiletuǵın birinshi medicinalıq járdem. Suwǵa shókken adamǵa, muzlaǵan, elektr togı urǵan insanlarǵa medicinalıq járdem kórsetiw.Tábiyiy avariya hám katastrofalarda jábirlengenlerdi medicinalıq saralaw (triaj) qaǵıydaları. Jábirlengenlerdi transportirovka qılıwda járdem kórsetiw


Reja:
1. Suyekler siniwiniing turleri ha’m belgileri.
2. Suyeklernin’ shiqiwi ha’m unin’ turleri.
3. Suyekler shiqqanda 1-ya’rdem ko`rsetiw.
4. Suyekler shig’iwi ha’m birinshi ya’rdem ko`rsetiw.


SUYEK siniwi deb, suyek butunligininig buziliwina aytiledi. Suyek siniwida ko`pshilik hollarda suyek siniqlarining siljishi ro`y beradi. Bir qator hollarda suyek siniqlari bo`lmaydi. . (bolalarda ushrasatug’in suyek siniwlarida)
Suyek siniwi tuwma ha’m arttirilg’an bo`liwi mumkin.
Hfaktoranin’ ana qarnindag’i dawrinde turli faktorlardin’ ta`sirinde yuz beretug’in jarahatlar turine t u g` m a siniw deyiledi.
Ulken yasdagi kisilarda ha’m balalarda qanday bolmasin mexanik faktorlar na’tijesinde juz beretug’in siniw turlerini arttirilg’an suyek siniwi dep atalg’an. Tuwiw waqtinda juz beretug’in siniwlar arttirilg’an siniwlar hatarina kiredi. Suyek keseliklerinde juz beretug’in siniwlar patalogik siniwlar deyiledi.
Suyeklerdiin’ elastikligi jo`qoliwi na’tijesinde kekse jasdag’i kisilerde suyek siniwlari ko`p ushraydi.
Suyek siniwlarinda 1 ja’rdem jarahatlangan qol ya’ki ayaqdi immobilizatsiyalawdan ibarat. Ashiq suyek siniwinda aldin aseptik baylam qoyiladi. Bimarga analgetikler jiberiledi ha’m oni shipaxanana jatiriladi.
Qabirg`alardin` siniwi:
Qabirg`alardin` siniwi tuwri trawmadan yamasa ko`kirek kletkasi qisilg`anda payda boladi. Tek qabirg`alar siniqlari ha`m siniqlar plewra ja`ne o`kpe jaraqatlari menen birge bayqaliwi mu`mkin.
Klinikasi: Bir qabirg`a sing`anda sol jerde qatti awiriw payda boledi, ol dem alg`anda, jo`telgende , qozg`alg`anda ku`sheyedi. Basip ko`riw joli menen awirg`an jer,al tayip sing`anda qabirg`alardin` tekshk ta`rizli deformatsiyasi aniqlanadi.
Qabirg`alar ko`plep sing`anda klinikaliq ko`rinisi awirlasadi, awir shok awhalinda boledi. O`kpe tkani jaraqatlang`anda teri asti emfizemasi payda boledi (hawanin` teri asti klechatkasina shig`iwi yag`niy terini basqanda bijildi payda boledi), qan tu`piredi, dem aliw keskin awirlasadi, ekrotsianoz, traxikardiya bayqaledi. Plewra boslig`ina qan jiynalg`anda (gemotoreks) awiriw otirg`iziledi, perkussiya islenedi ha`m suwiqliqtin` gorizontal qa`ddi aniqlanadi. Plewra boslig`ina hawa jiynalsa (pnewmotoreks) o`kpe qisiledi, perkussiyada joqari sesti aniqlanadi, al auskultattsiyada o`kpede dem aliw estilmeydi. Qabirg`alardin` sing`anlig`in toliq aniqlap diagnoz qoyiw ushin rentgen islenedi.
Emlew : Siniq zonasina 2-10 ml 2O` nowekain jiberiledi. Ko`plep sing`anda, siniq zonasina 0,5O` nowekain eritpesi jiberiledi ha`m usi ta`repten wagosimpatik blokada islenedi. Uzaq awiriwsizlandiriwdi payda etiw ushin izbe-iz blokada islenedi, bunin` ushin siniq zonasina 5-10ml 2O` nowekain eritpesi, 10minuttan keyin iyneni shig`armay turip 5 ml den 0,2O` sowkain eritpesi ha`m 0,04O` dikain eritpesi jiberiledi. Eger ko`rsetilgen usillar menen su`yek siniqlarin ornina saliw mu`mkin bolmasa, onda operatsiya joli menen su`yek siniqlari ornina salinadi.