Modulyatorning ishlash prinsipi va tavfsifi

Mavzu: Elektromexanik modulyatorlarning ishlash printsipi, asosiy tavsiflari, kosntruktiv parametrlari.
Reja:

1. Modulyatorning ishlash prinsipi va tavfsifi

2. Eksperimental qurilmaning ishlash prinsipi.

3. Monoxromatorning tuzilishi va ishlash prinsipi.

4. Sinxron detektorning ishlash prinsipi

Modulyatorning ishlash prinsipi va tavfsifi

Olchash davomida nurlanish manbayidan kuchsiz yorug’lik oqimini qayd qilishning sxemasi elektron qismida qo’shimcha kamchiliklar yuzaga kelmasligi kerak. Yuqori sezgirlikka ega bo’lgan FEU-79 va h.k. nurlanishni qabul qilgichning mavjudligi, elektron apparaturalarda kam yorug’lik oqimida ham yuqori darajadagi aniqlikda qayd qilishning prinsipial imkoniyatlarini yaratadi. Opto-elektron qurilmalarda o’lchash aniqligini oshirish usullaridan biri nurlanishni chastotasi, fazasi va amplitudasi bo’yicha modulyatsiya qilishdir, radiotexnika vositasini qo’llashda signalni qayd qilish va kuchaytirish imkonini beradi.

Bizning qurilmada modulyatorni qo’llash orqali, elektron qurilmada yorug’lik dastasining bir sekundda aniq sondagi (doimo 10 dan 1000) uzilib – uzilib chiqishiga erishiladi. Olingan natija asosida sinxron detektordan kompyuterda joylashgan interfeysga doimiy tokli signal emas (modulyatorsiz buning imkoni yo’q), o’zgaruvchan tokli aniq belgilangan chastotasi (10-1000 Gs) bo’lgan signal, bu o’zgaruvchan tokda kuchaytirgichni boshqarishda qo’llashning qulay va turg’unlikni ta’minlash imkonini beradi. Bizning holatimizda bunday kuchaytirgich sinxron detektordir.
Nurlanish manbayi asosan modulyatsiyadan foydalanilganda:
а) kuchaytirgichlarni o’zgaruvchan tokda qo’llash, doimiy tokni kuchaytirishga qaraganda ancha oddiy va qulay ishlashiga imkoniyat yaratadi;
б) o’zgaruvchan tok kuchaytirgichini nurlanish manbayining modulyatssiya chastotasiga sozlash, bu natijada sochilgan nurlanish va boshqa begona signallarni va ularni olib tashlash «qayta ko’rib chiqish» imkoniyatini beradi.
Sinxron detektorning ishlashi uchun nurlanish manbayini mana shu modulyatorda modulyatsiya qilingan tayanch signali bilan ta’minlash kerak. Ba’zi hollarda etarlicha bundan foydalanish uchun qo’shimcha sistemalar: nurlanish manbayi – fotoelement, bizning holatimizda fotodioddan foydalaniladi. Fotodiod
o’zining ikki soha xar xil o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan (n- va p- tipdagi) monolit strukturasidan tàshkil topganligini, hajmiy zaryadli sirt yuza sohasi (p-n o’tish deb ataladigan)ga egadir. Fotodiodga ta’sir etuvchi optic nurlanish uning aktiv sohasiga tushishi uning volt-amper xarakteristikasini o’zgartiradi. Bir vaqtda asosiy nurlanish oqimining uzilishi yorug’lik oqimining boshqa sistema fotoelementda sinxronlovchi impulsni, qayta tiklanishi va fazaning burilishi sinxron detektorda sifatli tayanch kuchlanishini xosil qilishgaerishiladi.