Molekulaaro kuch

Qutblanish. Moddalarning tuzilishi ularning elektr va magnit xossalariga bog‘liq bо‘ladi. Atom yoki molekula statik elektr maydoniga kiritilsa, uning (+) va (-) zaryadlari maydonning qarama-qarshi zaryadlangan qutblari tomon, ya’ni moddaning (+) zaryadlari maydonning (-) qutbi tomon, (-) zaryadlari esa maydonning (+) qutbi tomon, (-) zaryadlari esa maydonning (+) qutbi tomon siljiydi. Natijada, (+) va (-) zaryadlar bir-biridan uzoqlashadi. Dipol hosil bо‘ladi.
«Tashqi elektr maydoni ta’sirida ye^- va atom yadro bulutini, molekula va ionlarning bir-biriga nisbatan siljishiga qutblanish deyiladi». Maydon ta’sirida vujudga kelgan dipol induksiyalangan dipol deb ataladi.
Qutblanish maydonning kuchlanganligiga proporsionaldir:
P=aE
Bu yerda YE-maydonning kuchlanganligi, R-induksiyalangan dipol momenti, a-qutblanuvchanlik. Quyidagi tenglamadan a ning о‘lchamligini aniqlash mumkin:

Demak, a ning о‘lchamligi sm³, ya’ni hajm bо‘ladi.
Klauzius-Mosotti dielektriklarning qutblanishi uchun, yuqorida aytilganlarga asoslanib, quyidagi tenglamani chiqaradi:

P-molekulaning qutblanishi; D - dielektrik konstanta; M-molekulyar og‘irlik; p-moddaning zichligi; N₀-Avogadro soni; =3,14; a-qutblanuvchanlik; N₀a - shar shaklidagi molekulaning N₀ marta kо‘paytirilgan hajmi. Qutblanish 3 xil bо‘ladi: elektron (R_F), atom (R_A) va oriyentatsion qutblanishlar. Umumiy qutblanish, shulardan yig‘indisi:
R=R_E+R_a+R_o
Elektron qutblanish - elektronlar maydonning musbat qutbi tomon siljishini xarakterlaydi.

- +

- +
- +
- + Elektron qutblanish.
- +
- +


Atom qutblanish. Atom yadrosini elektr maydonning manfiy qutbi tomon siljishini xarakterlaydi. Atom qutblanish faqat molekula va murakkab ionlardagina sodir bо‘ladi.


+ - - +
+ - - +
+ - - +
+ - - +
+ - - +
+ - - +