Moliya bozori va moliyaviy texnalogiyalar fanidan smm-53 guruh

BIRJA TUZILISHI

Bu davlat moliya muassasasi iqtisodiyoti uchun muhim ahamiyatga ega, - Endi biz fond bozori deb bilaman. Keling, endi asosiy jarayonlar savdo jarayonida amalga oshiriladi nima, uning tuzilishi nima xususiyatlari va nima ko'rib chiqaylik. Fond birjasi - har qanday xususiy yoki davlat kompaniyasi tomonidan chiqarilgan asosan bepul aksiyalar - qimmatli qog'ozlar sotib olish va sotishni amalga oshiriladi bir joy.

Aksiyalar kotirovkasi nima?

Aksiyalar kotirovkasi – bu aksiyalarning fond birjasidagi bahosi bo‘lib, talab va taklifga ko‘ra belgilanadi hamda kompaniyaning sof daromadi, avval to‘langan dividendlar hajmi, firmaning obro‘si va qimmatli qog‘ozlar bozoridagi o‘rni kabi ko‘plab omillarga bog‘liq bo’ladi.

Bu muhim! Kompaniya aksiyalarining kotirovkasi doimo o‘zgarib turadi va «Toshkent» RFB saytida «Birja kotirovka varag‘i» nomli maxsus jadvalda doimiy aks etadi.

Har bir aksiya bir vaqtning o‘zida bir nechta narxga ega:

Birinchidan, bu chiqarish paytida aksiyaga belgilangan nominal narx. Uni nominal qiymat ham deyishadi. Aksiyaning nominal qiymati egasi ushbu aksiya bo‘yicha oladigan daromad yoki dividendga nisbatan ahamiyatli.

Aksiyalarning bozor narxi ushbu qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisi davridagi talab va taklifga ko‘ra belgilanadi. Odatda u amalga oshgan bitimlarning o‘rtacha qiymati sifatida yoki savdo kunining (savdo haftasi) yakuniy narxiga ko‘ra belgilanadi.

Kotirovka narxlari – ma'lum vaqt oralig‘ida qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisi bo‘yicha operatsiyalar bajarilgan, birjadagi turli sotuvchi va xaridorlar tomonidan taklif etilgan narxlar.

Fond birjasida listing (birja kotirovka varag‘i) – bu kompaniyaning birja talablariga javob berishini tekshirishdan iborat maxsus birja tadbiri. Birja qimmatli qog‘ozlar emissiyasi (chiqarilishi) ro‘yxatdan o‘tganligini, uning natijalari haqidagi hisobotni, O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga rioya qilinishini, o‘z faoliyati to‘g‘risidagi axborotni oshkor qilinishi va bir qator boshqa talablarga rioya qilnishini tekshiradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

Foydalanilgan adabiyotlar

• “Moliya bozori” Sh.Sh. Shoha’zamiy Toshkent
• Malikov T.S. Moliya: O’quv qo’llanma / O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi.-T.: “Iqtisod-moliya”, nashriyoti, 2018 y. – 268b
• Vahobov A.V, Malikov T.S., “Moliya” o’quv qo’llanma, “Noshir”, T.:-2012
• http://www.lex.uz - O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi huquqiy axborot bilan ta’minlash markazi rasmiy sayti
• Yangi O’zbekiston demokratik o’zgarishlar , keng imkoniyatlar va amaliy ishlar mamlakatiga aylanmoqda Toshkent 2021 y