Moliya bozori va moliyaviy texnologiyalar

Moliya bozori va moliyaviy texnologiyalar

O’qituvchi:Arifdjanova Yayraxon

Tayyorladi:Nomozxonov Nurmuhammad

Islomda ijara haqida

• Ijara – islomiy fiqhga oid atama bulib, lugatda «biror narsani ijaraga (malum evazga vaqtincha foydalanishga) berishga» aytiladi. Istilohda esa «ijara» atamasi ikki turli manolarni ifodalashda qullaniladi. Birinchisi, kursatilgan khizmatga tulangan haq evaziga biror kishining khizmatlaridan foydalanish (ishga yollash)ni bildiradi. Ish beruvchi odam «mustajir», ishga yollangan odam esa «ajir» deb aytiladi.
• Demak, A odam B odamni idorasiga menejer (boshqaruvchi) yoki oylik maosh oluvchi khodim sifatida ishga olsa, A mustajir, B esa ajir buladi.Huddi shuningdek, agar A uz yuklarini aeroportga eltish uchun hammol khizmatidan foydalansa, A mustajir, hammol esa ajir buladi. Ikkala holatda ham taraflar urtasidagi munosabat ijara deb nomlanadi.
• Ijaraning bu turi bir kishi ikkinchi bir kishining khizmatidan foydalangandagi har qanday jarayonni uz ichiga oladi. U shifokor, huquqshunos, o’qituvchi, ishchi yoki biror qiymatga ega bulgan biror hizmatni kursatadigan (taqdim etadigan) har qanday kishi bulishi mumkin.

Islomiy huquqshunoslik atamashunosligi, mustalahga ko’ra, ularning har biri ajir buladi, khizmatlardan foydalangan (ijaraga olgan) inson «mustajir», hizmat uchun tulangan haq esa «ujra» deyiladi.

• Islomiy huquqshunoslik atamashunosligi, mustalahga ko’ra, ularning har biri ajir buladi, khizmatlardan foydalangan (ijaraga olgan) inson «mustajir», hizmat uchun tulangan haq esa «ujra» deyiladi.
• Ijaraning ikkinchi turi insonlar hizmatiga emas, aktivlar yoki mulk birovning mulki yoki daromadidan foydalanish huquqiga bogliq. Bunda ijara «malum mulkdan foydalanish huquqini boshqa birovga u tulaydigan ijara haqi evaziga berish»ni bildiradi. Bu holatda «ijara» atamasi ingliz tilidagi «lizing» atamasiga mos kelishi mumkin. Bunda ijaraga beruvchi «mujir», ijaraga oluvchi «mustajir», ijaraga beruvchiga tulanadigan haq esa «ujra» deyiladi.
• Ijaraning ikki turi ham Islom huquqshunosligi adabiyotlarida mufassal bayon qilingan bulib, ikkisining ham uz qonun-qoidalari bor. Biz uchun ijaraning ikkinchi turi ahamiyatliroq, chunki u asosan sarmoyalash shakli, shuningdek, moliyalashtirish modeli sifatida ishlatiladi.