Lizing shaklidagi ijaraning qonun-qoidalari savdo qoidalariga ukhshab ketadi. Zero, ikkala munosabatda ham mulk boshqa shakhsga malum qiymat evaziga utkaziladi. Ijara va savdo urtasidagi yagona farq shundaki, savdoda mulkni tasarruf qilish huquqi butunlay kharidorga utadi, ijara munosabatlarida esa mulkni tasarruf qilish huquqi mulk egasida qoladi, ijarachiga faqat mulkdan foydalanish huquqigina beriladi. - Lizing shaklidagi ijaraning qonun-qoidalari savdo qoidalariga ukhshab ketadi. Zero, ikkala munosabatda ham mulk boshqa shakhsga malum qiymat evaziga utkaziladi. Ijara va savdo urtasidagi yagona farq shundaki, savdoda mulkni tasarruf qilish huquqi butunlay kharidorga utadi, ijara munosabatlarida esa mulkni tasarruf qilish huquqi mulk egasida qoladi, ijarachiga faqat mulkdan foydalanish huquqigina beriladi.
- Shunday ekan, ijara aslida moliyalashtirish modeli emas ekanligini kurish mumkin. Bu khuddi savdo singari oddiy tadbirkorlik faoliyati, kholos. Lekin bazi sabablarga kura, ayniqsa, soliq masalasida yuzaga keladigan afzalliklari tufayli bu jarayon garb mamlakatlarida moliyalashtirish manbasi sifatida tarqalib bordi.
- Odatiy foizli qarzlar taqdim etish urniga bazi moliyaviy institutlar mijozlariga jihozlarni ijaraga berishni boshladi. Jihozlarning ijara haqqini belgilashda ular mulkni sotib olish bilan bogliq umumiy harajatlarni hisoblab chiqadilar va ijara davri davomida erishish mumkin bulgan foyda miqdorini qushadilar. Shu tarzda hisoblab chiqilgan umumiy miqdor ijara muddatidagi oylar soniga bulinadi, natijada oylik ijara tulovi aniqlanadi.
Ijara operasiyasidan shariat doirasida moliyalashtirish manbasi sifatida foydalanish masalasi shartnomaning shartlariga (shart-sharoitlariga) bogliq. Aytib utilganidek, ijara moliyalashtirish modeli emas, balki standart tijoriy operasiya hisoblanadi. - Ijara operasiyasidan shariat doirasida moliyalashtirish manbasi sifatida foydalanish masalasi shartnomaning shartlariga (shart-sharoitlariga) bogliq. Aytib utilganidek, ijara moliyalashtirish modeli emas, balki standart tijoriy operasiya hisoblanadi.
- Shunday ekan, ijara operasiyasi ijara munosabatlari uchun belgilangan shariat qoidalariga asoslangan holda olib boriladi.
- Demak, biz fiqhda ijara uchun belgilangan asosiy qoidalarni kurib chiqishimiz kerak buladi. Bu qoidalarni urgangach, ijarani moliyalash maqsadida qanday shartlar asosida ishlatish mumkinligini bilib olamiz.
- Ijara bilan bogliq qoidalar juda kup, biz esa bu bulimda operasiyaning mohiyatini tushunib olish uchun zarur bulgan va zamonaviy iqtisod amaliyotida muhim ahamiyatga ega bulgan qoidalarni umumlashtirishga harakat qilamiz. Bu qoidalar uquvchiga oson bulishi uchun qisqa tezislar (sharhlar) tarzida keltirib utiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
