Moliya organlari faoliyatini muvofiqlashtirish masalalari Reja: Kirish

Moliya organlari faoliyatini muvofiqlashtirish masalalari
Reja:
Kirish

1. 
   O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankning pul-kredit siyosatining nazariy asoslari
   
2. 
   O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankning pul-kredit siyosatini samarali tashkil etishning amaldagi holati tahlili
   
3. 
   O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankining pul-kredit siyosatini instrumentlaridan foydalanishni hamda samarali tashkil etishni takomillashtirish yo'llari
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotar

Kirish
Bitiruv malakaviy ishi mavzusining dolzarbligi. O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini modernizatsiyalash sharoitida monetar siyosat vositalarini takomillashtirish xususida quyidagi asosiy muammo va kamchiliklarni keltirib o’tmoq maqsadga muvofiqdir. Fikrimizcha, ularning asosiylari quyidagilar: bilvosita vositalarning barcha yangi turlarini joriy etish; majburiy zahira talablari me’yorini pasaytirish, Markaziy bankning ochiq bozordagi operatsiyalarini va muomaladagi ortiqcha likvidlilikni tartibga solish mehanizmlarini rivojlantirish; kapital bozorini to’liq shakllantirish va rivojlantirish; yalpi ichki masulot deflyatori bo’yicha umumiy inflyatsiya indeksini yanada pasaytirish hamda pulga bo’lgan talabni oshirish muammolarini bartaraf etish maqsadga muvofiq hisoblanadi. “O’tgan yil yakunlarini sarhisob qilar ekanmiz, birinchi navbatda, iqtisodiyotimiz va uning etakchi tarmoqlarini rivojlantirish borasida barqaror yuqori o’sish sur’atlariga erishganimizni ta’kidlash joiz. Mamlakatimiz yalpi ichki mahsuloti 8,1 foiz, sanoat ishlab chiqarish hajmi 8,3 foizga, qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi 6,9 foiz, kapital qurilish 10,9 foiz, chakana savdo aylanmasi hajmi 14,3 foizga oshdi. Ishlab chiqarilgan mahsulotlarning qariyb 70 foizini yuqori qo’shimcha qiymatga ega bo’lgan tayyor tovarlar tashkil etdi. Iste’mol tovarlari ishlab chiqarish hajmi 2014 yilda 9,4 foiz, shu jumladan, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish 8,7 foiz, nooziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish 10 foizga o’sdi. Inflyatsiya darajasi yil yakunlari bo’yicha 6,1 foizni tashkil etdi. Bu prognoz ko’rsatkichlariga nisbatan sezilarli darajada pastdir” 1 . Shuningdek, tijorat banklari balansida yuqori likvidli qimmatli qog’ozlar miqdorining kamligi ham, Markaziy bankning ochiq bozor operatsiyalarini rivojlantirish imkoniyatiga salbiy ta’sir ko’rsatmoqda. 2009- 2013 yillar aprel holatiga ko’ra “ Toshkent ” RFB birja aylanmasining ko’rsatkichlariga muvofiq 5,4 mlrd.so’mlik bitimlar imzolangan bo’lib, shulardan 2013 yil aprel holatiga Qimmatli qog’ozlar birja aylanmasining tarmoqlar bo’yicha
tarkibida banklar 67,1 % ni tashkil qilgan.2 Bu boradagi muammolardan yana biri – monetar siyosatning iqtisodiy o’sishiga nisbatan ta’sirining zaifligi hisoblanadi. Monetizatsiya koeffitsienti darajasining past ekanligi fikrimizning isbotidir. 2011 yilda monetizatsiya koeffitsienti 21,7 foizni, 2012 yil holatiga ko’ra esa, 22 foiz atrofida tashkil etgan. Xolbuki bu ko’rsatkich, Xalqaro valyuta fondi ekspertlarining tavsiyasiga ko’ra, kamida 30 foizni tashkil etishi lozim. Iqtisodiyotdagi ijobiy va salbiy holatlarni yaxshilash va bartaraf etish uchun har qanday mamlakat hukumati har doim iqtisodiyotni barqarorlashtirishda aniq maqsadlarga yo’naltirilgan chora-tadbirlar dasturini ishlab chiqadi. Buning uchun hukumat pul-kredit va soliq-byudjet siyosatini davlat makroiqtisodiy siyosatida belgilangan aniq maqsadlardan kelib chiqqan holda muvofiqlashti radi. Jahon iqtisodiy amaliyotidan ma’lumki, ishlab chiqarishning pasayishini to’xtatish, inflyatsiya darasini jilovlash va uni keskin pasaytirish hamda makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlashdek ma’suliyatli maqsadga qisqa vaqtda erishib bo’lmaydi. Ushbu maqsadga bir necha yillar davomida qator islohotlarni muvaffaqiyatli amalga oshirish orqaligina erishiladi. Shuningdek, makroiqtisodiy barqarorlikka erishish uchun, har doim ham qisman amalga oshiriladigan islohotlar yoki alohida olingan pul-kredit va fiskal siyosatining ta’siri yetarli deb bo’lmaydi, albatta. Buning uchun hukumat tomonidan aniq maqsadlarga yo’naltirilgan qator tuzilmaviy va iqtisodiy islohotlarni qamrab oluvchi makroiqtisodiy barqarorlashtirish dasturi majmuasi ishlab chiqilishi hamda uni muvaffaqiyatli amalga oshirilishi zarur. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda, respublikamizda Markaziy bankning monetar siyosatini takomillashtirish va uni iqtisodiy o’sish sur’atlariga ta’sirini oshirishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilishining zarurligi, hamda mazkur holat iqtisodiy adabiyotlarda chuqur o’rganilishi, ushbu ilmiy ishni tanlanishiga asos bo’ldi