I. ҚИСМ
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ДАВЛАТ БЮДЖЕТИНИНГ
ҒАЗНАЧИЛИК ИЖРОСИНИ ЖОРИЙ ЭТИЛИШИ ВА
РИВОЖЛАНИШИНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
1.1.
Давлат бюджети ғазначилик ижросининг асосий
тушунчалари
Ғазначилик тизими ҳаққида баъзи назарий таърифлар.
Халқаро Валюта Фонди экспертлари Барри Поттер ва Жек Даймонт шуни
этироф этадиларки
,
“Иқтисодий ҳамкорлик ва таррақиёт ташкилоти
8
таркибидаги кўпчилик мамлакатлар давлат молиясини бошқаришда
ғазначилик тизимига суянишади ва бунда ғазначилик тизимининг Молия
вазири томонидан бошқарилиши давлат маблағларини ишлатилиш
самарадорлилигини ва уларнинг ўз вақтида ва мақсадли ишлатилиши
устидан назорат этиш сифатини ҳам сезиларли даражада оширади”
9
.
Ғазначилик тизими давлатнинг марказий ҳукумати ва худудлардаги
бошқарув органларининг асосий молиявий хизматларини таъминлайди. Бу
хизматлар қаторида: давлат маблағлари тўловларини амалга ошириш,
маблағлар ҳаракати ҳисоби ва ҳисоботини таъмимлаши, фискал ҳисобот, ва
хоказоларни марказлаштиради. Таррақий этган давлатлар молия вазирлиги ва
бошқа тармоқ вазирликлари учун давлат молиясини шакллантириш, ижро
қилиш ва назорати бўйича функционал боғлиқ тарзда компьютер тизимини
тузади ва доимий равишда такомиллаштиради. Бу яхлит – интеграллашган
тизим, шу билан бирга, ихтисослаштирилган компьютер дастурлари,
бюджетнинг барча даражаларига, маҳаллий бюджетларга ишлов бериш учун,
давлат қарзини бошқарув вазифаларини оптималлаштиришда, бюджетдан
ташқари фондларни шакллантириш ва бирлаштириш, маҳаллий молия
органлари ва бошқа ташкилотларининг молиясини бошқариш функциялари
учун алоҳида ихтисослашган дастурларни ўз ичига олади.
Илмий адабиётларда Ғазначилик тизимининг турли изоҳлари учрайди.
Шуни этиборга олиш керарки бу изохлар ҳар бир муаллиф ғазначиликнинг,
амалга ошираётган фаолиятининг ўзи қизиқаётган, ҳусусиятлари ва
қирраларига урғу ва аҳамиятини қаратади. Қуйида шу изоҳлардан бирини
келтирамиз: “ғазначилик тизимида бюджетдан маблағ олувчилар
Do'stlaringiz bilan baham: |
