Moliya va soliqlar

Qimmatli qog’ozlar bozori

Қимматли қоғозлар бозори савдо капиталининг ривожланиши туфайли пайдо бўлган. Кўпгина Ғарб давлатларида у ҳужалик механизмининг энг барқарор қисми бўлиб ҳисобланади

Қимматли қоғозлар бозори, бошқа бозорлар каби олди-сотди бўйича вужудга келадиган иқтисодий муносабатлар системасини ифодалайди ва бу ерда талаб ва таклиф узаро тўқнашади

Қимматли қоғозлар бозори ўзида иктисодий муносабатлар санасини акс эттириб, бу муносабатлар қимматли қоғозлар олди-сотдисини акс эттиради. Бу муносабатлар қимматли қоғозлар бозорини иктисодий котегория сифатида моҳиятини ифодалайди

Пул бозори. Жамғармалар фақат узоқ муддатли инвестицияларгагина эмас, балки қиска муддатли қимматли қоғозлар - қисқа муддатли хазина мажбуриятлари, векселлар ва ҳоказоларга қўйилиши мумкин. Фуқаролар ва юридик шахсларнинг қисқа муддатли омонатлари пул массасининг бошқа элементлари (нақд ва нақд пулсиз маблағлар йиғиндиси) биргаликда пул бозорини ташкил қилади.

4. 
   Valyuta bozori
   

Valyuta bozori – bu pul va qimmatli qog’ozlar bozori kabi moliya bozorinig bir unsuridir. Bu erda turli mamlakatlar valyutasi oldi-sotdi qilinadi. Bozorda korhona, firma, davlat idoralari va fuqarolar qatnashadi. Ulardan biri valyuta sotsa, ikkinchisi uni sotib oladi.

Valyuta bozori amaliyotda valyuta bilan savdo qiluvchi banklar va valyuta auktsyoni ko’rinishida bo’ladi. O’zbekstonda valyutani oldi-sotdi qilish operatsyalari bilan Respublika Markaziy banki, respublika tashqi iqtisodiy Milliy banki va shu faoliyat uchun ruhsat berilgan banklar shug’llanadi. Valyuta bozori:

• 
  chet el oldi – sotdisidagi o’zaro to’lovlarni bajarish;
  
• 
  valyuta hatarini sug’urtalash;
  
• 
  valyuta zahiralarini diversifikatsyalash;
  
• 
  valyuta sarflari bilan bo’liq turli tadbirlarni o’z ichiga qamrab olish.
  
• 
  Valyuta bozorida muomalalar valyutani naqa etkazib berish (spot) bilan yoki valyutani kelishilgan vaqtdagi kurs bo’yicha ma’lum muddatda (1-3 oy va undan ortiq muddatda) etkazib berish (forvard) shaklida amalgam oshiriladi. Valyuta muomalalari asosan AQHS dollarida olib boriladi.