Moliyaboz p65


Download 1.25 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/6
Sana02.01.2022
Hajmi1.25 Mb.
#194197
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Moliya-bozori

n
d
+
Agar qimmatli qog‘ozlar daromadliliklarini solishtirishda alternativa
sifatida  bankdagi  depozit  qo‘yilma  daromadliligi  tanlansa,  unda
daromadlilikning alternativ metodini hozirgi vaqtgacha keng qo‘llanib


217
kelayotgan  pul  oqimlarini  diskontlash  metodi  bilan  mos  kelishini
ko‘rish mumkin. Bunda quyidagi savollarga javob topish lozim
1
:
• bazaviy  sifatda  qabul  qilingan  tijorat  banklarining  depozit
stavkasi miqdori to‘g‘risida;
• bankda pullarni oddiy yoki murakkab foiz stavkalarda hisoblab
borish  sxemasi  to‘g‘risida.
Birinchi  savolga  javobni,  odatda,  quyidagicha  ifodalaydilar:
«bazaviy sifatda ishonchli va barqaror ishlayotgan bank stavkasini
tanlash lozim». Ba’zan bazaviy stavka sifatida Markaziy bankning
qayta moliyalashtirish stavkasi olinadi. Lekin bu stavka o‘zining bozor
tomonidan belgilanmasligi, balki Markaziy bank tomonidan bozorga
ta’sir ko‘rsatish uchun qo‘llanishi bilan qoniqtirmaydi. Ammo ko‘p
masalalarni yechishda yordamga maxsus belgilanadigan bank stavkasi
kelishi tufayli, uni baza sifatida olish lozim.
Daromadlilikning  ichki  stavkasi.  Masalaning  qo‘yilishi  quyi-
dagicha: qo‘yilmaning joriy va kelajakdagi bahosi ma’lum; hozirdagi
ma’lum investitsiyalar kelajakda belgilangan bahoni ta’minlovchi
bank foiz daromadining depozit stavkasi noma’lum. Daromadning
ichki stavkasi quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
â
1.
=

F
n
C
P
P
Pul  oqimlarini  diskontlash.  Ma’lumki,  pul  oqimlari  —  bu
investorlarning pul shaklida qilgan investitsiyalaridan har xil vaqtda
olgan  daromadlari.  Diskontlash  investitsiyalarning  kelajakdagi
bahosini ularning joriy bahosiga keltirilishini ifodalab, har xil vaqt
va turli shartlarda qilingan investitsiyalarning har xil turlarini o‘zaro
solishtirish imkonini beradi. Shu munosabat bilan quyidagi holni
ko‘ramiz.
Qandaydir moliyaviy instrument vaqtning boshlang‘ich mo-
mentida S
0
 daromadni  keltirgan, birinchi foiz to‘lovlari  davrida –
S
1
, keyingilarida – S
2
, ...,  foiz to‘lovlarning n-chi  davrlarida
esa – S
n
. Bunday operatsiyalardan hosil bo‘lgan jami daromad:
1
 À.À. Êèëÿ÷êîâ, Ë.À. ×àëäàåâà. Ðûíîê öåííûõ áóìàã è áèðæåâîå äåëî.
Ì., «Ýêîíîìèñò», 2005, ñòð. 687.


218
D=C
0
+C
1
+C
2
+ ... + C
n
.
Pul  tushumlarining  ushbu  sxemasini  vaqtni  boshlang‘ich
momentiga  diskontlash  moliyaviy  instrumentning  joriy  bozor
bahosi qiymatini hisoblash uchun quyidagi ifodani beradi:
1
2
0
2
...
(1
â) (1 â)
(1 â)
+
+
+ +
=
+
+
+
n
C
n
C
C
C
C
P
Annuitetlar. Barcha to‘lovlar bir-birlari bilan teng bo‘lsa, yuqo-
rida keltirilgan formula (1) soddalashib, quyidagi ko‘rinishga keladi:
1
2
1
1
1
((1
â
1)
(1
...
.
(1
â) (1 â)
(1 â)
(1 â) â
+
+

+
+
+ +
=
=
+
+
+
+
n
C
n
n
C
C
P
Agarda  bu  muntazam  to‘lovlar  har  yili  tushsa,  unda  ular
annuitetlar deyiladi. Annuitet quyidagicha hisoblanadi:
1
(1
â) â
.
(1
â)
1
+
+
=
+


Download 1.25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling