Молиявий янгиликлар

4.1.мавзу: Солиққа тортиш.

Режа:

Режа:

• 1. Шариат томонидан ўрнатилган солиқлар тушунчаси.
• 2. Закот ва унинг шакллари.
• 3. хирож, хумс ва ушр.

Ислом дини таълимотига кўра, барча мол-мулклар соҳиби – Аллоҳ таолонинг ёлғиз ўзи бўлиб, қайси бандасига қанча бойлик бериш у зотнинг хоҳиш-иродаси билан амалга ошади. Аллоҳ таоло ўзининг адолатли мезони билан баъзи бандаларни бошқаларга қараганда кўпроқ мол бериб синайди. Бойликка ружуъ қўйиш, уни ҳамма нарсадан афзал деб билиб қолишдан сақланиш учун инсонлар ўз маблағларидан ихтиёрий ва мажбурий тарзда бошқаларга инфоқ-эҳсон қилишлари мумкин.

• Ислом дини таълимотига кўра, барча мол-мулклар соҳиби – Аллоҳ таолонинг ёлғиз ўзи бўлиб, қайси бандасига қанча бойлик бериш у зотнинг хоҳиш-иродаси билан амалга ошади. Аллоҳ таоло ўзининг адолатли мезони билан баъзи бандаларни бошқаларга қараганда кўпроқ мол бериб синайди. Бойликка ружуъ қўйиш, уни ҳамма нарсадан афзал деб билиб қолишдан сақланиш учун инсонлар ўз маблағларидан ихтиёрий ва мажбурий тарзда бошқаларга инфоқ-эҳсон қилишлари мумкин.
• Ислом фиқҳига кўра солиқлар аҳолидан ундириладиган тўлов ва йиғимларнинг турли шакллари бўлиб, VII–VIII асрларда Ўрта аср халифалиги молиявий тизими шаклланиши натижасида пайдо бўлган.

Исломда солик

Ислом фиқҳи томонидан ўрнатилган солиқлар:

• Ислом фиқҳи томонидан ўрнатилган солиқлар:

• – закот-
• – ушр – деҳқончилик маҳсулотларидан ҳосилнинг 1/10 қисми миқдорида хирожга тортилмайдиган ерлардан ундириладиган солиқ ёки йиғим;
• – хумс – турли шаклдаги ўлжаларнинг 1/5 миқдоридаги ажратмалар;
• – жизя – мусулмон мамлакатларидаги ислом ҳимоясига олинган ўзга диндагилардан жон бошига ундириладиган йиғим;
• – хирож – ер солиғи.

Солиққа тортиш тамойиллари :

• – одиллик ёки тенгҳуқуқлилик;
• – жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжларини қондириш ёки ижтимоий-иқтисодий фаровонлигини таъминлаш;
• – жамиятнинг иқтисодий ўсишини таъминлаш ёки иқтисодий ресурсларни кўпайтириш;
• – маданий муҳитни яхшилаш.

Закот нима?
Закот – исломнинг беш устунидан бири бўлиб, мусулмонлар бажариши лозим бўлган фарздир. Закотнинг бир қатор индивидуал ва ижтимоий мақсадлари бўлиб, асосий урғу мусулмонлар орасида нафсни идора қилиш ва жамиятда бойликни адолатли тақсимланишига қаратилган.