Фидя - Шариатда буюрилган маълум бир амал ўрнига мол сарфлаш «фидя» дейилади. Масалан, Рамазон ойи рўзасини ўта қарилик ёки тузалмас касаллик туфайли тута олмайдиганлар (ёки уларнинг яқинлари) бунинг учун фидя берадилар.
- Фидя бир камбағалнинг бир кунлик ўртача тирикчилигини таъминлайдиган овқат миқдори бўлиб, унинг ҳажми таом ёки унга тўғри келадиган пул бирлигида белгиланади (бунда ҳар бир жойнинг иқтисодий-маиший шарт-шароитидан, урф-одатидан келиб чиқилади). Ҳар кунлик фидянинг миқдори фитр садақаси миқдоричадир.
Ушр - Ушр калимаси арабча сўз бўлиб, ўндан бир деган маънони билдиради. Ушр деҳқончилик ва боғдорчилик маҳсулотларининг закоти. Яъни ҳосил йиғилган пайтда унинг ўндан бирини ёки ўндан бирнинг ярмини Аллоҳ учун шариат кўрсатган тарзда адо этиш фарз бўлади.
- “Экин мева берганда ундан енгиз ва йиғим-терим пайтида экиннинг ҳаққини беринг”. (Анъом, 141).
- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар:
- “Дарёлар ва булутлар суғорган ҳосилдан ушр берилади, туя билан суғорилган ҳосилдан ушрнинг ярми берилади”. (Муслим ривояти).
Хирож – ўрта асрлар давлатининг ер солиғидир.
Туловчилари: фақат ўзга диндагилар .
Мусулмонлар эса ушр тўлаганлар.
5% дан 10% гача
Қуръонда хирож тўғрисида эслатмалар йўқлиги боис, мусулмон давлати уни ундириш миқдори ва тартибларини мустақил ўрнатиши мумкин.
Хирожнинг икки қисмини фарқлаб олиш лозим: 1. Мулкка бўлган солиққа асосланган ер солиғи. 2. Даромад солиғи - унинг миқдори ҳосил миқдори,
- бозор баҳосига боғлиқ равишда 20% дан 50% гача бориши мумкин..
.
Хумсни тўрт хил маънода номлайдилар: - – халифа ёки давлат бошлиғи ихтиёрига ажратма қилинадиган ўлжа улуши (ғанима);
- – денгиздан олинадиган маҳсулотлар (марварид, қимматбаҳо тошлар, анбар)дан ундириладиган солиқ;
- – топиб олинган хазинадан ажратмалар;
- – мусулмоннинг ерини номусулмонга сотишда ундириладиган давлат божи.
Хумс соликлари асосан:
Do'stlaringiz bilan baham: |
