Moliyaviy va boshqaruv hisobi
Download 1.4 Mb. Pdf ko'rish
|
1 МБХ мм сиртки “МБХ” fan kir Bux balans d
|
1.1.1-jadval
1 Xo„jalik hisobida qo„llaniladigan o„lchov birliklari O„lchov birligi Guruhlari Tarkibi Natural o„lchov Оg„irlik Tonna, kilogramm, gramm
1
kо„rgazmali ma‟ruza matnlari tо„plami. - SamISI, 2014. - 220 bet. 10-bet.
birliklarи Uzunlik
Kilometr, metr, santimetr, desimetr, millimetr, pagonmetr Hajm Kub metr, kvadrat metr, gektar, sotix va boshqalar Sonli
Dona, bosh, juftlik Mehnat o„lchov birliklari Vaqt
Yil, kun, soat, minut, sekund Kishi-vaqt Kishi-kun, kishi-soat va boshqalar Qiymat o„lchov birliklari Xorijiy valyuta Dollar, Yevro, funt-sterling, rubl, iyena va boshqalar Milliy valyuta So„m, tiyin
Xulosa qilib aytganda hisobda uchta o„lchovlar birgalikda qo„llanilganda ular hisobni asosiy mohiyatini yoritishda xizmat qiladi.
Boshqa fanlar qatori buxgalteriya hisobining ham o„z maqsadi va vazifalari mavjud. Buxgalteriya hisobining maqsadi «Buxgalteriya hisobi to„g„risida» gi qonunda ta‟kidlanganidek foydalanuvchilarni o„z vaqtida to„liq hamda aniq moliyaviy va boshqa buxgalteriya axboroti bilan ta‟minlashdir. Har qanday boshqaruv tizimi axborot bilan ta‟minlash tizimiga ehtiyoj sezadi. Axborotlarni yig„ish, umumlashtirish va qayta ishlash vositalaridan biri buxgalteriya hisobidir. Buxgalteriya hisobining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: - buxgalteriya hisobi schyotlarida aktivlarni holati va harakati, mulkiy huquqlar va majburiyatlarning holati to„g„risida to„liq hamda aniq ma‟lumotlarni shakllantirish; - samarali boshqarish maqsadida buxgalteriya hisobi ma‟lumotlarini umumlashtirish; - moliyaviy soliqqa doir va boshqa hisobotlarni tuzish. Buxgalteriya hisobining quyidagi asosiy funksiyalari mavjud. - rejali; - nazorat; - axborot; - tahliliy funksiya; - hisob.
mablag„larga ehtiyojni hisoblash tahliliy daromad (foyda), mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxini rejalashtirish va maqsadga erishishni samarali yo„llarini izlashdan iborat.
bajarilishni biznes – rejaga hatti-harakatlarni qanchalik muvofiqligini aniqlash jarayonidir.
moliyaviy axborotga asoslanadigan samarali axborot tizimi bilan ta‟minlashdan iborat. Bu axborotlar ichida mehnat va uning unumdorligi, fondlarning miqdoriy va sifat jihatdan o„sishi, korxonaning ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanish darajasi, daromadlilik va to„lovga qobillik, ishlab chiqarish xarajatlari va ishlab chiqarish dasturini bajarilishi kabilar asosiylaridir. Tahliliy funksiya korxonaning moliyaviy – iqtisodiy holatini, uni yaxshilash maqsadida qaror qabul qilish uchun ilgari qabul qilingan strategiya va taktikasini baholash va tahlil qilish jarayonidir. Tahlil asosida korxonada boy berilgan imkoniyatlarni hisoblab chiqiladi va bundan keyingi mo„ljallangan maqsadlarga erishish strategiya va taktikasi ishlab chiqiladi. Buxgalteriya hisobining hisob funksiyasi korxona xo„jalik faoliyatining hujjatlar asosidagi yalpi uzluksiz, o„zaro bog„langan ifodasidir. Hisobning yuqoridagi vazifa va funksiyalarini muvaffaqiyatli bajarilishida uning oldiga bir qancha talablar qo„yiladi. Bu talablarga reja ko„rsatkichlarini hisob ko„rsatkichlari bilan taqqoslash mumkinligi, ularning aniqligi va to„g„riligi, to„laligi va o„z vaqtida bajarilishi, ravshan va hammabopligi, rejaliligi va arzonligi kabi talablari kiradi. Reja ko‘rsatkichlarini hisob ko‘rsatkichlari bilan taqqoslash mumkinligi shartnomadagi reja topshiriqlarining bajarilishini tekshirishga imkon beradi. Chunki, bu ma‟lumotlar bir xil bo„lmasa, ularni solishtirish imkoni bo„lmaydi. Masalan, rejadagi ishlab chiqarish ko„rsatkichlari (navi, turi, bahosi, miqdori, vaqti va shu kabi) hisobdagi xuddi shu moddalari bo„lmasa, bu moddalarni bir-biriga umuman taqqoslash, ularning farqlarini sabablarini aniqlab bo„lmaydi. Hisob ma’lumotlarining aniqligi va to‘g‘riligiga sodir bo„ladigan xo„jalik muomalalari qanday bo„lsa shundayligiga aks ettiriladi. Hisob ma‟lumotlarining to„g„ri ko„rsatilishi buxgalteriya hisobi to„g„risidagi qonun bilan muhofaza qilinadi. («Buxgalteriya hisobi to„g„rsida»gi qonun 6 - modda). Hisob ma’lumotlarining to‘laligi va o‘z vaqtida bajarilishi hisob xo„jalik jarayonining hamma tomonini egallashi va bu to„g„risida to„liq ma‟lumot berishi kerak. Ma‟lumotlar qat‟iy o„rnatilgan muddatda berilishi kerak. Qachonki hisob o„z vaqtida va to„liq olib borilsagina, xo„jalik yurituvchi subyekt faoliyatiga to„g„ri rahbarlik qilish, kamchiliklarni o„z vaqtida aniqlab, yashirin zahiralarni qidirib topish imkoniyatiga ega bo„ladi. Hisobning ravshan va hammabopligi. Hisob ma‟lumotlari faqat hisob xodimlarigagina tushunarli bo„lib qolmay, balki butun mehnatkash ommaga tushunarli bo„lishi kerak. Buning uchun hisob ko„rsatkichlari sodda va tushunarli bo„lishi kerak. Ravshan va hammabop tarzda olib borilgan hisob subyektni ta‟sis etuvchisi va qatnashuvchilarini ishlab chiqarishni boshqarishga keng jalb qiladi.
uchun hisob apparatini qisqartirish, hisob ishlarini to„la avtomatlashtirish, kompyuterlashtirish, zamonaviy hisob shakllari va buxgalterning avtomatlashtirilgan ish joylarini qo„llash, hisob xodimlarining sonini kamaytirish va mehnat unumdorligini oshirib, markazlashgan ish joylarini tashkil etish kerak.
Download 1.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|