Monopolistik faoliyatni amalga oshirish oqibatlari. Monopolistik faoliyatni amalga oshirishni taqiqlash

Monopolistik faoliyat- bu xo'jalik yurituvchi subyektlarning monopoliyaga qarshi qonun hujjatlariga zid bo'lgan va raqobatning oldini olishga, cheklashga yoki bartaraf etishga qaratilgan harakatlari (harakatsizligi).
Bu ta'rif tovar va moliya bozorlari uchun umumiydir.
Har qanday huquqbuzarlikning g'ayriqonuniyligi ob'ektiv huquq normalarining va boshqalarning sub'ektiv huquqlarining buzilishidadir. Monopolistik faoliyat doirasiga kiruvchi harakatlar, agar ular monopoliyaga qarshi qonun normalarida belgilangan ko‘rsatmalar yoki taqiqlarni buzsa, noqonuniy hisoblanadi. Agar shaxs monopoliyaga qarshi qonun hujjatlari normasida o‘ziga yuklangan majburiyatni ixtiyoriy ravishda bajarmasa, harakat qilmaslik huquqbuzarlik hisoblanadi.
Monopolistik faoliyat ham xususiy, ham buzadi jamoat huquqlari va qiziqishlar. Avvalo, bu huquqbuzarlik buziladi sub'ektiv huquqlar jismoniy shaxslar - iste'molchilar va tadbirkorlarning tovarga bo'lgan huquqlari va moliyaviy bozorlar.
Monopoliyaga qarshi qonunlar bilan taqiqlangan individual monopolistik amaliyotlarni kvalifikatsiya qilishda ba'zan yo'qotishlarni aniqlash qiyin bo'lishi mumkin. Shu munosabat bilan monopolistik faoliyatning umumiy ta'rifida ushbu huquqbuzarlik natijasida yo'qotishlar ko'rsatilmagan. Monopolistik faoliyatni o'rnatish va taqiqlash uchun talab qilinmaydi albatta"aniq tadbirkorlar va iste'molchilar uchun zararlar mavjudligini belgilash. Shu bilan birga, huquqbuzarga etkazilgan zararning o'rnini qoplash tarzidagi fuqarolik-huquqiy sanktsiyani qo'llash uchun ikkinchisini va sababiy munosabatlarni o'rnatish majburiydir. Bu elementlar. O‘ta og‘irlashtiruvchi holatlarda monopolistik faoliyat uchun jinoiy javobgarlik choralarini qo‘llashda ham huquqbuzarlik muhim ahamiyatga ega.
Ushbu huquqbuzarlikning sub'ektlari (huquqbuzarlar) tadbirkorlar - xo'jalik yurituvchi sub'ektlar va moliya tashkilotlari, shuningdek, bir guruh shaxslar hisoblanadi.
Tadbirkorlik subyektlarining monopolistik faoliyati turlari:
- tadbirkorlik sub'ektining bozordagi ustun mavqeini suiiste'mol qilish ko'rinishidagi individual xatti-harakatlari;
– xo‘jalik yurituvchi subyektlarning raqobatni cheklovchi shartnomalari (kelishilgan harakatlari). Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining raqobatni cheklashga qaratilgan noqonuniy faoliyati. Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari va ularning mansabdor shaxslari bozorda monopoliya (hukmronlik mavqei) va raqobat sub'ektlari sifatida tan olinmaydi, shuning uchun qonunda bu tushunchalarni belgilashda ular haqida eslatilmaydi.
Ushbu organlarning raqobatning oldini olish, cheklash yoki bartaraf etishga qaratilgan qonunga xilof xatti-harakati ijtimoiy xavflidir, chunki ushbu subyektlar davlat hokimiyati organlaridan noqonuniy ravishda daromad yoki boshqa imtiyozlar olish, huquq va erkinliklarni buzish qonuniy manfaatlar tadbirkorlar halol raqobatga to‘sqinlik qilmoqda.
Organlarning huquqbuzarliklari alohida harakatlar va harakatlarga bo'linadi; raqobatni cheklovchi bitimlar (kelishilgan harakatlar).