Motivaciya haqqinda tu’sinik, onin’ tu’rleri ha’m processi

Motivaciya haqqinda tu’sinik, onin’ tu’rleri ha’m processi

Sarsenbaeva Mehriyban

Motivaciya

Motivaciya grekshe motif, latinsha moveo so’zlerinen aling’an bolip, ha’reketlendiremen degen ma’nisti bildiredi. Basshilar o’zinin’ jumisin tu’sinew tu’sinbewine qaramastan olar barhama maqsettke erisiwge qiziqtiradi. A’yyemgi da’wirlerde bunin’ ushin qamshi ham qorqitiwlardan paydalang’an. Ayrimlarina sawg’alar berilgen.

XX a’sirge shekem egerde ko’birek pul tabıw imkani berilse adamlar jaqsi isleyde degen pikirler u’stemlik etken. Yag’niy motivaciyalaw jumsalg’an inergiyag’a pul tu’rinde siyliq beriwden ibarat edi. Biraq keyingi izzertlewler bunday ha’rekettin’ qate ekenin aniqladi ha’m motivaciyanin’ mu’ta’jliklerdin’ quramali kompleksinen ibarat ekenligin ko’rsetti.

XX a’sirge shekem egerde ko’birek pul tabıw imkani berilse adamlar jaqsi isleyde degen pikirler u’stemlik etken. Yag’niy motivaciyalaw jumsalg’an inergiyag’a pul tu’rinde siyliq beriwden ibarat edi. Biraq keyingi izzertlewler bunday ha’rekettin’ qate ekenin aniqladi ha’m motivaciyanin’ mu’ta’jliklerdin’ quramali kompleksinen ibarat ekenligin ko’rsetti.

Basqariwdag’I motivaciya usillari

• ekonomikaliq motivaciya usillari
• Sociyalliq motivaciya usillari
• Ruwhiy motivaciya usillari
• Lawazimli motivaciya usillari
• Ag’artiwshiliq motivaciya usillari
• Jumislardi proektlestiriw ha’m qayta proektlestiriw usili
• Jumisshilardi basqariwg’a qatnastiriw usillari

Motivaciya eki ta’repleme boladi, sebebi insan ha’m topardin’ mu’ta’jlikleri, keypiyati, a’depliligin esapqa alip na’tiyjeli jumis islewge bag’darlawshi jag’daylar ha’m sebeplerin aniqlaw ham qanaatlandiriw qurali. Fizikaliq yamasa ruwhiy jetispewshilik yamasa mu’tajlikten baslanip, ha’reketlerdi kusheytetug’in maqsetke erisiwge yamasa siyliq aliwg’a qiziqtiratug’in process tu’rinde ko’rip shig’iw mumkin

Motivaciya eki ta’repleme boladi, sebebi insan ha’m topardin’ mu’ta’jlikleri, keypiyati, a’depliligin esapqa alip na’tiyjeli jumis islewge bag’darlawshi jag’daylar ha’m sebeplerin aniqlaw ham qanaatlandiriw qurali. Fizikaliq yamasa ruwhiy jetispewshilik yamasa mu’tajlikten baslanip, ha’reketlerdi kusheytetug’in maqsetke erisiwge yamasa siyliq aliwg’a qiziqtiratug’in process tu’rinde ko’rip shig’iw mumkin

Sonin’ menen birge motivaciya processin izbe-iz keletugin to’mendegi basqishlar ja’rdeminde amelge asiriwga boladi.

Sonin’ menen birge motivaciya processin izbe-iz keletugin to’mendegi basqishlar ja’rdeminde amelge asiriwga boladi.

• mu’tajliktin’ kelip shigiwi
• mu’ta’jlikti qanaatlandiriw jollarin islew
• Maqsetti belgilew
• mu’ta’jlikti qanaatlandiriw ushin kerek bolg\an hareketlerdi orinlaw
• ha\reketlerdi amelge asirganligi shin siyliqlaw
• mu’ta’jlikti qanaatlandiriw saplastiriw

mu’ta’jlik

• insannin’ kewlinde ju’zege keletugin sezim
• Har túrli adamlarda bir-birine uqsaytugin Biraq har kimde o’z aldina payda bolatugin sezim
• Insan qutiliwga ha’reket etetugin sezim bolip esaplanadi.

Motivler

Insandib ha’reket etiwge bag’darlaytu’gin ne islew ha’ oni qalayinsha orinlawdi beligilep beretugin insannin oyinan ketpeytu’gin ha’m har kimde ha’r qiyli formada iske asatugin o’zgeshelik

Motivlerdi

• aktivlik tu’rleri boyinsha
• Juzege keliw waqitlari boyinsha
• Insan mutajligine qaray
• Insan tusiniklerine qaray
• Strukturasina qaray
• Funksiyasina qaray
• Jetekshi motivatorina qaray klasifikaciyalaw mu’mkin

Motivaciyalaw qanday maqsetti go’zlewine qanday waziypalardi sheshiwine qaray onin\ tiykarg’I 2 katigoryasin atap o’tiw múmkin.

Motivaciyalaw qanday maqsetti go’zlewine qanday waziypalardi sheshiwine qaray onin\ tiykarg’I 2 katigoryasin atap o’tiw múmkin.

Birinshi katigoriya insang’a sirttan tasir etiw joli arqali qatan motivler ha’reketke keltiriledi, bunday motivler insandi motivaciyalawshi subyekt ushin maqul bolg’an qatan ha’reketlerdi islewge bag’darlawdan ibarat.

Ekinshi katigoryasi insannin’ qatan’ motivaciyaliq strukturasin qaliplestiriwdi tiykarg’I waziypa deo esaplaydi. Bul waziypani amelge asiriw ushin u’lken kush – g’ayrat, bilim ha’m uqipti talap etedi. Onin na’tiyjeleri motivaciyalawdin’ birinshi katogoriyasina qraganda biraz tabisliraqq boladi.

xoshametlew

Adamlardi motivaciyalaw ushin qatan’ belgilengen xoshametlewlerden paydalabiw processinen ibarat. Xoshametlewdin’ motivaciylawdan paqi ol mativaciyalawg’a ja’rdm beretug’in biri bolip esaplanadi. Xoshametlew – qatan motivaciyalawshi ha’reketlerdi shaqiriwga ta’sir etiwshi qural bolip esaplanadi.

Itibarin’iz ushin raxmet!