Moylar va maxsus suyuqliklar

 Qurilmani texnologik rejimi 
 
   Nisbat 
Distillyat 
Deasfaltizat 
adsorbent: xom ashyo (tozalashda)             
2:1 
(3-4):1 
adsorbent: xom ashyo (qayta tozalash)          
0,2:1 
(0,25-05):1 
Erituvchi: xom ashyo suyultirish uchun        
1:1 
1:3 
adsorbent: erituvchi (desorbstiyaga)       
1:2 
1:2 
                                                 Harorat, 
o
S 
Adsorbstiya  
40-45 
Desorbstiya 
75-80 
Adsorbentni quritish 
150 
Smolani yoqish 
650 
Jarayonni bosimi, Mpa  
0,1-0,14 
 
 

---

36 
 
3.3. Moylarni kislota va ishqor  bilan tozalash 
Moylarni sulfat kislotasi bilan tozalash 
 
Moylarni  sulfat  kislota  yordamida  tozalanganda  moy  frakstiyasidan 
smolasimon  asfalten  moddalar,  to’yinmagan  uglevodorodlar,  naften  kislotalari 
qisman  azotli  va  oltingugurtli  birikmalar,  polistiklik  aromatik  uglevodorodlar 
ajratib olinadi.  
Sulfat  kislotasi  bilan  qayta  ishlangan  moy  frakstiyasi  ikki  qavatga  ajraladi. 
Pastki  qavatda  -  nordon  gudron  -  o’z  tarkibida  reakstiya  mahsulotlari,  kislotani 
ortiqchasini,  birikmalarni  (kislotada  erigan)  va  mexanik  ravishda  pastki  qavatga 
tushib qolgan moylarni ushlab turadi. Yuqori qavatda - nordon moy - uni tarkibida  
moy  uglevodorodlarlari  va  juda  oz  miqdorda  moyda  erigan  kislota  qoldigi  va 
reakstiya mahsulotlari bo’ladi.   
Sulfat  kislota  bilan  tozalash  jarayonining  parametrlari  xom  ashyoni 
kimyoviy tarkibiga,yopishqoqligiga, tozalangan mahsulotni talab darajasiga bogliq 
bo’lib xar bir vaziyatda tajriba yo’li bilan aniqlanadi. 
Moyni  tozalash  natijalari  jarayonni  haroratiga,  kontakt  vaqtining 
davomiyligiga,  sulfat  kislotani  konstentrastiyasiga  va  miqdoriga,  kislotani  quyish 
tartibiga  bogliqdir.  Lekin,  yopishqoq  moylarni  past  haroratda  tozalash  qiyin, 
chunki moy kislota bilan yomon aralashadi va  gudronni cho’kishi qiyinlashadi.