Muallif: oqit. Abdullayeva n yaratilgan: Ангрен-2005 Kategoriya


 Олти хонали сонларнинг хосил булиши, укилиши ва ёзилиши би-


Download 483.13 Kb.
bet15/40
Sana12.11.2023
Hajmi483.13 Kb.
#1768047
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   40
Bog'liq
«математика укитиш методикаси» Muallif oqit. Abdullayeva n yara-www.fayllar.org

4. Олти хонали сонларнинг хосил булиши, укилиши ва ёзилиши би-
лан таништириш. Бу боскичда хам чутлар билан номерлаш жадвали асосии



36
курсатма кулланма хисобланади. Ракамлар наборидан фоидаланиб номерлаш


жадвалидан таниш булган сони, масалан, 375 000
сонини белгилаимиз. Сунгра берилган соннинг ундан биринчи нолига,
масалан, 6 ракамли карточкани куиамиз. 375 006 сони хосил булади. Шундаи
иш бажариб, яна иккита сони, масалан, 375 026; 375 126 сонларини хосил ки-
ламиз. Номерлаш жадвалига яна бир нечта сон белгиланади. Болалар уларни
тугри укишни ва сонларни жадвалсиз ѐзишни(олдин укитувчи ѐрдамида, кеи-
ин мустакил) урганадилар. Бунда бир синф иккинчи синфдан кичик оралик
билан ажратилади. Шу ернинг узида тескари машкларни, яни куп хонали сон-
ни 1 ва 2 синф сонлар иигиндиси билан алмаштиришга оид машкларни ал-
лмаштириш максадга мувофик .Масалан, 73506 = 73000 + 506 ва х.к...
5. Укувчиларнинг билим ва малакаларини мустахкамлаш. Бу мак-
садларга куп хонали сонларнинг укилиши ва ѐзилишига оид, сонларни так-
кослашга оид, куп хонали сонларнинг хона кушилувчиларининг иигиндиси
билан алмаштиришга оид, сонларни 10, 100, 1000 марта ортиришга оид машк-
лар, ноллар билан тугаидиган сонларни 10, 100 ва 1000 марта камаитиришга
оид, маида бирликларни иирик бирликларга, иирик бирликларни маида бир-
ликларга алмаштиришга оид, берилган куп хонали сонлардаги бирликларнинг
, унликларнинг, юзликларнинг умумии сонини топишга оид ва бошка машк-
лар хизмат килади.
Шундаи машклардан баъзиларнинг мазмунини келтирамиз:
1.Куиидаги сонларни ракамлар билан ѐзинг: беш юз етмиш турт минг
бир юз олтмиш икки; 2 синфнинг 731 бирлиги; 3 синфнинг 320 бирлиги; 3
синфнинг 600 бирл, 2 синфнинг 7 бирл, 1 синфнинг 65 бирл.; 8-хонанинг 7
бирл, 6 хонанинг 3 бирл; 3-хонанинг 2 бирл.
2.а) Бевосита 699 997 ; 400 98 сонидан кеиин келадиган;
б) 700 901; 100 300 сонидан олдин келадиган 5 та сонни ѐзинг.
Сонларни таккослашда таккосланаѐтган сонларнинг синф таркибига хам
ахамият бериш максадга мувофикдир. Масалан, 8007 ва 8070 сонларини так-
кослаб, иккала сон хам 4 хонали ва 2 синфлдан-бирлар ва минглар синфидан
ташкил топганини аниклаимиз. Таккослаѐтган сонларнинг минглар синфи 8
мингдан иборат. Бирлар синфида биринчи сонда 7 бирл, иккинчисида 7 унлик
бор, демак, 8007 < 8070 .
Шунга ухшаш топширикларни бажаришда укувчилар, масалан, 753 со-
нида хаммаси булиб канча унлик бор, деген саволга жавоб беришда тахминан
бундаи мулохаза юритадилар: 753 сонида 1 хонада унлик иук, 2 хонада улар 5
та, 3 хона 700 дан (хар бир юзда 10 тадан) 70 та унлик бор, бунга 5 унлик ку-
шилса, хаммаси булиб 75 унлик булади. Шундан кеиин укитувчи укувчилар
диккатини хамма мулохазаларни утказмаи туриб берилган сонда, масалан,
канча унлик борлигини кандаи билиш мумкин эканлигига тортади. Шу мак-
садда берилган сонда мавжуд булган 1 хона бирликлари сонини ифодаловчи
ракам беркитилади ва хосил булган сон укитилади: 75 . Бу усулда укувчилар-
нинг узлари хам сонда хаммаси булиб канча юзлик, минглик борлигини
аникллашда онсангина фоидаланиши мумкин.
3. Ииирикрок бирликлларда ифодаланг;



37
1037 см; 248 дм; 4300 кг; 640 кг.


4. Маидарок бирликларда ифодаланг;
14 м 50 см = ... см 5 т = ... кг
74 и = ... кг 7 дм 03 мм = ... мм.

Download 483.13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling