Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари
Download 3.44 Mb. Pdf ko'rish
|
KIBER XAVFSIZLIK MUAMMOLARI VA ULARNING (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- KOMPYUTERNI TASHKIL ETISH FANINI O’QITISHDA ELECTRONICS WORKBENCH MULTISIM DASTURINI QO’LLASH.
Адабиётлар
1. Юнкеров, В.И. Математико-статистическая обработка данных медицинских исследований / В.И. Юнкеров, С.Г. Григорьев, М.В. Резванцев. – 3-е изд., доп. – СПб.: ВМедА, 2011. – 318 с. 2. С.Б.Эшбуриев Сигирлар иккиламчи остеодистрофиясининг этиопатогенези ва профилактикаси //PhD диссертацияси 2011, Самарқанд, 122 б. 3. Лайшев К.А., Спесивцев А.В., Шалаев И.М. Нечеткие множества в эпизоотологическом прогнозировании //Актуальные проблемы инфекционной патологии и иммунологии животных /Всерос. науч.-исслед. ин-т экспер. ветеринарии. - М, 2006. - С. 88-89. 4. Спесивцев А.В. Управление рисками чрезвычайных ситуаций на основе формализации экспертной информации. - СПб.: Изд-во Политехн. ун- та, 2004. - 238 с. 5. Заде Л.А. Роль мягких вычислений и нечеткой логики в понимании, конструировании и развитии информационных интеллектуальных систем //Новости Искусственного Интеллекта. 2001.-№2-3. -С.7-11. 6. Алоев Р. Мухамедиева Д., Нуриллаев М.М., Абдурахмонов Т.Т. Идентификация зависимостей успеваемости студентов с помощью нечеткой базы знаний и регрессионной модели. // Совместный выпуск Узбекского журнала «Проблемы информатики и энергетики» и сборника научных трудов «Вопросы вычислительной и прикладной математики» по материалам республиканской научно-технической конференции «Моделирование и управление в реальном секторе экономики». 23-26 сентябрь. Ташкент, 2009, С.111-114. KOMPYUTERNI TASHKIL ETISH FANINI O’QITISHDA ELECTRONICS WORKBENCH MULTISIM DASTURINI QO’LLASH. A.S.Narkulov 1 , R.B.Tuxtayev 2 1 Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Samarqand filiali , katta o’qituvchi 2 Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Samarqand filiali , talaba Mashg’ulotlar jarayonida egallangan nazariy bilimlarni mustahkamlash amaliy mashg`ulotlar orqali amalga oshiriladi. Ammo bu mashg’ulotlarning 137 aksariyat qismida kutilgan natijaga erishilmaydi. Bunday salbiy holatning kuzatilishiga amaliy stendlarining etarli emasligi, zamonaviy asboblar, qurilmalar bilan ta`minlanmaganligi kabi sabablarni misol qilib ko’rsatish mumkin. Ushbu muammoni mashg’ulotlar jarayonida virtual laboratoriyalardan foydalanish yordamida bartaraf qilish mumkin. Zamonaviy elektr va elektron qurilmalarni loyihalash va ishlab chiqish katta aniqlik va chuqur tahlilni talab qiladi. Bundan tashqari, bajariladigan ishlarning katta hajmga egaligi va murakkabliligi sababli kompyuter texnologiyalaridan foydalaniladi. Electronics Workbench Multisim dasturiy kompleksi elektr zanjirlarni dasturiy loyihalash va imitatsiya qilish vositalaridan biri bo’lib hisoblanadi. U elektr zanjirlarni va elektron qurilmalarni loyihalovchi korxonalarda va oliy o’quv yurtlarida qo’llanilishi mumkin. Electronics Workbench Multisim bilan ishlash kompyuter texnikasi bo’yicha chuqur bilimlarni talab qilmaydi. Dasturning interfeysini bir necha soat davomida o’zlashtirib olish mumkin. Hozirgi vaqtda jahonda ko’plab kompyuterda modellash dasturlari qo’llanilmoqda. Ular ichida o’quv yurtlarida eng ko’p qo’llaniladigan dasturlardan biri Interactive Image Technologies firmasining Electronics Workbench Multisim dasturidir. Electronics Workbench Multisim (EWB) dasturi real vaqt masshtabida ishlovchi, o’lchash asboblari bilan jihozlangan tadqiqotchining real ish joyi- radioelektron laboratoriyani imitatsiya qiladi. Dastur yordamida har qanday murakkablikdagi analog va raqamli radioelektron qurilmalarni tuzish, modellash va tadqiq qilish mumkin. Foydalanuvchining interfeysi menyu, asboblar paneli va ishchi sohadan iborat (1-rasm). Menyu quyidagi komponentlarga ega: fayllar bilan ishlash menyusi (File), tahrirlash menyusi (Edit), zanjirlar bilan ishlash menyusi (Circut), sxemalarni tahlil qilish menyusi (Analysis), oynalar bilan ishlash menyusi (Window), yordam fayllari bilan ishlash menyusi (Help). Asboblar panelida radioelektron sxemalar elementlarining tasvirlari bo’lgan tugmalar mavjud (1- rasm). Tugmalar bosilganda ularga mos bo’limlar ochiladi, 1-rasm. Electronics Workbench Multisim kompleksining interfeysi. 138 Dasturning bosh oynasi 1- rasmda keltirilgan. Ko’rinib turganidek, dastur standart interfeysga ega. Komandalar menyusi oynasi dastur oynasining yuqori qismida joylashgan. Sxema oynasi dastur oynasining markaziy qismini egallaydi. Ushbu oynada elektr zanjirlar hosil qilinadi va ularga kerakli o’zgartirishlar kiritiladi.Belgilar oynasi sxema oynasining yuqori qismida joylashgan. Yuqori qatordagi belgilar menyu komandalarini qaytaradi. Keyingi, ya`ni sxema oynasining yuqorisida joylashgan belgilardan zanjirga ulanuvchi elementlar va o’lchash asboblarini tanlash uchun foydalaniladi. Diodlarni (Diodes) va o’lchash asboblarini (Instruments) tanlash oynalari 1- rasmda ko’rsatilgan. Sxemani hisoblashni aktivlashtirish va to’xtatish (Activate/Stop) hamda pauza (Resume) tugmalari dastur oynasining yuqori o’ng burchagida joylashgan. Activate/Stop tugmasi 0 va 1 raqamlariga ega. Ulardan birini bosish yo’li bilan sxemani hisoblashni aktivlashtirish yoki to’xtatish mumkin. Sxemani uzoq vaqt davomida aktivlashgan holatda ushlab turish maqsadga muvofiq emas. Chunki ma`lumotlarni uzoq vaqt davomida intensiv qayta ishlash natijasida hisoblashlardagi xatoliklar ortib ketishi mumkin. EWB dasturida ishlash quyidagi uch etapni o’z ichiga oladi: • sxemani tuzish; • sxemaga o’lchov asboblarini ulash; • sxemani aktivlashtirish, ya`ni tadqiq qilinayotgan qurilmadagi jarayonlarni hisoblash. “VA” - mantiqiy elementini viziuallashtirishda Multisim dasturi elementlar ba ’zasidan bizga kerakli bo’lgan elementlarni tanlab olib sxemani chizamiz. «VA» - mantiqiy ko'paytirish, «konyunksiya» elementi. X va Y kirishlarga bir vaqtda “1” signali berilsa ya'ni ulagichlar bir vaqtda ulansa, Z chiqishda “1” signali hosil bo'ladi ya'ni lampa yorishadi. Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «0» signali berilsa ya'ni ulagichlardan biri yoki bir vaqtda ikkalasi ulanmagan holda bo'lsa, chiqishda «0» signali hosil bo'ladi ya'ni lampa o'chgan holda bo'ladi. Rasmdan ko ’rinib turibdiki, kalitlar uzilgan holat 0 ga to’g’ri keladi. Agar 1 kalit ulansa birinchi kirishda 1 soni paydo bo ’ladi. 2-rasm. «VA» - mantiqiy elementi sxemasi. Birinchi uzib-ulagich yopiq bo’lganda. 139 Olingan natijalar asosida mantiqiy elementning chinlik jadvalini to’ldirish mumkin. Download 3.44 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling