Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kompyuter Injiniring Fakulteti

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Kompyuter Injiniring Fakulteti
3-Laboratoriya ishi
Mavzu: Mushaklar biomexanikasi, elektromiografiya signalining tabiati va parametrlari
Fan: Bioinformatika va biomexanika
Topshirdi: Eshmirzayev S
Qabul qildi: Sobirov M
Toshkent-2023
Mushaklar biomexanikasi, elektromiografiya signalining tabiati va parametrlari.
Mushaklar biomexanikasi:
Skelet mushaklari tanamizning asosiy harakatlantiruvchisi. Ularning soni 600 dan oshadi. Biyomekanik nuqtai nazardan, ularning inson tanasidagi faoliyatining asosiy ko'rsatkichlari itarish kuchi va uzunlik o'zgarishi tezligidir. Shuni ta'kidlash kerakki, mushak faqat tortishi mumkin, u itarolmaydi.Shuning uchun bo’g’inlardagi harakatlarni u yoki bu darajadagi erkinlikka nisbatan boshqarish uchun kamida ikkita antagonist mushak talab qilinadi.
Biomekanikaning ikkita muhim printsipi:
1.Mushaklar juftlikda ishlaydi. Mushaklar faqat qisqarishi mumkin, shuning uchun har bir bo'g'in uchun uni bitta yo'nalishda harakatlantirish uchun bitta mushak (yoki mushak guruhi) va teskari yo'nalishda harakat qilish uchun mos keladigan mushak (yoki mushak guruhi) bo'lishi kerak.
Yurak muskuli tuzilishi va vazifasiga koʻra koʻndalangtargil hamda sillits M.dan farq qiladi. Unda boshqa muskullarda boʻlmaydigan xususiyat — maʼlum ritm va kuchga ega boʻlgan qisqarishlar avtomatizmi bor. Yurak muskuli umr boʻyi ritm bilan toʻxtamasdan ishlaydi, uning faoliyatini nerv sistemasi boshqaradi.
2. Muskullar juft mushaklari bo'shashish muvozanatida bo'lganida eng samarali tarzda qisqaradi. Mushak engashgan bo'g'in harakati oralig'ida bo'lganida eng samarali ishlaydi. Bu ikki sababga ko'ra sodir bo'ladi: Birinchidan, agar qisqargan mushak qisqarsa, u cho'zilgan qarama-qarshi mushak bo'ylab cho'ziladi. Ikkinchisi cho'zilganligi sababli, qisqaruvchi mushakni engib o'tishi kerak bo'lgan elastik qarama-qarshi kuch paydo bo'ladi. 3-Rasm: da mushakning kuchi mushak uzunligiga qarab o'zgarib turishi ko'rsatilgan. Ikkinchidan, agar mushak qo'shma harakatning o'rtasida qisqarmasa, u mexanik jihatdan noqulay holatda harakat qiladi.


Elektromiyografiya (EMG) - bu mushaklarning bioelektrik faolligini va asab-mushaklarning uzatilishini o'rganish usuli. EMG paytida olingan individual mushak tolalari va ularning guruhlari faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlar ushbu mushak tolalarini innervatsiya qiladigan asabning funktsional holatini baholash va periferik asab tizimining shikastlanish darajasini aniqlashga imkon beradi. Elektromiyografik tekshiruv ikkita texnikani o'z ichiga oladi:
1. Stimulyatsion elektromiyografiya - bu teri osti elektrodlari yordamida invaziv bo'lmagan usul bo'lib, u impulsning periferik nervlar bo'ylab o'tkazuvchanligini juda past elektr toki bilan stimulyatsiyasiga javoban baholashga imkon beradi.
Kapsam - vosita nervlarining o'tkazuvchan funktsiyasini o'rganish.
Usul quyidagilar uchun ishlatiladi:
1) periferik asab kasalliklari diagnostikasi,
2) asab ziyonining og'irligi va turini baholash (aksonal yoki demiyelinlovchi tip);
3) orqa miya motor neyronlari kasalliklarini tashxislashda;
4) sezgirlik buzilishini ob'ektiv ravishda aniqlash;
5) sezgirlikning buzilishi (markaziy yoki periferik) darajasini baholash.
Diagnostikada vosita nervlarining o'tkazuvchanlik funktsiyasini o'rganish qo'llaniladigan kasalliklar: periferik nervlarning kasalliklari: mononeuropatiya va polinevropatiya
Periferik asab kasalliklari bilan differentsial diagnostika qilish uchun o'murtqa vosita motorli neyronlari (o'murtqa amiotrofiyalar, amiotrofik lateral skleroz) va miopatiyalar (progressiv mushak distrofiyalari, miopatiyalar) kasalliklarini tashxislashda.
EMGni stimulyatsiya qilish uchun kontrendikatsiyalar: maxsus kontrendikatsiyalar mavjud emas. Implantatlar, yurak stimulyatorlari, epilepsiya mavjudligi tadqiqotga qarshi ko'rsatma emas.
2. Igna elektromiografiyasi - mushaklarning tinchlanish va taranglik holatidagi elektr faolligini, ularga eng nozik elektrodni kiritish orqali o'rganish usuli.
Igna EMG diametri 1 mm dan kam bo'lgan steril igna elektrodlari yordamida amalga oshiriladi. Tadqiqot davomida elektrodni mushak ichiga yuborish paytida oddiy igna teshigiga o'xshash ozgina og'riq paydo bo'ladi. Kelajakda og'riqli hislar paydo bo'lmaydi, qoida tariqasida.