Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik va kriminalistika

Simli va simsiz tarmoqlar tasnifi, ularning turlari va arxitekturasi;

Simli va simsiz tarmoqlar, kompyuter tarmoqlarining turli xil turlari hisoblanadi. Simli tarmoqlar, har qanday qurilmalarni bog'lash uchun odatda yuqori tezlikli shablonlar bilan ishlaydigan o'rnatilgan qurilmalardir. Ular odatda bir-biriga bog'langandir va bir qatorda keng tarqalgan, yuqori tezlikli shakllanishga ega bo'ladi.

2. 
   rasm. Simli va simsiz tarmoq.
   

Simsiz tarmoqlar esa, ma'lumotlar urtasida to'xtamasdan aloqalar yaratish uchun ishlatiladigan qurilmalardir. Ular odatda yagona tasavvur (konsept) asosida ishlaydi va bu tasavvurga mos keladigan barcha qurilmalar aloqalanuvchi ma'lumotni topish uchun ishlatiladi. Bu turdagi tarmoqlarda aloqa yo'lida ma'lumotlar ko'chirib yuboriladi va ko'plab ko'rinishlari mavjud bo'lishi mumkin.

3-rasm. Simsiz tarmoq arxitekturasi.

Tarmoqlarning arxitekturasi esa ularning tarqalgan shaklini belgilaydi. Bunday arxitektura har doim bitta markaziy server yoki serverlarga asoslangan bo'ladi, bu serverlarning barchasi aloqa yo'llari orqali ularga bog'lanuvchi qurilmalar bilan aloqa kurishi mumkin. Bu markaziy serverlar aloqa yo'llari orqali ma'lumotlarni topish, saqlash va ularga murojaat qilishga ruxsat beradi. Bunday arxitektura barcha tarmoqlarga yaxshi koordinatsiya va birlashgan ishlash imkoniyatini beradi.

3. 
   Terminal-host arxitektura, Bir pog’onali arxitektura, mijoz-server arxitekturasi.
   

Terminal-host arxitekturasi, mijozlar va serverlar orasidagi aloqalarni boshqarish uchun ishlatiladi. Bu arxitektura, mijozlarning terminal orqali serverlarga kirishiga imkon beradi. Bu usul, masofaviy foydalanuvchilar va serverlarning birlashmasi uchun idealdir.

4-rasm. Terminal-host arxitekturasi.
Bir pog’onali arxitektura, barcha funksiyalarni bir yerni jamlab olishga asoslangan arxitekturadir. Bunda, barcha komponentlar birlikda ishlaydi va har qanday o’zgarishlar shu birlikda ishlashni ta’minlash uchun ko’rsatiladi.

5-rasm. Bir pog’onali arxitektura.
Mijoz-server arxitekturasi, mijozlar va serverlar orasidagi aloqa uchun ishlatiladi. Bu turiy arxitektura, turli xil platformalar orasida aloqa yaratishga imkon beradi. Mijoz-server arxitekturasi ko’p qo’llanilgan veb-sayt va ilovalar uchun idealdir.

6. 
   rasm. Mijoz-server arxitekturasi.