Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik va kriminalistika

Savol: Tarmoq sathi vazifasi va protokollari;
Javob: Bu daraja yoki qatlam ikkita xost tizimi o'rtasida ulanish va yo'l tanlash imkonini beradi, ular geografik jihatdan alohida tarmoqlarda joylashgan bo'lishi mumkin. Ma'lumotlar birliklari paketlar deb ataladi va ularni marshrutlash protokollari va marshrutlash protokollari deb tasniflash mumkin. Yuqori darajadagi xizmatlarni taklif qiladi (transport qatlami) va ma'lumotlar havolasi qatlami tomonidan qo'llab-quvvatlanadi, ya'ni uning funktsiyalaridan foydalaning.
Ma'lumotlar havolasi qatlamining asosiy vazifasi ma'lumotlarni uzatishni qabul qilish va uni tarmoq qatlami uchun xatosiz uzatishga aylantirishdir.. U ushbu funktsiyani kirish ma'lumotlarini ma'lumotlar ramkalariga bo'lish orqali amalga oshiradi (siz fitna qilmaysiz) va belgilangan tugunga yuboradigan holat ramkalarini qayta ishlash uchun kadrlarni ketma-ket uzatish. IPv4, IPv6, IPsec, AppleTalk.

Savol: Kanal sathi vazifasi va protokollari;
Javob: Kanal sathi OSI modelining qo‘yidan ikkinchi sathi bo‘lib, u fizik sathidan kelayotgan (yoki kanal sathidan kelayotgan kadrlarni deb ham izohlab ketsa bo‘ladi. Biz fizik sathdan kelayotgan oqimlar ketma ketligi bo‘yicha jarayonlarni izohlab ketamiz) bit oqimlarini kadr ko‘rinishiga o‘zgartiradi yoki tarmoq sathidan kelayotgan paketlarni avval kadrlarga o‘zgartirib fizik sathga uzatadi. OSI etalon modelining sathlari ma’lumotlarni bir nuqtadan ikkinchisiga uzatishda bir-biri uchun xizmat qiladi va umumiy vazifalarni o‘ziga tegishlisini amalga oshiradi. Odatda OSI sathlari ma’lum darajadagi vazifalarni bajarashi oldindan belgilab qo‘yilgan.
Kanal sathi ingliz tilida yozilgan adabiyotlarda Data Link Layer termini bilan ataladi. Fizik sathdan farqli kanal sathidagi tarmoq qurilmasi bit oqimlarni qabul qilib olganidan keyin foydalanilayotgan protokolga mos ravishda kadr ko‘rinishiga o‘zgartiriladi.
PPP, IEEE 802.2, Ethernet, xDSL, ARP, L2TP.

Savol: Fizik sathi vazifasi va protokollari;
Javob: Fizik sath (Physical layer) – bu sathda fizik aloqa kanallari orqali bitlarni uzatish amalga oshiriladi. Fizik aloqa kanallaridan biri bo’lib – koaksial kabel, o’ralma juftlik kabeli, optik tolali kabel yoki raqamli territorial kanal kabi axborot uzatish muhitlaridan biri xizmat qilishi mumkin. Bu sathda axborot uzatish muhitining va diskret axborotni uzatuvchi yelektr signallarining ko’rsatgichlari aniqlab olinadi. Masalan axborot uzatayotgan signalning kuchlanishi yoki tok sathi, impulslarning frontlarini qiyalik darajalari, uzatilayotgan axborotning kodlash tipi va signallarni uzatish tezligi kabi ko’rsatgichlar.
Fizik sathning funksiyalari (vazifalari) tarmoqqa ulangan hamma qurilmalarda amalga oshiriladi. Kompyuterlarda yesa bu sath vazifalari tarmoq adapteri yoki ketma-ket port tomonidan amalga oshiriladi. Shu sathda ulagichlarning xillari va ulardagi ulanish nuqtalarining (kontaktlarning) qaysi biri nima uchun ishlatilishi kelishib olinadi.
USB, vitaya para, koaksional va optic tolalar, radio to’lqin protokollari.