Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Fan: Tarmoq havfsizligi Mustaqil ish Mavzu: Kanal sathida tartibsiz rejim hujumlari Guruh: 212-20 Topshirdi: Raimov Jasurbek Tekshirdi: Fayziyeva Dilsora Reja

Tarmoq sathi transport sathidan segmentlarni qabul qilib olganidan keyin, uning

asosiy vazifasi sigmentlarni paketlarga o’zgartirish va heterogen tarmoqlar bo’ylab hosil bo’lgan paketlarni mashrutlashdan iborat. Tarmoq sathida paket mantiqiy adreslanadi. Shuning uchun paketning sarlavhasida uzatuvchi va qabul qiluvchining manzillari joylashtiriladi. Internetda TCP/IP modelining Internet protokoli (IP) OSI modelining tarmoq sathida muqobil hisoblanadi. Tarmoq sathida marshrutizatorlar IP-paket sarlavhasidagi IP-manzillar asosida paketlarni qabul qiluvchi tomn yo'naltiradilar:

Marshrutizatorlar paketni tarmoq bo’ylab jo’natishdan oldin, ularni kadr ko’rinishiga keltiradi va keyin bitli oqimga o’zgartirib tarmoq bo’ylab uzatadi. Kadr

– kanal sathi bo’ylab uzatiladigan ma’lumotlar birligi hisoblanadi.

Kanal sathi sarlavhasi va uzatilayotgan ma’lumotlar birlashib umumiy kadrni hosil qiladi. Kadrning ma’lumotlari qismi aynan tarmoq sathidan kelayotgan paketlar.

Boshqacha qilib aytganda, kadr tarmoq sathidan kelayotgan paket o’z ichiga oladi.

12.2-rasm. Paketning umumiy blok sxemasi
Kadrni uzatuvchi va qabul qiluvchi adreslari fizik adres deyiladi yoki MAC (media access control) adresi ham deyiladi. Shunday qilib, kadrning sarlavha qismi quyidagi ko’rinishdagi fizik adreslarni o’z ichiga.
12.3-rasm. MAC yoki fizik adres
Kanal sathining yana bir asosiy vazifalaridan biri fizik sathdan kelayotgan oqimlarni bit sifatida qabul qilganligi sababli, ularni xatosiz uzatishni kafolatli ta’minlashdir.
Shunday qilib, ushbu sath har qanday yuzaga kelgan xatoliklarni imkon qadar erta
aniqlash uchun qo’shimcha chora-tadbirlarni amalga oshiradi. Boshqa qatlamlardagi ma’lumotlardan farqli o’laroq, xatolarni tuzatish uchun kadrlarni tekshirish ketma-
ketligini (FCS) o’z ichiga olgan treyler qismini o’z ichiga oladi. Bundan tashqari, flag kadrlarning boshi va oxirini belgilaydi.
Ethernet protokoli OSI modelining kanal sathi protokoli bilan chambarchas bog’liq bo’lib, odatiy Ethernet kadr sarlavhasi Ethernet protokoli versiyasiga bog’liq bo’lgan maydonlardan tashqari uzatuchi va qabul qiluvchining MAC adreslarini o’z ichiga oladi. Bundan tashqari, xatolarni tuzatish baytlari ma’lumotlarni kuzatib boradi:
12.4-rasm. Ethernet 802.3 va Ethernet 802.11 kadr strukturalari