Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali telekommumikatsiya texnologiylari va kasbiy ta'lim

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYLARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI

TELEKOMMUMIKATSIYA TEXNOLOGIYLARI VA KASBIY TA'LIM
FAKULTETI TT-12-22 GURUH TALABASI Xayrullayev Ibrohimning

FIZIKA

FANIDAN
3-MUSTAQIL ISHI
BAJARDI: Xayrullayev.I
QABUL QILDI: ODILOV. Y

MAVZULAR

Yuqori chastotali signallarni uzatish usullari

To’lqin o’tkazgichlar (Volnovodlar)

Yupqa qatlamlarning tuzilishi va xossalari

Kvant o’ralar va ularning xususiyatlari

1. Yuqori chastotali signallarni uzatish usullari.
Yuqori chastotali signallarni uzatish usullari
Ma'lumki yuqori tezlikdagi signallarni uzatish va qabul qilib olish uchun yuqori darajada o'tkazish qobiliyatiga ega bo'lgan yo'naltiruvchi muhit bo'lishi kerak. Bunday talablarga optik aloqa vositalariga teng keluvchi vositalar hozirgi kunda mavjud emas. Bundan tashqari optik aloqa tizimlari orqali katta hajmdagi axborotlarni xoxlagan masofalarga uzatish mumkin.

• 
  Ma'lumki yuqori tezlikdagi signallarni uzatish va qabul qilib olish uchun yuqori darajada o'tkazish qobiliyatiga ega bo'lgan yo'naltiruvchi muhit bo'lishi kerak. Bunday talablarga optik aloqa vositalariga teng keluvchi vositalar hozirgi kunda mavjud emas. Bundan tashqari optik aloqa tizimlari orqali katta hajmdagi axborotlarni xoxlagan masofalarga uzatish mumkin.
  

Foton texnoloaiyasi asosidagi optik aloqa ya'ni to'liq optik tarmoqlar AON (All-optical Networks) telekommunikatsiya tarmoqlarihi kelajagi hisoblanadi. Foton texnologiyasi asosidagi to'liq optik aloqada kommutatsiya, multipleksorlash va regeneratsiyalash optoelektron yoki elektrooptik emas, balki faqat optik texnologiya asosida amalga oshiriladi. Bu bilan qurilmani texnik iqtisodiy ko'rsatkichlari, Ishonchliligi va uzatish tezligi bir necha martaga oshadi. Foton texnologiyasini aloqa tarmoqlariga tadbiq etishda optik kommutatorlar, optik regeneratorlar, kuchaytirgichlar, filtrlar, spektr bo'yicha zichlashtirish tizimlari qo'llaniladi.

• 
  Foton texnoloaiyasi asosidagi optik aloqa ya'ni to'liq optik tarmoqlar AON (All-optical Networks) telekommunikatsiya tarmoqlarihi kelajagi hisoblanadi. Foton texnologiyasi asosidagi to'liq optik aloqada kommutatsiya, multipleksorlash va regeneratsiyalash optoelektron yoki elektrooptik emas, balki faqat optik texnologiya asosida amalga oshiriladi. Bu bilan qurilmani texnik iqtisodiy ko'rsatkichlari, Ishonchliligi va uzatish tezligi bir necha martaga oshadi. Foton texnologiyasini aloqa tarmoqlariga tadbiq etishda optik kommutatorlar, optik regeneratorlar, kuchaytirgichlar, filtrlar, spektr bo'yicha zichlashtirish tizimlari qo'llaniladi.
  
• 
  Optik aloqa bu axborot yoruq'lik nuri ko'rinishida optik tola bo'ylab yoki ochiq fazo atmosferada uzatiladigan aloqadir. Axborot tola orqali uzatilsa, tolali optik aloqa tizimi, ochiq atmosferada uzatilsa, ochiq optik aloqa tizimi deyiladi.
  
• 
  Ochiq optik aloqa tizimlarida nurlanish manbatefrrfelektromagnit to'lqinlarni ochiq fazoga nurlantiradi, bunda nurlanishni J tarqalish yo'nalishi faqatgina antennaning yo'nalish diagrammasi biTan aniqlanadi. Ochiq qptrk aloqa tjzimlarining uzatuvchi muhiti o z navbatida uch turga bo'linadi: atmosfera, kosmik va suv osti aloqa muhitlari.
  

Atmosfera ochiq optik aloqa tizmlarida to'lqinlar tarqalish xarakteristikasi yetarli darajada ob-havo sharoitlariga bog'liq. Atmosfera va suv osti uzatish muhitlarimng fizik bir turda emasligi va ularning tarkibidagi begona zarrachalarni uzatilayotgan nurlanlsh to'lqini bilan o'zaro ta'sirda bo'lishidan elektromagnit to'lqinlar buziladi. Zarracha o'lchamlarini to'lqin uzunligi bilan taqqoslanadigan darajada yoki katta bo'lishi buzilishlarni oshiradi. Shu sababli atmosfera buzilishlari optik diapazonda turli xarakterga ega.

• 
  Atmosfera ochiq optik aloqa tizmlarida to'lqinlar tarqalish xarakteristikasi yetarli darajada ob-havo sharoitlariga bog'liq. Atmosfera va suv osti uzatish muhitlarimng fizik bir turda emasligi va ularning tarkibidagi begona zarrachalarni uzatilayotgan nurlanlsh to'lqini bilan o'zaro ta'sirda bo'lishidan elektromagnit to'lqinlar buziladi. Zarracha o'lchamlarini to'lqin uzunligi bilan taqqoslanadigan darajada yoki katta bo'lishi buzilishlarni oshiradi. Shu sababli atmosfera buzilishlari optik diapazonda turli xarakterga ega.
  

Optik signal tola bo'ylab tarqalganda so'nadi va buziladi. Optik signallarni uzoq masofalarga uzatish maqsadidi ma'lum oraliqlarda signallarni buzilish darajasiga qarab regeneratorlar yoki kvantoptik kuchaytirgichlar o'matiladi. Regenerator kirishida optik signallar elektr signaliga, chiqishida esa elektr signaldan optik signalga aylantiriladi, ya'ni regeneratorlarda elektr signallar kuchaytiriladi, sozlanadi va boshlang'ich formasi tiklanadi. KVant optik kuchaytirgichlari qo'llanilganda esa so'ngan optik signallar elektr signaliga aylantirib o'tilmasdan kuchaytiriladi

• 
  Optik signal tola bo'ylab tarqalganda so'nadi va buziladi. Optik signallarni uzoq masofalarga uzatish maqsadidi ma'lum oraliqlarda signallarni buzilish darajasiga qarab regeneratorlar yoki kvantoptik kuchaytirgichlar o'matiladi. Regenerator kirishida optik signallar elektr signaliga, chiqishida esa elektr signaldan optik signalga aylantiriladi, ya'ni regeneratorlarda elektr signallar kuchaytiriladi, sozlanadi va boshlang'ich formasi tiklanadi. KVant optik kuchaytirgichlari qo'llanilganda esa so'ngan optik signallar elektr signaliga aylantirib o'tilmasdan kuchaytiriladi
  
•