Quymalarda metallarning kristallanishi
Reja
Quymalarda metallarning kristallanishi
Tayanch tushunchalar:
- Fluktuatsiya xodisasi - bu atomlarni tо‘planib qolishi
- Modifikator - qо‘shilgan qо‘shimcha elementlar
- Polimorfizm - kristall panjaralarning о‘zgarishi
- Allotropiya - alos - boshqa tropisi - burilish.
- Ma’lumki xar qanday modda sharoitga kо‘ra gaz va qattiq xolatda bо‘lishi mumkin. Sof metallarning bu agregat xolatlarining о‘zgarishi muayyan temperaturada boradi. Metallarni suyuq xolatdan qattiq xolatga о‘tishi ularning birlamchi kristallanishi deb aytiladi. Metallarning atomlari tartibsiz xarakatdagi suyuq xolatdan atomlari tartibli joylashgan qattiq xolatga о‘tish jarayoni kristallanish jarayoni deyiladi. 1878 yildayoq rus olimi D.K.Chernov о‘zining kо‘p yillik ilmiy va amaliy kuzatishlariga asoslanib metallariing kristallanish qonuniyatini birinchi bо‘lib topdi. Uning kо‘rsatishicha metallarning kristallanish jarayoni о‘z navbatida ikki elementar jarayonini о‘z ichiga oladi. Ulardan biri kristallanish markazlarining xosil bо‘lishi, ikkinchisi esa xosil bо‘lgan markazlar atrofida kristallarning usishi.
Donlarning yirik va maydaligiga ta’sir etuvchi faktorlar. - Ma’lumki metall xali suyuqligida uning atomlari uzluksiz, betartib xarakatda bо‘ladi. Temperaturasi pasaygan sari bu metall atomlarining tartibsiz xarakati susayib, ma’lum bir temperaturadan boshlab suyuq metallning ayrim uchastkalarida kelgusida kristallanish markazlari bо‘luvchi atomlar gruppasi modda tarkibidagi farq xisobiga vujudga keladi. Vujudga kelgan ana shu tug‘ma kristallanish markazlarining ba’zilari tartibsiz xarakatdagi boshqa atomlar bilan bombardimon qilinsa, ba’zilari bu sharoitda turg‘un bо‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
